Hoe gaat u ervoor zorgen dat de BV Nederland in 2008 innoveert? Die vraag legden wij voor aan de deelnemers van ons project BV Nederland. Vandaag geeft Jaap van Haanschoten antwoord: "Intensieve controle eruit, vertrouwen erin."
De organisatie van het Nederlandse onderwijs is gestoeld op controle, angst om de beheersbaarheid te verliezen en een gebrek aan vertrouwen. Er bestaan te veel regels en het geheel is overgeorganiseerd.
Dat heerst zowel op macroniveau (controle van Inspectie op scholen, betutteling door de overheid) als op microniveau (de veelheid aan regels, de toetscultuur, de verantwoordelijkheid die volledig bij de docent ligt).
De crux
Ik ben geen voorstander van een systeem waarbij de verantwoordelijkheid helemaal bij de student wordt gelegd. Ik denk echter dat een mix van aanbod- en vraaggestuurd onderwijs, afhankelijk van het type student, met voldoende vrijheid voor de student en voor de school, optimaal kan zijn. Met behoud van controle.
Maar dat is nu net de crux !
In Finland is de Onderwijsinspectie afgeschaft. Wat blijkt? Daar wordt heel goed onderwijs aangeboden en genoten, daar wordt geïnnoveerd. Daar heeft men een systeem van centrale peilingen. De resultaten van deze peilingen worden gebruikt door de scholen, die zichzelf daarmee voortdurend bijsturen.
Ik snap dat we het Nederlandse onderwijs niet zomaar met het Finse onderwijs kunnen vergelijken. Kijk bijvoorbeeld naar het percentage allochtonen, of naar het percentage van het BNP dat naar onderwijs gaat (5 procent in Nederland, 12 procent in Finland).
Het gaat om het principe.
Lef tonen
Geef de school verantwoordelijkheid en vertrouwen en de school zal presteren. De school zal inzien dat de kwaliteit voortdurend in het oog moet worden gehouden en zo zal de school de juiste balans zoeken tussen stabiliteit en innovatie. Controle mag er best zijn, maar beperkt. De school zal op tijd innoveren. Laat de school lef tonen.
Geef de student in de klas verantwoordelijkheid en vertrouwen en de student zal presteren. Dat is de basis om de werknemer van morgen te laten innoveren, te laten durven experimenteren en fouten te durven laten maken. Laat de student lef tonen.
Tot slot: geeft de toekomstige werknemer verantwoordelijkheid en vertrouwen: moet je eens kijken wat ze durven te ondernemen! En moet je dan eens kijken wat er vervolgens aan innovatieve kracht ontstaat in een school, bij een student en bij een werknemer. In Nederland!
Lees ook de vorige aflevering van BV Nederland: de mening van Margriet Guiver-Freeman.
