Fortis, Van der Moolen, Ahold, Vestia en recentelijk DE Master Blenders: deze bedrijven werden opgeschrikt door boekhoudkundige kwesties en het schijnbaar falen van de Corporate Governance. Terwijl het vakgebied ‘risicomanagement’ de laatste decennia aan populariteit groeit, lijkt het toezicht toch te falen. Wat kan een Raad van Bestuur daar aan doen? Podiumauteur Alex Dowdalls geeft zijn visie.
Een Raad van Commissarissen kan slechts toezicht houden op basis van de informatie die ze voorgeschoteld krijgt. En de commissaris anno 2012 moet een schaap met 5 poten zijn: kritisch ten opzichte van de risico’s, coachend ten opzichte van de prestaties. Daar komt nog eens bij dat bij de boekhoudschandalen niet een hele afdeling of organisatiestructuur betrokken is. Het betreft regelmatig het handelen van slechts één individu of enkele medewerkers. ‘The devil is in de detail’ en toezicht moet een invloed hebben buiten de goed georkestreerde RvC vergadering.
Cultuurkwestie
Het is belangrijk dat er kritisch gekeken wordt naar de deskundigheid en onafhankelijkheid van de RvC en de rol van de externe accountant. Maar met externe controlemechanismen zijn risico’s nog niet voldoende geborgd. Een goede vorm van toezicht zoekt de balans tussen aspiraties (de strategie, mogelijkheden en kansen van een bedrijf) en protection (de risico’s en beheersbaarheid van het bedrijf). Het helpt de organisatie dus ondernemen, maar beschermt het tegelijk tegen zichzelf. Deze verhouding is vaak niet expliciet aanwezig en soms uit het oog verloren. Dat blijkt uit de stroom van schandalen en incidenten.
Als bestuurders hun richtlijnen over het managen van risico’s expliciet maken, en duidelijk maken wat de risicobereidheid is, weet een bedrijf waar het aan toe is én hebben toezichthouders concrete punten waarop ze kunnen beoordelen. Dit proces zorgt er ook voor dat een ‘risk aware culture’ ontstaat. Een goed voorbeeld daarvan, de toezichtblamages van Odfjell daar gelaten, is de chemische sector. Daar zijn werknemers zich zeer bewust van de risico’s in hun werk, want de thema’s ‘health, safety and environment’ worden in alle werkprocedures meegewogen. Dat komt omdat de effecten hiervan zo goed zichtbaar zijn. De financiële sector en andere dienstverleners kunnen in dat opzicht nog een flinke slag maken.
To-do list voor bestuurders
Wat staat je als manager en bestuurder nu te doen? Stel eerst vast hoe je de balans vindt tussen aspiraties en risico’s. Zoek de mogelijke gevaren van het ondernemerschap op en deel die met de werkvloer en de toezichthouders. Maak daarbij duidelijke afspraken hoe je dit rapporteert en expliciet maakt. En sta stil bij de cultuur van het bedrijf. Is deze risicobewust, of zijn er juist prikkels aanwezig die onnodig risico’s bevorderen? Met deze acties is een belangrijke stap gezet in het voorkomen van falend toezicht. En in gezond ondernemerschap.
Eerdere bijdrage:
Over de auteur:
Alex Dowdalls is Managing Director Financial Services Industry bij Protiviti Nederland.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
