Is het nu echt zo moeilijk om een complimentje te geven? Blijkbaar wel, getuige een onderzoek in de zorg. Podiumauteur Dookdkorte pleit voor het vaker geven van positieve feedback.
Zaterdagmiddag was ik in mijn tuin aan het werk. Mijn kleinzoon van vijftien maanden stiefelde lekker achter mij aan. Toen ik het terras begon aan te vegen stond hij al snel naast mij met zijn eigen bezempje. Toen we klaar waren keek hij heel even naar mij. Ik kon het niet laten: "Josh, wat kan jij opa goed helpen.” Het was alsof de net vertrokken lentezon weer doorbrak. Hij kraaide van plezier.
Complimenten geven
Wie iets fout doet, hoort dat snel genoeg. Met complimenten is ‘men’ in het algemeen wat minder scheutig: ‘Je doet toch gewoon je werk!’ In onze cultuur wordt goed gedrag meestal als normaal beschouwd. Expliciete waardering van inspanningen lijkt overbodig, kinderachtig of 'soft'. Op 1 maart 2012 was het de dag van de complimenten. Dat er speciaal een dag voor in het leven is geroepen zegt al genoeg. We vinden het moeilijk om uit onszelf, spontaan complimenten te geven. Dat bleek ook afgelopen week uit een enquête die is uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van PGGM onder 5403 mensen die werkzaam zijn in de zorg.
55 procent van de zorgprofessionals vindt dat leidinggevenden te weinig blijk geven van hun waardering voor de werknemer op de werkvloer. Één op de zeven werknemers denkt er zelfs over om over te stappen naar een baan in een andere sector vanwege een gebrek aan waardering. Twintig procent van de zorgprofessionals krijgt zelfs helemaal geen waardering voor het werk dat zij doen.
Voordelen positieve feedback
En dat terwijl het geven van een compliment wonderen kan doen. Je benoemt een kwaliteit, het positieve gedrag, van de ander en laat merken dat je betrokken bent bij wat hij of zij doet. Het uitspreken van waardering – in de vorm van een compliment of positieve feedback – zorgt ervoor dat iemand meer vanuit zijn sterkte en kwaliteiten gaat werken. Een compliment is goed voor het (werk)plezier en het zelfvertrouwen en leidt ertoe dat je meer bereid bent het beste uit jezelf te halen. Bovendien: wie complimenten krijgt, geeft ook sneller complimenten aan een ander.
Niet alleen voor het behouden van bevlogenheid is waardering krijgen belangrijk. Voor het welslagen van de door de rijksoverheid in gang gezette decentralisaties (AWBZ, Wet werken naar vermogen, Zorg voor jeugd en invoering Passend Onderwijs) is een belangrijke pijler het uitgaan van eigen kracht. Dit vraagt om empowerment van mensen. Het principe van empowerment brengt mensen (weer) in beweging. Ze krijgen er (meer) zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde door. Dat maakt ambities en krachten los die leiden tot nieuwe initiatieven en perspectieven.
Zone van de naaste ontwikkeling
Empowerment en eigen kracht denken zijn eigenlijk variaties op het door de Sovjet-psycholoog en -sociaalconstructivist Lev Vygotski (1896 – 1934) ontwikkeld concept van de ‘zone van de naaste ontwikkeling (ZNO). Vygotski's vaak geciteerde definitie van de zone van de naaste ontwikkeling stelt het voor als “de afstand tussen het feitelijke ontwikkelingsniveau zoals vastgesteld door middel van probleemoplossen door het kind zonder hulp uitgevoerd, en het potentiële ontwikkelingsniveau zoals vastgesteld door probleemoplossen onder volwassen begeleiding of begeleiding door meer gevorderde leeftijdsgenoten.”
Vygotski was – samen met andere onderwijsdeskundigen – van mening dat het de rol van het onderwijs moet zijn om kinderen van ervaringen te voorzien die zich in hun ZNO bevinden, en hierdoor hun individueel leervermogen te stimuleren en te bevorderen.
Teleurstellend
De inzet bij de grote verschuivingen die gaan over de zorg voor jeugd, over delen van de AWBZ , de Wet Werken naar Vermogen en de invoering van Passend Onderwijs vragen om een juist op die principes gebaseerde werkwijze. Deze kanteling in denken én in doen biedt grote kansen om maatschappelijke vraagstukken beter op te lossen. En juist daarom is de uitkomst van de enquête van Motivaction zo teleurstellend. Want niet alleen leidinggevenden van zorgprofessionals zijn niet bepaald scheutig met complimenten. Maatschappijbreed lijkt een tendens zichtbaar dat werkers in de publieke sector – politiemensen, leraren, ambtenaren – het nogal eens moeten ontgelden. Van maatschappelijke erkenning, laat staan waardering, is lang niet altijd sprake.
Beloningen – en dus ook complimenten – vormen sterke bekrachtigers voor het veranderen van gedrag. Het geven van complimenten of positieve opmerkingen bij het zien van gewenst gedrag, vergroot de kans dat dit gedrag terugkomt.
Ervaringsleer
De transformatie van het sociaal domein is een enorme uitdaging en kans. Deze ‘expeditie’ heeft echter alleen kans van slagen als het principe van empowerment zowel op individueel niveau als op het niveau van teams, organisaties en sturingsniveaus wordt toegepast. Zo wordt steeds de zone van de naaste ontwikkeling aangeboord en vindt ervaringsleer plaats.
Voorop staat dat deze ‘systeemsprong’ vraagt om drijfveren en verlangens, om passie en werknemers die ook zelf weer contact hebben met hun krachtbron. Dat wil zeggen: motiveer medewerkers door ze dat te geven wat zij geacht worden hun klanten te geven: complimenten en vertrouwen. Het is een kleine moeite met groots effect.
Complimenten geven een mens een goed gevoel. Ze voelen zich gezien, het geeft zelfvertrouwen, zekerheid en het motiveert. Het geeft ze vleugels en vormt zo een effectieve en efficiënte trampoline voor de sprong naar het volgende niveau in de zone van de naaste ontwikkeling.
Eerdere bijdragen:
-
Een duivels dilemma
-
Breek de oosterlijke muur niet af om de westerlijke op te bouwen
-
Geef vertrouwen terug aan professionals
- 7 vaakgemaakte argumentatieve fouten
- Beperking van veerkracht ondermijnt kracht werknemers
Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Peter Paul Doodkorte, partner van BMC.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
