De overheid stimuleert zakendoen in opkomende markten. Dat is goed nieuws voor bedrijven, maar hoe beperk je de risico's die dat met zich meebrengt? Mark Dunn geeft 6 tips.
MVO Nederland en Buitenlandse Zaken gaan Nederlandse MKB’ers stimuleren om te ondernemen in opkomende markten omdat daar grote kansen liggen. Ze stellen vouchers van 10.000 euro beschikbaar om bijvoorbeeld marktkansen te onderzoeken. Een goed initiatief, want er liggen inderdaad kansen in opkomende markten. Maar waar het MKB – en dus ook de initiatiefnemers – niet aan voorbij moeten gaan, zijn de grote risico’s die gepaard gaan met zakendoen in landen waar je niet direct weet met wie je zaken doet.
Stap naar buitenland goed voorbereiden
Steeds meer bedrijven zoeken – ook al zonder overheidssteun – uitbreiding in opkomende markten om nieuwe klantgroepen te bereiken en uiteindelijk meer omzet te genereren. Echter, specifieke lokale marktkennis ontbreekt vaak waardoor bedrijven ervoor kiezen om met lokale tussenpersonen en distributeurs te werken. Of ze schakelen partijen in die ze bij potentiële klanten kunnen introduceren. Een kansrijke aanpak, maar niet zonder risico’s.
Hoe bekend is de persoon waar zaken mee gedaan wordt eigenlijk? Hoeveel is er bekend van de manier van zaken doen die gewoon is op de lokale markt? Welke regels gelden voor mijn organisatie? Hoeveel is de tussenpersoon bereid te geven aan iemand zodat hij een opdracht binnenhaalt? Allemaal vragen die te vaak onbehandeld blijven en grote risico’s met zich meebrengen. Risico’s 100% uitsluiten is onhaalbaar, maar de kans op hoge boetes sterk verminderen kan met een goede voorbereiding wel degelijk. Hierbij een aantal tips:
1. Ken de regels
Een Nederlandse organisatie valt met slechts een Amerikaanse bankrekening al onder toezicht van Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act (FCPA). Een voorbeeld: ING ging in juni vorig jaar nog akkoord met een boete van 619 miljoen dollar omdat ze via dochterbedrijven betalingen zouden hebben gedaan aan Cubaanse en Iraanse entiteiten en daarmee de Amerikaanse wetgeving overtreden hebben.
Dit geeft aan dat het essentieel is om – naast de lokale wetgeving – op de hoogte te zijn en blijven van regelgeving buiten de eigen markt. Denk daarbij ook aan de Bribery Act uit het Verenigd Koninkrijk en het Sanctions Regime die omkoping, corruptie en handelen in strijd met opgelegde sancties tegengaan. Deze wetgeving heeft invloed op alle ondernemingen met een Britse of Amerikaanse link, ongeacht waar de mogelijke overtreding ter wereld heeft plaatsgevonden.
2. Schat de risico’s in
Amerikaanse handhavers zoals het US Department of Justice (DOJ) en de US Securities Exchange Commission (SEC) kijken bij het beoordelen van een compliance programma van een organisatie scherp naar de manier waarop bedrijven risico’s analyseren en daarmee omgaan. Als bedrijf aan kunnen tonen dat er een gestructureerd proces in werking is dat risico’s zo goed mogelijk probeert te elimineren, is daarom van levensgroot belang. De Transparency International Corruption Perception Index en de Bribe Payers Index kunnen bijvoorbeeld helpen om inzicht te krijgen in de mate van corruptierisico's binnen verschillende markten.
Daarbij zijn sommige sectoren risicovoller dan andere (bijv. defensie, bouw, energie) doordat ondernemingen binnen deze sectoren in grotere mate afhankelijk zijn van tussenpersonen en leveranciers of gelinkt zijn aan overheidsinstellingen, waar de kans op mogelijke omkoping en corruptie groter is. Datzelfde geldt voor bepaalde entiteiten of rechtspersonen. Goede doelen, bestuurders of aandeelhouders die actief zijn binnen de politiek, offshore-bedrijven of joint ventures verdienen vaak een extra scherpe blik.
3. Implementeer een gedragscode
Het Nederlandse Snamprogetti Netherlands B.V. kreeg in juli 2010 door het Amerikaanse Ministerie van Justitie een boete van 240 miljoen dollar opgelegd voor het overtreden van de US Foreign Corrupt Practices Act (FCPA). Een consortium waar Snamprogetti deel van uitmaakte zou Nigeriaanse regeringsambtenaren decennialang grote bedragen hebben geboden in ruil voor lucratieve bouwcontracten. Er werd uiteindelijk een schikking getroffen, waarbij Snamprogetti – naast de boete – een strenge anti-corruptiecode moest invoeren en procedures moest ontwikkelen.
Een code die dus ook bij de selectie van tussenpersonen en businesspartners als basis voor samenwerking dient en het ethische beleid schetst. Zorg dat deze code door het management wordt onderschreven en dat alle personeelsleden, belangrijke tussenpersonen, derde partijen of distributeurs op de hoogte zijn van de gedragscode. Het trainen van personeel op dit gebied is van belang om ook aan toezichthouders te laten zien dat risico’s proactief aangepakt worden.
4. Herzie het beleid van reis- en entertainmentuitgaven
Nog steeds blijken mensen en organisaties gevoelig voor extraatjes. Implementeer daarom controles om ervoor te zorgen dat grote uitgaven worden beoordeeld en vooraf worden goedgekeurd. Zorg ervoor dat alle kosten met betrekking tot tussenpersonen in het buitenland worden geregistreerd en een legitiem zakelijk doel hebben.
5. Check de businesspartner
Een standaard vragenlijst helpt bij het verzamelen van belangrijke informatie over de potentiële third-party agents. Bijvoorbeeld, heeft de derde partij een eigen ethische gedragscode? Zijn er binnen de onderneming bestuurders of aandeelhouders die overheidsposities bekleden en daarom mogelijk een risico lopen om steekpenningen aan te nemen? Krijg inzicht in de manier waarop agenten en tussenpersonen hun werknemers belonen. Wees voorzichtig met overmatige provisie en andere bonusregelingen, aangezien deze omkoping en corruptie kunnen aanmoedigen.
6. Implementeer effectieve processen
Iedere organisatie die zaken gaat doen in het buitenland moet kunnen laten zien dat ze eventuele risico’s zoveel mogelijk uitsluiten en daarvoor een effectieve due dilligence inrichten. U weet met wie u zaken doet, wat hun eigendomsstructuur en reputatie is en welke geschillen in het verleden hebben plaatsgevonden.
Er zijn verschillende tools die inzicht geven in de achtergrond van personen en bedrijven. Vergeet niet om bij een contractverlenging opnieuw due dilligence te doen met het oog op eventuele wijzigingen of nieuwe risico's. Houd altijd een overzicht bij wanneer controles zijn uitgevoerd en wat er op een controlemoment is ontdekt.
Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Mark Dunn, expert op het gebied van Risk & Compliance bij LexisNexis Business Information Solutions. LexisNexis helpt organisaties op het gebied van risk, screening en due diligence.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium.'
