De Week van de Werkstress is weer begonnen. Dat betekent dat u deze week wordt overladen met alarmerende cijfers over gestresst en opgebrand Nederland. Zo meldt TNO dat bijna 1,3 miljoen Nederlandse werknemers vorig jaar burn-outklachten hadden. Dit cijfer baseert TNO op de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), een onderzoek van TNO en CBS onder 60.000 werknemers.
Methodiek
Leggen we even uit hoe dit cijfer tot stand komt. Burn-outklachten worden vastgesteld aan de hand van vijf stellingen die de geënquêteerden wordt voorgelegd. Deze stellingen zijn:
- Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk
- Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg
- Ik voel me moe als ik ’s morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk
- Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken
- Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk
Respondenten kunnen op deze stellingen zeven antwoorden geven: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag. TNO legt uit dat de vijf vragen samen de burn-outklachtenschaal vormen. Wie op deze schaal hoger dan 3,2 scoort wordt als bezitter van burn-outklachten beschouwd. Iets minder mathematisch uitgedrukt. Een 3 staat gelijk aan ‘maandelijks’ en een 4 aan ‘enkele keren per maand’. De resultaten uit het onderzoek zijn in het verleden regelmatig verkeerd geïnterpreteerd. Zo werden de conclusies soms gelezen als 1 op de 7 Nederlanders heeft een burn-out. Wie aanvinkt zich een paar keer per maand leeg te voelen en (emotioneel) uitgeput te voelen door werk wordt onder de 1,3 miljoen mensen geschaard.
Arbeids- en organisatiepsycholoog Wilmar Schaufeli zei daarover tegen de Volkskrant. ‘Die mensen worden allemaal meegeteld en dat wordt allemaal onder de noemer burn-out gerangschikt. Vermoeidheidsklachten zijn vervelend, maar het is wat anders dan wanneer je langdurig bent uitgeschakeld omdat je als gevolg van de uitputting ook emotioneel en cognitief niet goed functioneert.’ Desalniettemin benadrukken Schaufeli en andere experts in hetzelfde artikel dat problemen niet gebagatelliseerd kunnen worden. ‘Werkgerelateerde stressklachten zijn bovendien een van de belangrijkste redenen waarom mensen door het UWV worden afgekeurd en in de WIA belanden’, zei Schaufeli destijds.
Positief over leidinggevende
Ook TNO maakt zich zorgen. Werkstress zorgt voor persoonlijk leed en jaagt werkgevers op kosten. Verzuimkosten gerelateerd aan werkstress kwamen in 2018 uit op 2,8 miljard euro, 300 miljoen hoger dan een jaar eerder. De gemiddelde verzuimkosten per werknemer liggen op 8.100 euro. Ruim een derde (35 procent) van de werknemers geeft werkdruk als een reden voor verzuim. Bijna de helft (45 procent) van de werkgevers geeft dan ook aan dat er meer maatregelen nodig zijn tegen werkstress.
Uit de NEA blijkt overigens dat de meerderheid van de medewerkers positief is over de inspanningen van hun leidinggevende als het aankomt op verzuim. Op de stelling ‘Mijn leidinggevende heeft oog voor het welzijn van de medewerkers’ antwoordt 56% ‘mee eens’, terwijl nog eens een kwart het daar ‘helemaal mee eens’ is. Ongeveer 1 op de 5 werknemers meent dat de leidinggevende geen of te weinig oog heeft voor welzijn. Daarnaast voelt een grote meerderheid van de werknemers zich gehoord door zijn leidinggevende. Op de stelling ‘Mijn leidinggevende besteedt aandacht aan wat ik zeg’ geeft 82 procent een positief antwoord.
Technostress
Volgens TNO ontbreekt het echter aan een allesomvattende aanpak. De organisatie wil met partners stressgerelateerde klachten en uitval voorkomen. Ze wil het handelingsperspectief van organisaties en medewerkers gericht op het voorkomen en reduceren van stress vergroten. De organisatie heeft de ambitie om het aandeel werknemers met burn-outklachten terug te brengen van 17,3 procent naar 12 procent in 2030. In de huidige week voor de werkstress is er in ieder geval extra aandacht voor ‘digital detox’.Werkstress hangt samen met doorlopende communicatie via PC en smartphone en informatie-overload. van mensen die bijna de hele dag met PC of smartphone communiceren geeft 45 procent aan dat het werkgerelateerde verzuim door werkstress kwam, bij mensen die af en toe de smartphone gebruiken is dat 22 procent.
