Marianne van Leeuwen, leider van het circulaire team bij Decathlon, vraagt aan het eind van het interview met MT/Sprout of ze een oproep mag doen. ‘Ik volg elke dag allerlei klimaatwetenschappers op sociale media. Je schrikt je echt kapot van waar we nu staan.’
‘Het is echt het uur U. We denken dat we in Nederland heel goed bezig zijn, maar in de realiteit bungelen we onderaan elk lijstje als het om duurzaamheid gaat. Bedrijven kunnen echt wel een tandje bijsteken.’
‘Dus jongens, kom op, de oplossingen zijn er. We moeten het met z’n allen gewoon gaan doen. Het is nu allemaal maar zo mondjesmaat. Maak verduurzamen gewoon belangrijk, maak het je corebusiness.’
Lessen geleerd
Dat is ook één van de lessen die Decathlon heeft geleerd, vertelt ze. ‘We zijn bijvoorbeeld al jaren druk met de energievoorziening. Met hernieuwbare energie voor onze winkels, voor onze magazijnen en het verduurzamen van het transport.’
‘Op een gegeven moment kom je op een punt dat de stapjes die je kunt nemen nog maar relatief weinig opleveren. Tachtig tot negentig procent van de impact op onze footprint zit in onze producten. Dus we weten waar we de winst kunnen halen.’
Je hoeft niet altijd een product te kopen om te kunnen sporten
‘Als producten verkopen je corebusiness is, dan moet je je corebusiness verduurzamen. Als eerste maatregel in het circulaire programma verduurzamen we de productie. We zijn onder meer delen van de productie aan het reshoren uit het Verre Oosten.’
‘We gaan onze productie zoveel mogelijk draaien op hernieuwbare energie. Daar gaan we grote slagen mee slaan, en heel veel CO2-reductie mee bereiken, maar op een gegeven moment is dat ook klaar.’
Decathlon let op de centjes
Ondertussen plant Van Leeuwen ‘zaadjes met groeipotentieel’. Dat zijn de circulaire businessmodellen waarmee de sportartikelengigant het verschil wil maken. Nederland behoort samen met België, Italië en Spanje tot de testlanden voor deze modellen.
‘Decathlon let net als iedere andere retailer op de centjes. Dus we benaderen het circulaire thema niet alleen vanuit duurzaamheid, maar ook echt op een zakelijke manier. Als je er geen geld mee kunt verdienen, kun je niet overeind blijven. Maar er wordt veel in geïnvesteerd, want dit zien we als de toekomst.’
Drie circulaire pijlers
De drie belangrijkste circulaire pijlers voor Decathlon heeft Van Leeuwen inmiddels opgetuigd in Nederland: verhuren, tweedehands verkopen en repareren. ‘Je hoeft niet altijd een product te kopen om te kunnen sporten.’
‘Verhuur gaat bij ons over het gebruik. We zijn onze producten ook anders aan het ontwerpen, meer modulair, zodat ze reparabel zijn. Je kunt ze beter onderhouden en ze gaan langer mee.’
Decathlon begint net aan een test met het verhuren van campingspullen. Dit najaar volgt een programma voor de verhuur van kinderfietsen. Dat is heel succesvol in Frankrijk en Italië, waar in sommige winkels 55 procent van de kinderfietsen al via abonnementen de deur uitgaat.
Verhuur à la Netflix
Later dit jaar volgen testen met andere sportcategorieën, zoals fitness. ‘We gaan veel meer dingen als abonnement of als verhuur aanbieden. In België hebben ze een Netflix-achtig abonnement op de hele collectie. Dat is bij ons nog in de exploratiefase.’
Decathlon verwacht veel van de business in verhuur en abonnementen, maar ook van de tweede circulaire pijler, de tweedehandsmarkt. Het buyback-programma is vorig jaar november gelanceerd in alle 22 vestigingen in Nederland.
‘We zeggen tegen de klant: als je het niet meer wil, verkoop je sportproduct alsjeblieft aan ons terug. Dan kunnen wij het tweedehands verkopen. We zijn ook aan het kijken of we wat breder producten kunnen inkopen om ze tweedehands aan te gaan bieden.’
Verschil maken met Marktplaats
Iedereen heeft veel te veel spullen, zegt ze, dus mensen zijn best wel geïnteresseerd om daarvan af te komen. ‘Alleen heb ik zelf de ervaring dat je op Marktplaats niet het idee hebt dat je er nog iets aan overhoudt. We zijn nog aan het testen met de prijs, maar ook met het teruggeven van cash of tegoedbonnen.’
‘We willen het een interessantere optie maken voor consumenten, want we willen heel graag een belangrijke speler worden in de tweedehandsmarkt. Vooral omdat we zelf producten kunnen repareren en onderhouden, en zo extra garantie kunnen bieden. Van ons krijg je iets extra’s en dat is een ander gevoel dan als je gewoon op Marktplaats koopt.’
Reparaties sterk uitbreiden
Wat de derde pijler betreft, reparaties, gaat het vooral over ondersteuning bij de verhuur en tweedehands artikelen. Maar ook klanten kunnen Decathlon-producten naar de winkels brengen om te laten repareren.
Repareren zal nooit zo winstgevend zijn als verhuur of tweedehands, maar dat is niet erg
‘De meeste reparaties zijn fietsen, maar we zijn ook goed in het repareren van campingartikelen, tennisrackets, ski’s en fitnessmaterialen. En dat willen we sterk uitbreiden.’ Na een geslaagde test vorig jaar met textiel wordt het aanbieden van reparaties op kleding landelijk toegevoegd. ‘Dat is toch 30 procent van ons assortiment.’
‘Repareren zal nooit zo winstgevend zijn als verhuur of tweedehands, maar dat is niet erg. We hebben repair keihard nodig om deze twee circulaire modellen te draaien.’
Naar een kwart van de business
Nu slaat circulair sowieso nog geen deuk in een pakje boter. Qua omzet – bij Decathlon was dat vorig jaar in totaal 15,4 miljard euro – gaat het over twee procent. ‘Een paar procent van de omzet klinkt inderdaad als weinig’, reageert ze. ‘Maar mensen onderschatten wat dat is bij een groot bedrijf. Dat gaat dus over heel veel spullen.’
Die circulaire modellen moeten in de toekomst een kwart van de totale business gaan uitmaken. ‘Dan is het wel serieus. En dat is dan nog maar het begin. We zien er echt potentieel in om onze hele business te transformeren.’
Decathlon heeft daarvoor al tientallen ideeën, maar duurzaamheid heeft ook een sociale component. ‘We zijn een klein team, maar we zijn wel een tanker van koers aan het veranderen. We doen dat allemaal vreselijk graag, maar we moeten ook op onszelf passen en niet opbranden.’
Plafond op de groei
Botsingen met de groeiambities van Decathlon verwacht ze niet. Het gaat over groeien met de juiste dingen, bovendien is het klimaat er rijp voor. ‘Het is een Frans bedrijf en in Frankrijk is de aandacht voor de klimaatcrisis veel groter. Het dringt zich ook veel meer op. Het is daar nu belachelijk heet, rivieren drogen op, oogsten worden bedreigd.’
Mijn Franse collega’s zeggen dat ze bang zijn voor hun toekomst. Dat hoor ik in Nederland niet zo vaak.
‘Ik hoor mijn Franse collega’s hardop zeggen dat ze gewoon bang zijn voor hun toekomst. Dat hoor ik in Nederland niet zo vaak. Als we groeien, moeten we op de goede manier groeien. Dat het niet uit meer productie kan komen, weten we dondersgoed.’
‘We hebben absolute CO2-doelstellingen en dat is het plafond voor de groei. Je kan niet door dat plafond heen. Daarom staat ook minder groeien, degrowth, op het vizier. Het is een gedachtegoed dat in Frankrijk wel leeft, waar mensen echt mee bezig zijn.’
Lees ook: Jan Rotmans over de noodzaak van een circulaire economie
Zorgen voor de planeet
Decathlon heeft al kleine tests gedaan met het naar beneden bijstellen van de productie, bijvoorbeeld met de bergsportmerken. Bij al dat testen en uitproberen, komt soms ook de keerzijde van de circulaire medaille naar boven.
Het maken van producten in Europa met van A tot Z duurzame materialen valt bijvoorbeeld veel duurder uit. En daar moet dan ook weer een antwoord op worden gevonden. ‘Ik geloof dat duurzaamheid niet iets elitairs kan of mag zijn. Dan gaat het niet lukken.’
‘Je moet altijd een oplossing bieden waarmee je de grote groep kan bedienen. Decathlon heeft dat traditioneel gedaan met goedkope producten maken, maar dat kan niet meer. We moeten nu ook zorgen voor de planeet.’
Andere keuzes maken
‘We zullen dus slimmere manieren moeten bedenken om toch iedereen te laten sporten. Via tweedehands of verhuur kunnen meerdere mensen één product gebruiken.’ Of klanten daar nu juist voor kiezen, omdat het goedkoper is, maakt Van Leeuwen alvast niets uit.
‘Daarmee verlengen we de gebruiksfase van een product. Als je zo bezig bent met duurzaamheid, dan leer je gewoon andere keuzes maken. Als ik kijk naar een eindeloze rij met producten, dan schieten de tranen me in de ogen. Dan denk ik: dit moet je niet willen.’
Duurzaamheid is niet een soort hobbyprojectje van de ceo, het is echt corebusiness
‘Steeds meer mensen zien dat, vooral de jongere generaties, ze weten dat dit zo niet langer kan. Het moet echt anders. Natuurlijk is wat wij doen niet genoeg, daarom willen we nog veel meer gaan samenwerken in ecosystemen.’
Iedereen aan boord
‘Maar het is wel belangrijk dat een groot bedrijf zo’n signaal geeft. Duurzaamheid is niet een soort hobbyprojectje van de ceo, het is echt corebusiness. Iedereen die bij ons begint moet binnen drie maanden de cursus sustainability gevolgd hebben.’
‘We geven al onze medewerkers, dus 115.000 mensen wereldwijd, een training van een halve dag over de oorzaken en de gevolgen van de klimaatcrisis. Dan vallen de schellen van de ogen en kun je gebruikmaken van de kracht van de hele organisatie.’
‘We moeten met z’n allen aan de bak, maar dat hadden we dertig jaar geleden al gemoeten. Nu hebben we haast. De planeet versnelt, dus wij moeten ook versnellen. Als mensen dat snappen, zie je dat ze veel meer willen doen. Ook bij ons. We zijn nog steeds onderdeel van het probleem, maar veel mensen willen ook graag deel uitmaken van de oplossing.’
Lees ook: Waarom we volgens Werner Schouten hopeloos achterlopen met verduurzamen
