Vintage kleding, oftewel tweedehands: was het een jaar of vijf geleden nog puur iets voor hipsters (en minder vermogenden), anno 2020 is het fenomeen tot de mainstream doorgedrongen. Iedere zichzelf respecterende stad heeft wel een vintagewinkeltje en online platforms voor tweedehands kleding zoals Vinted, United Wardrobe en The Next Closet wisten miljoenen op te halen bij durfinvesteerders.
Hoog tijd dus voor de grote kledingmerken en -retailers om op de bandwagon te springen. Urban Outfitters en H&M stortten zich al op de markt voor tweedehands kledij en komende maand begint ook kledingsite Zalando in ons land met de verkoop van vintage mode. Het platform deed dit al in Duitsland en Spanje. De opkomst van de vintagemarkt sluit natuurlijk haarfijn aan bij de duurzaamheidsbeweging, want: de afdankertjes van een ander hergebruiken is milieuvriendelijker dan een nieuw kledingstuk aanschaffen. Een goede ontwikkeling, aangezien de kledingindustrie een van de meest vervuilende ter wereld is.
Onder de loep
Toch zijn niet alle vintageprojecten even duurzaam. Zo zijn er verhalen bekend van tweedehands kledingwinkels die nieuwe kledij inkopen, tien keer in de was doen, eigenhandig van rafels voorzien en ze vervolgens als ‘vintage’ verkopen. Ditmaal nemen we Zalando onder de loep. Particulieren kunnen er vanaf begin oktober hun eigen oude kledingstukken online van de hand doen. Het bedrijf onderstreept het duurzame aspect van tweedehandskleding, lezen we vandaag in het Financieele Dagblad. Klopt dit: is dit project van Zalando daadwerkelijk duurzaam? MT doet een kritische analyse.
Zalando Benelux-directeur Jacintha de Graaf onderbouwt de duurzaamheidsbewering van haar bedrijf met het argument dat de kleding nieuw leven ingeblazen krijgt en de levensduur ervan toeneemt. Ook belooft Zalando voor de verzending van deze kledingstukken te gaan testen met gerecycled papier en plasticvrije verpakkingen.
Geen geld, maar voucher
Klinkt goed, zou je zeggen. Wie echter dieper op de materie inzoomt, kan behoorlijk wat vraagtekens zetten bij dit ‘duurzame aspect’. Verkoop je een oud kledingstuk via het platform, zo lezen we, dan krijg je daar geen geld voor terug maar een voucher, met daarop een door een algoritme vastgesteld deel van de verkoopprijs. Deze voucher kun je vervolgens inzetten op Zalando, om er weer een nieuw kledingstuk van te kopen. Je kunt er ook voor kiezen om het bedrag te doneren aan het Rode Kruis of WeForest, een organisatie voor herbebossing. Het lijkt er echter op dat Zalando hoopt dat gebruikers vooral vouchers zullen vragen, om ze vervolgens in te zetten op Zalando, om er meteen extra aankopen naast te doen. De Graaf stelt tegen het FD namelijk te verwachten dat het vintageproject ‘ook onze verkoop van nieuwe kleding versterkt’.
Maar ho eens even, als tweedehands kleding wordt ingezet om er extra nieuwe kleding mee te verkopen is dat toch helemáál niet duurzaam? Inderdaad, al kun je dit punt kunnen nuanceren. Stel dat je er alleen duurzame, nieuwe kleding mee zou kunnen kopen, dan zou het nog meevallen. We besluiten het aanbod aan merken op Zalando door de duurzaamheidsmeter van testsite Good on You te halen. Deze partij nam afgelopen jaar het gerenommeerde Rank a Brand over en toont aan hoever merken zijn op het gebied van duurzaamheid.
Niet goed uit de test
De merken waarmee Zalando in zijn zoekbalk adverteert (en die dus het belangrijkst zullen zijn voor Zalando), komen niet goed uit de test. Van alle producenten die we door de test haalden (nuancering: enkelen hadden geen vermelding op Good on You) is Adidas het enige merk dat een goede duurzaamheidsscore krijgt. De overige merken, zoals Mango, Levi’s en Topshop krijgen allen slecht tot matige scores: van ‘wij vermijden’ tot ‘het is een begin’.
Doet Zalando dan iets ter bevordering van de werkomstandigheden in de fabrieken van zijn toeleveranciers, die dikwijls in lagelonenlanden zetelen? Volgens de vergelijkingssite Fashion Checker is ook dat niet het geval: ‘Het merk doet er geen claim over en er is geen openbaar bewijs gevonden dat zijn leveranciers een leefbaar loon betalen. Wat betekent dat het merk niet kan bewijzen dat de arbeiders die hun kleding maken, genoeg verdienen om van te leven.’
Conclusie: niet duurzaam
De duurzaamheidsclaim van Zalando kraken wij daarom. De markt voor tweedehands kleding aanboren ter bevordering van de verkoop van kleding van niet-duurzaam uit de test komende merken, is alles behalve milieuvriendelijk – ook al verzend je ze in verpakkingen van gerecycled papier. Verkopers kunnen ervoor kiezen het verkochte bedrag aan goede doelen te doneren, maar wie de keuze heeft tussen een kledingvoucher en het steunen van een project voor herbebossing moet wel erg bevlogen zijn om niet voor de voucher te kiezen.
Het lijkt er dan ook op dat Zalando wil meeliften op de groeimarkt van vintage kleding en dat mag natuurlijk in een vrije markt. Door er echter het ‘duurzame aspect’ van te benadrukken in de pers, begeef je je op glad ijs. Dit riekt naar greenwashing.
Zalando was niet bereikbaar voor commentaar.
