De consumentenfraude bij webwinkels nam vorig jaar volgens branchevereniging Thuiswinkel.org flink toe: voor bijna 40 miljoen euro zijn de webwinkels gedupeerd. Een jaar ervoor was dat nog 28 miljoen euro. Volgens Thuiswinkel.org is 1 procent van de online aankopen frauduleus. Welke vormen van fraude het meest voorkomen, wil directeur Wijnand Jongen desgevraagd niet zeggen. “Dat soort gegevens delen we alleen met onze leden. We willen mensen ook niet op gedachten brengen.” Wanneer een wanbetaler in dit onderzoek een fraudeur wordt, wil hij evenmin zeggen.
Een flink deel van het schadebedrag wordt ongetwijfeld veroorzaakt doordat mensen producten bestellen en daarbij de creditcardgegevens van anderen invullen of onder rembours bestellen met de gegevens van derden.
“Ze vullen gegevens van gestolen creditcards in en laten de spullen gewoon op hun eigen adres bezorgen. We hebben vaak ook hun echte namen, adressen, ip-nummers, telefoonnummers, van alles. Maar als we dan aangifte doen bij de politie moet je uren wachten totdat ze alles hebben overgetikt en vervolgens doen ze er helemaal niks mee. Terwijl we alle bewijzen op een presenteerblaadje kunnen aanleveren”, zegt Claudia Bruil van webwinkel voor kinderkleding Kleertjes.com.
Aangiftes blijven liggen
Bruil kreeg meermaals van de politie te horen dat er niks met haar aangifte zou gebeuren als er niet meer aangiftes over dezelfde fraudeur zouden binnenkomen. “Het gaat mij niet alleen om het geld dat we hierdoor mislopen, maar het druist ook in tegen mijn rechtsgevoel. Ik had zelfs een keer een kopie van het paspoort van iemand. Als de politie zelfs dan niks doet, wat moet je dan?”
“We zien wel eens dat mensen creditcardgegevens van anderen invullen en zo iets proberen te bestellen”, zegt directeur Pieter Zwart van webwinkelketen Coolblue. Hij heeft ook wel eens aangifte gedaan, maar hoorde nooit meer wat van de politie.
Volgens Wijnand Jongen geldt dat voor de meeste webwinkeliers. De politie heeft lokaal te weinig kennis om internetfraude te bestrijden. Het vervolgen heeft volgens hem voor lokale politiekorpsen ook te weinig prioriteit omdat de fraudeurs vaak uit hele andere delen van het land komen. Het gevolg is dat veel webwinkeliers allang geen aangifte meer doen.
Centraal systeem
Zijn organisatie pleit dan ook voor een landelijk centraal aangiftesysteem voor webwinkeliers. “Je logt als webwinkelier in op een portal en kan daar alle gegevens over een fraudeverdachte achterlaten.” Aan de achterkant van dat systeem valt dan te zien als meerdere webwinkels last hebben van fraudeurs met dezelfde namen of adressen, zegt hij.
Zo’n aangiftesysteem zou kunnen aansluiten op de systemen van de KLPD, maar daarover moet nog worden overlegd. Jongen: “Er moet geld voor komen uit de politiek. Ook moet nog juridisch geregeld worden wat we in zo’n systeem zouden mogen registreren.”
Zwart en Bruil zijn in elk geval voorstander van zo’n centraal aangiftesysteem voor de webwinkelbranche. Zwart: “Dat lijkt me een goed plan. Samen sta je sterker. Ook is het interessant omdat dan beter in beeld is te brengen wat de aard van het probleem is.” Bruil: “Ik denk dat het slim is om meer data te verzamelen.”
Zwarte lijst
Bruil vindt dat creditcardbedrijven ook niet altijd vrijuit gaan. “Als de kaarten niet als gestolen zijn opgegeven, dan ben je als winkelier je geld kwijt.” Paypal is volgens haar nog slechter in het afhandelen van fraudegevallen.
Een eerder plan van Thuiswinkel.org voor een zwarte lijst met de ergste webwinkelfraudeurs blijft ook bestaan, zegt Jongen. Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) moet eerst haar goedkeuring geven in het kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Bruil is ook voorstander van zo’n zwarte lijst. “Als fraudeurs weten dat ze nog heel lang in zo’n database staan, dan heeft dat misschien een afschrikwekkend effect.”
Door Tonie van Ringelestijn
