Enige tijd geleden had ik een bespreking met een aantal bankiers van een gerenommeerde bank. Uiteraard kwam ook de krediet crisis aan de orde. Terwijl bankiers niet altijd uitblinken in gevoel voor humor, zeker niet in deze tijd, betrapte ik de bankier op een humoristische en sarcastische uitspraak over een andere gerenommeerde, concurent bank. Met enig leedvermaak analyseerde de bankier de positie van zijn concurrent, als volgt: “On the left side of their balance sheet there is nothing right, and on the right side of their balance sheet, there is nothing left.”
Ik vond dit een spitsvondige en grappige opsomming van de financiële positie van veel banken vandaag de dag. Een paar maanden later bleek dat zijn eigen bank zich in precies dezelfde positie bevond, dubbel grappig.
Terwijl de bodem onder de markt vandaan dreigt te vallen, en er een sfeer van paniek heerst die ik een lange tijd niet gezien heb, zijn dit feitelijk toch de momenten om, als investeerder of belegger, toe te slaan. Natuurlijk kennen we allemaal het cliché dat we aandelen moeten kopen op het dieptepunt van de markt en ze moeten verkopen op het hoogtepunt. Dit is niet alleen een cliché, maar ook een intuïtieve uitspraak. Als zo’n dieptepunt zich voordoet, zoals nu, dan blijkt deze manier van handelen een stuk minder intuïtief dan de uitspraak doet vermoeden.
Honger
Hoe komt dat? Dit heeft te maken met menselijke psychologie en wat ik noem het “absolute”karakter van menselijke emoties. Terwijl de menselijke ratio voortdurend relativeert en vergelijkt, hebben menselijke emoties het tegenovergestelde karakter. Als een bepaald gevoel domineert, dan is het moeilijk om ons andere gevoelens te herinneren, ze te vergelijken, of ze te relativeren.
Een simpel voorbeeld illustreert dat heel goed. Als we het gevoel van ‘honger’ hebben, dan kunnen we ons op dat moment niet voorstellen hoe het voelt om je net vol gegeten te hebben. Vandaar dat we dan ook geneigd zijn om in een restaurant, als we hongerig zijn, de menukaart binnenste buiten te keren en veel te veel te bestellen. Nadat we ons “vol”gegeten hebben kunnen we ons niet meer voorstellen dat we een half uur daarvoor zo’n honger gevoel hadden. Als we op dat moment de menukaart weer bekijken, dan is de aantrekkelijkheid van al die heerlijke gerechten volledig verdwenen.
Als het slecht gaat met de economie, en we geconfronteerd worden met verlies, dan leidt dat bijna altijd tot emotionele reacties, vaak een combinatie van angst, onzekerheid, en teleurstelling. Deze emoties domineren ons bewustzijn op een dusdanige manier dat we dat gevoel niet kunnen relativeren. Rationele analyses en relativeringen hebben dan grote moeite om door te dringen in ons bewustzijn.
Het resultaat is dat we handelen op basis van onze emoties en niet op basis van koele, rationele calculatie en analyse. Als we dit psychologische verschijnsel onderkennen, kunnen we daar ook in moeilijke tijden, ons voordeel mee doen. Ik zie nu zeer interessante waarderingen van ondernemingen die goede toekomstperspectieven hebben, met groei, winstgevendheid en goede cashflows, ondanks de aankomende recessie. Ik zie vooral grote mogelijkheden voor bedrijven in de duurzame energie sector, een sector die volgens alle analyses een enorme groei tegemoet gaat.
Henk Keilman (54) is venture capitalist en investeerder. Als oprichter van Holland Trust en RIG Investments investeerde hij in het Amerikaanse modehuis Gloria Vanderbilt en telecombedrijf NetSource. Tegenwoordig ligt zijn interesse vooral bij investeren in technologie, media en duurzame energie. Hij is tevens te zien in het tv-programma Dragon’s Den.
