Alleen als dat gebeurt, zal de reële economie weer groeien en zal de werkeloosheid afnemen. Volgens MKB Nederland is de kredietverstrekking aan mkb-bedrijven dit jaar met gemiddeld 20 tot 30 procent afgenomen, in vergelijking met vorig jaar. Juist in een tijd dat ondernemers de steun van hun bank extra hard nodig hebben.
Dit is zorgwekkend. Veel, vooral kleine ondernemers zijn door hun reserves heen, kampen met economische tegenslagen en hebben grote moeite het hoofd boven water te houden. Als dan ook nog de bank gaat dwars liggen, kan dat een genadeklap zijn.
Dood door bank
Ik ben bekend met praktijkgevallen van ondernemers, die hun bedrijf al dertig jaar succesvol runnen, maar nu letterlijk om zeep worden geholpen door hun bank. Schrijnende situaties van hardwerkende mensen, die hun familiebedrijf na tientallen jaren, ten onder zien gaan. Het mkb is goed voor 60 tot 70 procent van de economische activiteit in dit land. Feitelijk dus de motor van onze economie. Deze sector verdiend alle aandacht van beleidsmakers en overheid. De overheid, onder leiding van onze, overigens uitstekende Minister van Financiën Wouter Bos, is inmiddels de grootste bankier van het land. Bos moet er op toezien dat de door hen geredde banken hun werk blijven doen. Anders is de geldverslindende bancaire reddingsoperatie voor een gedeelte nutteloos geweest.
Richtlijnen
Ik spreek met veel bankiers, en velen zijn het met me eens. Het probleem is dat banken tegengestelde richtlijnen hebben gekregen van hun aandeelhouder, de Staat. Aan de ene kant, zorg dat de economie blijft draaien en het geld blijft rollen, aan de andere kant: zorg dat je geen onverantwoorde risico’s neemt. Deze paradox moet opgelost worden, allereerst door de risico’s helder te definiëren. Het financieren van in de kern gezonde bedrijven is het soort risico dat banken nu niet moeten mijden. Ook al zijn de risicoprofielen van veel bedrijven door de economische crisis minder gunstig. Als de economie weer aantrekt, zullen deze risico’s snel afnemen. Juist door deze belangrijke sector te helpen, kan de economische crisis versneld beëindigd worden.
Ten tweede, er is ook een morele verplichting. Banken zijn letterlijk gered met het belastinggeld van diezelfde ondernemer, die het nu zo moeilijk heeft. Ik weet wel dat je niet één op één die vergelijking door kunt trekken, en dat er een abstract element in zit. Anderzijds is het feitelijk juist om dit zo te stellen.
Dilemma
Om het dilemma van deze tegenstelling verder op te lossen, zouden banken geholpen kunnen worden met een staatsgarantie voor de individuele kredietverlening. Er bestaat al een dergelijke regeling, de ‘Garantie Ondernemingsfinanciering’ maar deze regeling is vooral gericht op middelgrote en grotere ondernemingen. Deze regeling zou uitgebreid en verbeterd kunnen worden, ook richting mkb. Bovendien is de regeling niet voldoende bekend en wordt er door banken niet voldoende gebruik van gemaakt. Het is in ieders belang dat dat wel gaat gebeuren.
