Zijn eerste investering was een fax van duizend gulden, een in die tijd hip instrument voor elke ondernemer. ‘Een auto en een computer had ik al.’
Eind jaren tachtig werkte Peter Smit als accountant bij grote bedrijven. Af en toe schakelde hij mensen uit zijn netwerk in voor tijdelijke klussen. De opdrachten namen toe en in 1990 richtte hij DPA Flex op.
Inmiddels heeft DPA, zoals het beursgenoteerde bedrijf tegenwoordig heet, vier kantoren (Amsterdam, Rotterdam, Barcelona en Madrid) en duizend medewerkers. Maar om te zeggen dat Smit daarop anticiperend meteen voor een grote lening naar de bank stapte; nou, nee. Hij sprong gewoon in het diepe.
Toen de eerste serieuze klant zich aandiende en er omzet gedraaid werd, begonnen de cashflowproblemen. De zestien mensen die voor Smit werkten, waren in dienst. Er moesten maandelijkse salarissen worden uitbetaald, terwijl de factuur pas een kwartaal later betaald werd. “Ik had veel opdrachten bij de overheid, en die betaalt erg langzaam.”
Jeugdig enthousiasme
Om zijn schulden af te kunnen betalen toog de 27-jarige ondernemer met een summier ondernemersplan naar de bank voor een overbruggingskrediet. Daar kwam één struikelblok aan het licht: de klantcontracten, met daarin een clausule waarmee iedere opdracht onmiddellijk kon worden beëindigd – een normale gang van zaken bij detacheerders. Te veel onzekerheid, was het oordeel. Ter compensatie zocht de bank extra zekerheden in de privésfeer. Smit: “Mijn appartement werd onderpand en mijn toenmalige vriendin moest overal haar handtekening onder zetten. Heel vervelend.” De lening kreeg hij uiteindelijk.
Achteraf zou hij het anders doen, denkt hij: in plaats van enkel de ander proberen te overtuigen, zou hij zich meer in de bank verplaatsen. “In mijn jeugdig enthousiasme dacht ik alleen maar: jullie zien toch dat ik dat ik er alles voor wil doen? En dat dit een succesvol concept is? Ik zie nu dat het helemaal geen zin heeft om zo te denken. Banken zoeken naar de showstoppers en willen weten: waar halen we geld als het misgaat?’
Leaseauto
Vervolgens wilde Smit via de bank twintig auto’s leasen, om aankomend medewerkers van een auto te kunnen verzekeren – financieel specialisten zijn dat nu eenmaal gewend. Toen hij nul op het rekest kreeg, bleef hij zijn bank dagelijks bellen. “Hunting them down like a dog“, grijnst hij. Ook de leaseauto’s kwamen er. “Door dat krediet hadden ze gezien hoe snel het bedrijf groeide. Dat maakte ze toeschietelijker.”
De ondernemer denkt niet graag terug aan de moeizame eerste twee jaar. Telkens moesten de salarisachterstanden worden weggewerkt, totdat het bedrijf voldoende reserve had. Maandelijks moesten er debiteurenlijsten worden ingevuld. “Bloedirritant was dat.” De omzet van DPA Flex spurtte omhoog, van tweeënhalf ton in het eerste jaar naar drie miljoen in het tweede. “Terwijl de zaak liep als een trein, moest ik alle zeilen bijzetten om de boel draaiend te houden.”
Samen naar de beurs
Halverwege de jaren negentig braken de gouden tijden aan voor zakelijke dienstverleners. Om een snellere groei mogelijk te maken, bracht Smit DPA Flex in 1997 naar de beurs. Doel: geld onttrekken aan de kapitaalmarkt, om overnames te kunnen doen. “Een superspannende tijd, een ultieme jongensdroom.” Driekwart jaar voerde hij eindeloze besprekingen met analisten en juristen (‘ik heb toch al geen zitvlees’), en deed hij roadtours om het bedrijf onder de aandacht te brengen.
Smit: “Natuurlijk verandert je relatie met de bank, als je een beursgenoteerd bedrijf bent met een omzet van honderd miljoen euro. Ze leggen de rode loper voor je uit. Best triest eigenlijk, dat het zo werkt.” Daarnaast veranderde de financiering van DPA Flex ingrijpend, omdat er naast het vreemd vermogen van de bank nu ook geld van de kapitaalmarkt bij kwam. “Tot vorig jaar hadden we veel geld op de bank staan. Sinds de overnames van afgelopen jaar is dat niet meer zo, omdat we 15 miljoen euro van de bank hebben geleend. Dat geeft een heel ander gevoel. Het maakt je scherper.”
Niet monogaam
De ABN AMRO bank, zijn vaste gesprekspartner, is overigens niet de enige bank waarmee Smit zaken doet. “Het is geen monogame relatie. Als we in Engeland op roadshow gaan om aandelen te verkopen, kiezen we een kleinere bank, omdat we daar nu eenmaal een klein fonds zijn.”
Grote investeringen heeft het bedrijf nooit gedaan. “We stoppen al ons geld in arbeid. We hebben alleen meubels en computers in eigendom; de auto’s en het pand waar we zitten, huren we.” Elke drie maanden heeft het bedrijf overleg met de bank, over de cashflow. Dan worden de aflossingen en de fluctuaties in de kapitaalbehoefte besproken. Zo weet Smit tot hoever hij bij eventuele overnames kan gaan.
Het blijft ook voor de directeur van het beursgenoteerde bedrijf een raar idee, dat hij ooit is begonnen als eigenaar van één faxapparaat. “Maar je zit dagelijks in een maalstroom, dus tijd voor reflectie is er niet.” Hij heeft in ieder geval meer begrip gekregen voor de gereserveerde houding van de bank, destijds in 1990. Wanneer er nu mensen bij hem aankloppen voor een lening of een investering, vraagt Smit ook dóór. “Meestal zeg ik: laat maar een plan zien. Dan weet ik waar het over gaat. Dat is makkelijker te beoordelen dan een leuk verhaaltje aan de bar.”
Wel doen
-
Informeer voor het gesprek welke gegevens de bank wil zien, en dien uw kredietaanvraag in bij twee banken. Neem uw accountant mee.
-
De persoonlijkheid van de ondernemer wordt voor banken steeds belangrijker. Laat zien dat u doorzettingsvermogen en realiteitszin heeft.
-
Kom met een goed doortimmerd plan. Cijfers moeten tot in detail kloppen. Cashflow (de actuele geldstromen) en solvabiliteit (de verhouding van het eigen tot het vreemd vermogen) moeten voldoende zijn.
-
De bank wil vóór alles geld kunnen vinden wanneer het mis gaat. Starters zullen privézekerheden als onderpand moeten geven, zoals de hypotheek van hun woning. Door zelf risico te lopen, laat u bovendien zien dat u in de onderneming gelooft. Bij onvoldoende zekerheden biedt het MKB-borgstellingskrediet soelaas.
Niet doen
-
Wees niet ongeduldig, trek enkele maanden uit voor een kredietaanvraag
-
Zet in uw ondernemersplan uw salaris niet op de eerste plaats, maar pas ná de aflossingen en de noodzakelijke investeringen in het bedrijf
-
Stap niet naar de bank wanneer u al diep in de schulden zit
