1) De jurist
Zodra je er een jurist bijhaalt, zullen potentiële leners wellicht de benen nemen, maar het is wel een belangrijk onderdeel van de realiteits-check. Het is beter om voordat je gaat pitchen bij een jurist langs te gaan, dan dat je achteraf er iemand bij moet halen om puin te ruimen. Bovendien is het nuttig je bedrijfsplan voor te leggen aan iemand die kennis heeft van de en die je kan zeggen of dat je met het plan op de goede weg zit.
2) Kies het juiste moment
Van cruciaal belang is het moment waarop je je voorstel lanceert. Een kerstdiner is vanzelfsprekend geen goed moment, evenals de verjaardag van je kleine neefje. Kies een moment als je tijd hebt voor elkaar en laat je voorstel niet ineens als een duveltje uit een doosje komen. Zoiets doe je alleen tijdens een gesprek dat al serieus van toon is. In dat gesprek probeer je te polsen of je vriend of familielid al eens eerder heeft geïnvesteerd in een nieuwe onderneming. Geld hebben betekent namelijk niet automatisch dat je ook over een ondernemersgeest beschikt. Het is van belang dat je lener ook affiniteit heeft met datgene wat jij van plan bent op te zetten. Het moet niet zo zijn dat oma je een zak geld geeft uit schuldgevoel omdat ze vroeger een keer je verjaardag is vergeten.
3) Maak een businessplan
Met losse flodders kun je niet schieten. Zorg er daarom voor dat je nauwkeurig beschrijft wat je wil doen en waarom je een onderneming wil opzetten. Banken vragen een gedetailleerd businessplan, daar heeft een vriend of familielid ook recht op. Maak een realistische prognose, de ander heeft er niks aan als hij zich achteraf bedonderd voelt. Specificeer duidelijk hoeveel geld je nodig hebt om op te starten en hoeveel je nodig hebt om draaiende te blijven. Vaak wordt alleen gekeken naar startkapitaal en niet naar de kosten om operationeel te blijven. Behandel je familielid of vriend tenslotte zoals je elke andere potentiële investeerder zou behandelen. Of je het nou je vader, broer, of tante is, geef altijd inzicht in de kosten, belastingvoordelen en vooruitzichten. Als zij het risico kennen kun jij in elk geval met een gerust geweten slapen, wetende dat jij hen niks mooier hebt voorgespiegeld dan het in werkelijkheid is.
4) Toets de financiële gezondheid
Net als een investeringsmaatschappij moet kunnen aantonen financieel gezond te zijn en de investering ‘te kunnen leie’, moet je beoogde lener dat ook kunnen. Risico’s van startende ondernemingen zijn nu eenmaal ontzettend groot, je hebt slechts 20 procent kans het in een jaar tijd waar te maken. Je zou expliciet moeten aangeven dat je alleen wil dat de ander investeert als hij het geld kan ‘missen’. Mocht je failliet raken wil je natuurlijk niet op je geweten hebben dat je familielid of vriend de rest van zijn leven droog brood moet eten en jij je daar een eeuwig durend schuldgevoel aan overhoudt. Ook moet de ander beseffen dat het in feite geen lening, maar een gift is. Mocht de ander over een paar jaar in geldnood zitten, kan hij niet zomaar ineens zijn geld terugvragen.
5) Beslis over de inzet
Leningen en investeringen brengen verschillende risico’s met zich mee. Een lening, hoe informeel ook, moet schriftelijk vast worden gelegd en gebonden zijn aan een bepaalde tijdslimiet. Om belastingtechnisch de toets te kunnen doorstaan moet er een rente aan gekoppeld zijn omdat het anders als een gift wordt beschouwd door de dames en heren van de belastingdienst. Een investering brengt andere uitdagingen met zich mee. Een investeerder wil vaak ook zeggenschap over de bedrijfsvoering. Krab jezelf eens flink achter de oren en vraag je af of je echt zit te wachten op de dagelijkse wijze raad van de grootaandeelhouder in vorm van je vader.
6) Formaliseer de deal
Voor elk scenario moet je een plan hebben dat je zwart op wit vastlegt. Dan is het tijd om weer met de jurist en accountant om tafel te gaan zitten. Alle voorwaarden moeten expliciet worden vermeld. Dat lijkt misschien wat overbodig als het een goede vriend betreft waarmee je het eerder op een vriendschappelijke, losse manier zou regelen, maar je wilt de vriendschap ook behouden. Hoe vaak kan een stomme geldkwestie wel niet het einde van een waardevolle vriendschap betekenen?
7) Blijf communiceren
Zelfs met een dichtgetimmerd businessplan, een goed contract en duidelijke wederzijdse verwachtingen, kan een start up mislukken. Als er donkere wolken boven je onderneming hangen zul je er niet naar uitkijken om je lener hierover te berichten. Toch is het veel verstandiger open kaart te spelen en eerlijk te zijn over slecht nieuws. Dan hou jij een schoon geweten en komt de ander niet voor onaangename verrassingen te staan.
8) Tante Agaathregeling
Heeft je twijfelende oom of tante nog een laatste zetje in de rug nodig? Attendeer ze op de tante Agaathregeling van de belastingdienst. Deze regeling maakt het met een gemiddeld belastingvoordeel van 2,5 procent, aantrekkelijk voor particulieren om te investeren in een jonge onderneming.
Een inspirerend boek voor startende ondernemers ‘En nu laat ik mijn baard staan (herziene editie)’.
>> 18 november, Sprout ChallengerDay 2010. Bekijk de website <<
