Het idee van voor elektrische tuktuks kwam twintig jaar geleden uit de koker van studenten aan de TU Delft. Die zagen in Bangkok honderden vervuilende tuktuks op de wegen en dachten: dit moet anders. Ze brachten elektrische driewielers op de markt onder de naam Tuk Tuk Factory. Die werden in Thailand geproduceerd en in Diemen afgebouwd.
Tuk Tuk Factory ging in 2019 failliet, maar maakte een doorstart onder de idealistische investeerder Vincent van Campen. Nu staat er weer een gezond bedrijf, gevestigd in Utrecht, dat de lichte bedrijfswagentjes verkoopt in Europa, Azië en de Verenigde Staten.
De eerste elektrische tuktuk werd ontworpen voor de toeristenmarkt, vertelt ceo van E-Tuk Factory Jeroen Bulk. ‘In Aziatische landen zoals Thailand en Cambodja vervullen veel tuktuks de rol van taxi. Toeristen maken er gretig gebruik van. Daarnaast rijden er veel taxibusjes rond voor de lokale bevolking. De vervoersmiddelen zijn alleen oud en draaien op fossiele brandstoffen. Dat zorgt voor veel luchtvervuiling, vooral in grote steden zoals Bangkok.’
Het Utrechtse bedrijf ontwierp de E-Tuk: een elektrische tuktuk. Deze variant stoot geen vervuilende uitlaatgassen uit. Met een batterijlading kan, afhankelijk van de omstandigheden, 100 tot 130 kilometer worden gereden. Het voertuig van E-Tuk Factory bespaart jaarlijks zo’n 3,5 ton CO2.
Minder afhankelijk van toerisme
De zaken gingen goed, zegt Bulk. ‘Er bleek veel vraag naar de E-Tuks. We vonden afnemers in Azië en Europa. De orders stroomden binnen. Al snel reden onze driewielers rond in wereldsteden zoals Lissabon en Madrid.’
Toen kwam de coronapandemie. ‘Het toerisme zakte in en de aanvragen stokten. Het besef kwam dat we wel heel afhankelijk waren van het toerisme. Dat maakt het bedrijf kwetsbaar. Daarbij is het toerisme in Europa gebonden aan het seizoen. In de wintermaanden draaien we minder goed. Daarom werken we bewust in verschillende regio’s. In Azië leveren we het hele jaar door. Sinds kort doen we ook distributie in Amerika. Dat is een enorm grote markt en gebieden zoals Californië en Florida hebben een subtropisch klimaat. Zo zijn we minder afhankelijk van de seizoenen.’
Tuktuk voor de retail
Om minder te leunen op het toerisme, brengt de Utrechtse startup binnenkort de SmarTuk op de markt. Dat is een E-Tuk gericht op de retail. ‘Het is bedoeld voor goederenvervoer binnen steden, de last-mile delivery’, licht Bulk toe.
Het ontwerp van de tuktuks is modulair. Dat houdt in dat het onderfame altijd hetzelfde is. Daarbovenop zijn verschillende opbouwen mogelijk. ‘We hebben de pick-up, die bestaat uit een open bak en is bijvoorbeeld geschikt voor hoveniers. De cargo is een grote, afgesloten box en ideaal voor pakketbezorging. Weer een ander type E-Tuk kan dienstdoen als foodtruck.’
Postbedrijf van Portugal en 7-Eleven
De SmarTuks zijn al getest door CTT, het nationale postbedrijf van Portugal. Ook de internationale winkelketen 7-Eleven reed al met het ontwerp. Bulk: ‘De reacties zijn positief. Men is heel tevreden over het rijcomfort en de stabiliteit. Een driewieler wordt vaak geassocieerd met wiebelig, maar onze E-Tuks zijn erg stevig. Ook de batterijduur blijkt in de praktijk ruim voldoende. De feedback die we hebben opgehaald heeft tot de laatste aanpassingen geleid. Het ontwerp is nu definitief en de eerste orders zijn al binnen. Begin volgend jaar willen we de SmarTuks gaan leveren.’
Ook in Nederland ziet hij kansen. ‘Met de invoering van de zero-emissiezones wordt ons product ook hier steeds relevanter. Dieselbussen mogen straks de stad niet meer in. De markt is groot genoeg om succes te hebben. Een ander voordeel is dat voor de SmarTuk enkel een brommerrijbewijs nodig is. Ook bestuurders zonder autorijbewijs mogen er dus in rijden.’
Productie in Portugal en Thailand
In Nederland heeft E-Tuk Factory een ontwikkelcentrum. De daadwerkelijke productie van alle typen tuktuks vindt plaats in Portugal en Thailand. ‘Omdat daar het merendeel van onze afnemers zit. Het is dus een logische keuze. De fabriek in Portugal bedient de Zuid-Europese markt en de locatie in Thailand bedient de Aziatische markt.’
Naar de Verenigde Staten stuurt het bedrijf het onderstel plus opbouwdelen, waarna de E-Tuk op locatie wordt afgemaakt. ‘Zouden we de voertuigen helemaal af naar Amerika sturen, dan transporteren we ook veel lucht. Dat is onnodig duur en ook niet voordelig voor het milieu, dus dat doen we liever niet.’
Batterij produceren
Het bedrijf neemt ook de ontwikkeling en productie van de batterij voor zijn rekening. ‘We willen het hart van het voertuig in eigen beheer hebben. Het is overigens niet enkel de batterij. Daaromheen zit nog een heel systeem. Die combinatie stelt ons in staat om op afstand mee te kijken en zo nodig in te grijpen. Laadt een batterij niet op, dan kunnen we deze op afstand herprogrammeren. Het systeem bevat ook een schat aan data, bijvoorbeeld de oplaadsnelheid, de levensduur van de batterij of het vervoerde gewicht. Die data helpt de eindgebruiker om de bedrijfsvoering zo efficiënt mogelijk in te richten.’
Er wordt ook nagedacht hoe de batterijen in de toekomst een tweede leven kunnen krijgen. ‘Over zeven jaar zullen naar verwachting de eerste batterijen van onze voertuigen vervangen moeten worden. Deze batterijen zijn dan niet meer geschikt om dagelijks op te laden. Voor de E-Tuks zijn ze dan niet meer bruikbaar, maar voor langdurige opslag kunnen de batterijen nog wel van waarde zijn. We onderzoeken waar en hoe onze batterijen straks weer een plek kunnen krijgen.’
Sharefunding om op te schalen
Om volgend jaar alle elektrische tuktuks te kunnen leveren, wordt de productie flink opgeschaald. Daar is kapitaal voor nodig. Om het benodigde geld binnen te halen, is E-Tuk Factory via Invesdor een sharefunding-campagne gestart. Het streefbedrag is 2 miljoen euro.
‘We weten dat de vraag naar ons product er is, nu willen we opschalen’, zegt Bulk. ‘Waar we eerder tot driehonderd voertuigen per jaar bouwden, worden dat er straks tot driehonderd per maand.’
Dit artikel verscheen eerder op Change Inc., het platform voor duurzaam nieuws in het bedrijfsleven. Change Inc. is onderdeel van de MT MediaGroep, net als MT/Sprout.
