De strijd om de agrarische robot barst los, schreven analisten van ABN Amro vorige maand. Want de manier waarop we nu voedsel produceren, loopt tegen zijn grenzen aan. Ingrediënten voor die krapte zijn een gebrek aan personeel, de stijgende vraag naar duurzaam eten en een tekort aan landbouwgrond door verstedelijking en klimaatverandering.
Een deel van de oplossing schuilt in het vertalen van technologieën – zoals kunstmatige intelligentie, satellieten en sensoren – naar de landbouw. Ondernemers die daarmee de efficiëntie van landbouwbedrijven vergroten, hebben de groeikansen zogezegd voor het oprapen. Op de wereldwijde markt voor agrarische technologie (agritech) claimen Nederlandse fabrikanten – vooral dankzij melk- en voerrobots – nu al een marktaandeel van ruim 11 procent, goed voor 715 miljoen euro omzet. Daar kan volgens ABN Amro nog flink wat omzet bij, mits er aan een paar voorwaarden wordt voldaan.
Zo eisen Europese regels voor ‘veldrobots’ bijvoorbeeld dat er sprake is van continu menselijk toezicht, terwijl autonome tractoren in de VS en Australië wél zonder oppas hun rondjes mogen rijden. Daarnaast zijn agritech-projecten in Nederland nog te versnipperd, en wordt er te weinig kennis en data gedeeld. Tot slot kost het Nederlandse agritech-startups veel tijd en moeite om aan groeikapitaal aan te boren. ‘Je komt aan ondernemen bijna niet toe’, zegt oprichter Martijn Lukaart van onkruidrobot Odd.bot (hieronder uitgelicht) in het rapport van ABN Amro.
Worden die knelpunten een beetje voortvarend aangepakt, dan zou de Nederlandse agritech-omzet kunnen stijgen naar 2,5 miljard euro in 2025. Een selectie van vijf startups die in die groeimarkt een paar flinke graantjes mee kunnen pikken:
1. VanderSat
Terwijl bedrijven als SpaceX satellieten met bosjes tegelijk de ruimte inschieten, geven ruimteagentschappen zoals ESA bedrijven gratis toegang tot (een deel van) de data. Het Nederlandse VanderSat grijpt die kans met beide handen aan. Met de satellietgegevens die het Haarlemse bedrijf binnenhaalt kunnen landbouwbedrijven zowat realtime (zes uur na het maken van de opnames) bijvoorbeeld de temperatuur en vochtgraad van hun grond en groei van hun gewassen in de smiezen houden. Daardoor kunnen ze efficiënter omspringen met water, meststoffen en pesticiden.
Omdat VanderSat kijkt naar de elektromagnetische straling die planten en de aarde uitstralen, worden de opnames van het bedrijf niet gehinderd door wolken of donker (of planten, in het geval van het meten van de ondergrond). Daarmee is het bedrijf van Richard de Jeu vooral voor landbouwbedrijven met grote oppervlaktes ook een alternatief voor het installeren van sensoren op de grond. De doelgroep van VanderSat bestaat daarnaast uit handelaars die de opbrengst in bepaalde gebieden willen voorspellen. Verzekeraars zoals AXA en Swiss Re gebruiken VanderSat om bijvoorbeeld de impact van droogte te meten.
2. In Ovo
Omdat deze dieren geen eieren leggen, worden in de pluimvee-industrie jaarlijks 6,5 miljard mannetjeskuikens ‘geruimd’. De verontwaardiging daarover vertaalden biomedicus Wil Stutterheim en bioloog Wouter Bruins naar een machine die razendsnel het geslacht kan bepalen van een bevrucht ei. Daarmee behaalde de Leidse startup eerder dit jaar een mijlpaal van 150.000 kippen die werden geboren zonder dat daarbij ook maar een ‘eendagshaantje’ over de kling hoefde te worden gejaagd.
Bestaande aandeelhouders (VisVires New Protein en Evonik Venture Capital) legden afgelopen maart nog eens ‘enkele miljoenen’ euro’s groeikapitaal in. In Ovo komt dit najaar met een nieuwe machine, waarmee een broederij per jaar een miljoen hennen uit kan laten komen zonder haantjes te hoeven doden. Daarmee kan het bedrijf ook de Duitse en Franse markt op. Dit zijn de eerste Europese landen die (vanaf 2022) een verbod hebben ingevoerd op het doden van haantjes.
3. Odd.Bot
De markt voor melk- en voerrobots is al redelijk verzadigd, maar op het ‘veld’ ligt de markt nog grotendeels open. Bijvoorbeeld als je een robot levert die korte metten kan maken met onkruid. Martijn Lukaart klaart dat klusje met autonome onkruidwieder Odd.Bot. Het geheime wapen is een algoritme dat plantjes automatisch kan onderscheiden van bijvoorbeeld wortels. De startup belooft landbouwbedrijven niet alleen een oplossing voor het tekort aan personeel, met mechanisch wieden kan ook het gebruik van chemicaliën drastisch worden teruggeschroefd.
Niet de enige onkruidrobot
De onkruidrobots van Odd.bot hebben met Trabotyx een Nederlandse soortgenoot. De agritech-startup uit Den Bosch haalde in juni nog 460.000 euro groeikapitaal op bij regionale investeringsmaatschappij BOM en een aantal angels.
Lukaart had eerst een autonoom bezorgwagentje in gedachten, maar de landbouw bleek een meer realistische optie dan de streng gereguleerde openbare weg. Odd.Bot startte dit jaar de eerste betaalde pilots. Volgend jaar wordt een eerste serie van acht Weed Wackers geproduceerd, een aantal dat in 2025 moet groeien naar 1.000 stuks (tegen die tijd mogelijk voorzien van 5G). De autonome wieders worden on demand verhuurd. Het Haagse bedrijf werd eind vorig jaar door Europese Unie uitgeroepen tot een van de drie beste agritech-startups van Europa, met een subsidieprijs van 100.000 euro als beloning.
4. ReNature
Met behulp van (oude en nieuwe) technologie en agroforestry kun je beschadigde bossen en landbouwgronden nieuw leven inblazen, bewijst ReNature. Het bedrijf van Marco de Boer en Felipe Villela wil binnen tien jaar een miljoen hectare door monocultuur en erosie uitgeputte grond herstellen. Uitgangspunt is de manier waarop inwoners van de Amazone jaren landbouw bedrijven, en waarbij het natuurlijke evenwicht in stand blijft. Het twee jaar oude ReNature heeft momenteel 42.000 hectare onder beheer, verdeeld over zo’n 4.000 boeren in onder meer Brazilië, Kenia en India.
‘Regeneratieve landbouw’ is oeroud, maar voor het opschalen ervan doet de Amsterdamse startup een beroep op nieuwe technologie. Om boeren aan extra inkomsten te helpen, werkt ReNature samen met Acorn. Dit is een online marktplaats voor CO2-credits die dit jaar werd gelanceerd door Microsoft en Rabobank. Over geld gesproken: het in 2019 opgerichte ReNature haalde in januari 677.000 euro groeigeld op. Daarmee opent de startup onder meer een nieuw kantoor in Brazilië, en kan het projecten uitbreiden in onder meer Brazilië, Indonesië, Kenia en Ivoorkust.
5. AVL Motion
Hoeveel mensen zullen het niet hebben gedacht, terwijl ze met hun handen in de aarde wroetten op zoek naar asperges: kan dit niet makkelijker? Oprichter van AVL Motion Arno van Lankveldf (32), zoon van een aspergeteler, beantwoordt die vraag met een oogstrobot die – zonder pauzes of rugpijn – 9.000 asperges per uur uit de grond plukt. Een opbrengst die gelijkstaat aan die van dertig seizoensarbeiders. Met die (bijna) automatische ‘baantjestrekker’ kan een kweker 80 procent van zijn (lastig op te vullen) arbeidsuren besparen.
De oogstrobot speurt met ingebouwde camera’s van bovenaf naar aspergekopjes. Dankzij slimme software kan de machine vervolgens zelf bepalen of de asperges oogstrijp zijn. De coördinaten van die asperges worden in het geheugen opgeslagen, waarna een molen met stekers de felbegeerde groentestengels te grazen neemt. Voor die techniek betaalt een kweker 4 ton per machine. AVL mikt de komende vijf jaar op een afzet van tachtig oogstrobots. Om te kunnen opschalen, groeit het aantal medewerkers van zeventien naar 35 mensen.
Als uitsmijter (met asperges), deze gelikte trailer die AVL vorige maand in de bioscoop uitbracht:
