Wanneer een leider zichzelf tot winnaar uitroept, loopt hij het risico alsnog verliezer te worden. Rijkman Groenink van ABN Amro is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet.
Toen de overeenkomst met Barclays nog van de nieuwigheid dampte, verklaarde hij dat deze een grote triomf voor hem was, dat hij hier nu jaren voor had gewerkt. Hij leek op de generaal, die op de aftocht beweert aan de winnende hand te zijn. ABN Amro wilde in de top 10 van best presterende banken in de voorhoede terechtkomen. Dat is niet gelukt. Wat een negen had moeten zijn, bleef een magere zes min. Daarom waren de aandeelhouders zo boos, daarom moest Rijkman Groenink de boel in de verkoop doen. Hij was een looser. Zijn geloofwaardigheid daalde door deze valse voorstelling van zaken tot beneden het vriespunt. Voor zijn gezag was het beter geweest als hij zijn triomfalisme had ingeslikt.
Zijn volgende fout was ernstiger. Hij heeft geen rekening met de verliezers gehouden. Een leider die triomfeert, vernedert altijd de verliezer en zaait het vruchtbare zaad van rancune. Mensen reageren eerst gelaten, dan mokkend en ten slotte opstandig. Het rauwe kapitalisme van onze topmanagers krijgt beslist een staartje. Want verliezers zijn er genoeg: de werknemers, die uiteindelijk het gelag moeten betalen, de klanten, die buiten spel staan en de maatschappij, die als geheel onrustig wordt. Hoe lang nog duurt het tot de eerste manager aan de hoogste umts-mast is opgeknoopt? De enige manier dit te voorkomen is beteugeling van de aandeelhouderseconomie en meer macht voor alle stakeholders. Rinnooy Kan: doe wat!
Joep Schrijvers is auteur van ‘Hoe word ik een rat' en andere kritische boeken over management, mens en maatschappij.
