‘Nooit van mijn leven hoop ik meer zoiets mee te maken’. De ontzetting komt weer boven bij Gerard Franssen, cfo van Koma Koeltechniek, als hij vertelt over 17 juli 2007. Die dag staat in het geheugen gegrift van iedereen die toen bij het bedrijf in Roermond werkte. Tijdens werkzaamheden aan de dakbedekking ontstond er brand. Het vuur verspreidde zich snel en legde bijna het hele bedrijf in de as. Alleen het kantoor stond nog overeind, druipend van het bluswater en doortrokken van de rook. De schade was enorm. Niet alleen de materiële schade aan het pand, ook de gevolgschade. De productie lag stil. ‘We wilden zo snel mogelijk weer gaan produceren. Maar hoe? Alles was beschadigd. Gelukkig was ons computersysteem nog intact, dus we konden meteen klanten bellen. Wat er dan op je afkomt, daarvan kun je je geen voorstelling maken.’
Maatwerk
Koma levert wereldwijd koelmachines en koelruimtes aan met name de bakkerijsector. Het is business-to-business en de koelapparatuur wordt op maat gemaakt, vertelt ceo Olaf Graff: van een kleine koelkast voor een bakker om de hoek, tot heel grote ruimtes voor industriële bakkerijen. Ook bekende hotelketens zijn klant. In het Amstel Hotel, maar ook in de kolossale Burj Al-Arab in Dubai staan machines van Koma. Het is allemaal maatwerk. Ter vervanging van de schade kom Koma dus niet zomaar een vergelijkbaar apparaat uit voorraad leveren. Ook orders die op het punt stonden te worden geproduceerd, konden niet doorgaan. Franssen: ‘We moesten noodgrepen doen bij klanten die rekenden op een nieuw systeem van ons. We hebben bijvoorbeeld koelcontainers geplaatst zodat klanten in elk geval konden blijven draaien.’
Geen optimale productie
Zo goed en zo kwaad als het ging, richtte Koma meteen weer productie in. Beschadigde machines gingen naar een refurbishing-bedrijf in Duitsland voor een opknapbeurt. ‘Binnen 6 weken konden we weer produceren, omdat we dat onderbrachten bij onze dochterbedrijven in andere panden hier in Roermond. Het was niet optimaal, en de levertijden waren langer, want alle onderdelen moesten opnieuw aangevoerd worden. Maar het functioneerde, en onze klanten hadden gelukkig veel begrip voor de situatie.’ In september 2007 werden de eerste kleine installaties weer geleverd. Voor de zomervakantie van 2008 waren de productiehallen herbouwd, en productieruimte en magazijnen volledig heringericht.
Het geeft aan hoe ingrijpend de gevolgen van een schade zijn. Niet de vervanging van alles wat beschadigd is, maar gedurende langere tijd buiten bedrijf zijn, dat is het grootste probleem. En er gebeurt veel tegelijk: schade opruimen, productie hervatten, nieuwbouw voorbereiden. Bij Koma zette iedereen de schouders eronder. ‘De saamhorigheid was geweldig. De verzekering, de gemeente, iedereen werkte mee. Het was een openbaring hoe de experts van Centraal Beheer Achmea optraden. Binnen een halfuur stond er een schoonmaakploeg van 30 man. Ze hebben allerlei partijen die we nodig hadden ingeschakeld en kosten voorgeschoten. Het hele traject tot en met de nieuwbouw hebben ze met ons meegedacht en meegewerkt.’
Tegenwoordigheid van geest
Franssen roemt ook de kordaatheid van zijn personeel. ‘Toen de brand begon, hebben ze met heftrucks zoveel mogelijk materiaal naar buiten gereden. Totdat ze van de brandweer niet meer naar binnen mochten. Ook hebben ze de gasflessen meteen naar buiten gehaald vanwege het ontploffingsgevaar. Je moet op zo’n moment maar die tegenwoordigheid van geest hebben.’ De noodzaak opnieuw op te bouwen, bleek ook voordelen te hebben. ‘We hebben de routing van de bedrijfshal helemaal opnieuw ingericht: het magazijn centraal, en daaromheen de verschillende montagestappen, de expeditie en het gescheiden bewaren van milieukritische stoffen.’ Ook werd samen met de verzekeraar gekeken hoe de risico’s in de toekomst af te dekken. ‘We hebben een ander type isolatiemateriaal in het dak gebruikt. Ook hebben we op aanraden van de verzekeraar een sprinklerinstallatie aangelegd. Het risico moet zo klein mogelijk zijn. Dat is goed voor ons en goed voor de verzekeraar.’
Belangrijke lessen
Het totale schadebedrag dat Centraal Beheer Achmea uitkeerde, inclusief de periode van buiten bedrijf zijn, bedroeg 30 miljoen euro. Koma was verzekerd voor een periode van 52 weken buiten bedrijf zijn. Dat bleek te kort. ‘Want de financiële pijn begint pas na de periode dat je weer helemaal bent opgestart. Daarom is onze huidige polis gebaseerd op 78 weken.’ De brand heeft Koma belangrijke lessen geleerd, die Graff en Franssen graag meegeven aan anderen. ‘Wij hopen dat ook andere bedrijven gaan nadenken over wat er allemaal bij komt kijken als zo’n calamiteit je overkomt.’
Na brand vaak failliet
Van de bedrijven die te maken krijgen met een grote brand gaat 40 procent binnen een jaar failliet, blijkt uit onderzoek van Centraal Beheer Achmea. Het aantal grote branden (met een schade van minimaal 1 miljoen euro) kwam in 2013 op het hoogste aantal gemeten grote branden sinds de registratie hiervan in 1998, aldus het NIVRE.
