Help, de economie verAldiseert

Op prijs concurreren ten dode opgeschreven? Helemaal niet. In Duitsland laat Aldi goedkope bussen met treinen meerijden. Is verdere verAldisering onontkoombaar?

Het schijnt in Duitsland een heus begrip te zijn: Aldisierung, of – in goed Nederlands: verAldiseren. En ook in Nederland wordt er steeds vaker over gesproken. Dat gebeurt zowel in positieve als in negatieve zin. De één heeft het er bijvoorbeeld over dat 'consumenten prijzen scherp in de gaten houden en alleen kopen wat echt relevant is', de ander (cultuurfilosoof Ad Verbrugge) denkt dat 'hetzelfde vliegwiel dat ooit de economische groei aanjoeg, nu de krimp zal aanjagen' en dat de totale economie 'langzaam maar zeker zal veraldiseren'.

Lifestyle

Aldi is langzamerhand geen gewone supermarkt meer, maar een lifestyle, meldde TROS Nieuwsshow zelfs deze week. Het is de cultuur van immer billiger, maar wel met kwaliteit. Op zaterdag staat de Aldi-parkeerplaats vol met dikke BMW's en Audi's van mensen op zoek naar koopjes, zo berichtte correspondente Annette Birschel. 'Het hoort bij de cultuur, is een soort sport geworden. Duitsers, ook de hogere inkomens, hebben er nu pret in voor een dubbeltje op de eerste rang te zitten.'

Busje komt zo

Duitsland op MT.nl
Duitsland heeft deze week een prominente plaats op MT.nl. Duitsland is namelijk veel belangrijker voor Nederland dan iedereen denkt. De collectieve herinnering aan de bezetting en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zitten ons nog danig in de weg bij een eerlijke waardering van onze oosterburen. In veel opzichten kunnen we van de Duitsers leren en profiteren.

> Alle artikelen

En dat gaat nu al ver. Veel verder dan alleen de levensmiddelen in kartonnen dozen, waar velen in Nederland de Aldi vooral mee associëren. Aldi biedt bijvoorbeeld (ook in Nederland) nu al goedkope mobiele telefoons en belminuten, en ook complete vliegreizen. In Duitsland is daar deze week nog een opmerkelijk product bijgekomen: busdiensten. Dankzij de liberalisering die nu in Duitsland gaande is, kan de supermarktketen de concurrentie aangaan met de (relatief dure) Deutsche Bahn, en goedkope bussen hetzelfde traject laten afleggen als de trein.

Ziektekosten

En daar blijft het vast niet bij. Er wordt zelfs al gespeculeerd over een Aldi-Ziektekostenverzekering. Eigenlijk is niets te gek: Aldi is de associatie supermarkt allang ontstegen en staat nu voor 'goede kwaliteit tegen bodemprijzen', op elk gebied. En zeg eens eerlijk: welke productcategorie is daarvoor veilig? Het is hoe dan ook knappe marketing, wat de oprichters, de familie Albrecht, en passant tot de rijkste Duitsers ooit gemaakt heeft. 

Schaduwzijde

Een schaduwzijde is er natuurlijk ook, en ook nog eens een heel hardnekkige. Terwijl de broertjes Albrecht hun miljarden verzamelden, zou het overige personeel immers worden uitgebuit en zou er een angstcultuur heersen. Bij tijd en wijle steken deze klachten de kop op, bijvoorbeeld op een levendige Facebook-pagina. En nu heeft minister Asscher (SZW) ook de Inspectie SZW gevraagd hier onderzoek naar te doen. 

Klassiek dilemma

Het is een klassiek dilemma, inherent aan onze economische inrichting. Enerzijds niet te veel willen betalen voor producten, anderzijds ook niet willen dat de mensen die het moeten doen te weinig krijgen. Bij de Aldi is die balans notoir doorgeslagen naar goedkoop. De grote vraag rondom 'Aldisierung' is natuurlijk: is die trend onontkoombaar, in elke hoek van onze economie? En wat betekent dat dan? Als mensen het belangrijkste kapitaal van de onderneming zijn, hoe kun je dan zoveel succes hebben terwijl je het hen zo moeilijk lijkt te maken? Hoe kan de Duitse economie floreren, terwijl de trend wordt gezet richting vrekkigheid? En ook belangrijk: waarom hebben we met z'n allen de mond vol van de 'beleveniseconomie', maar vinden we het als consument niet erg om onze boodschappen uit een kartonnen doos te halen, en lang te wachten bij de kassa, als het maar goedkoop is?

Grote vragen

Het zijn de grote vragen, die elke sector, elk bedrijf en elke manager raken. De Aldi maakt in elk geval duidelijk: het is áltijd de prijs die telt. Gedoe over toegevoegde waarde, rode en blauwe oceanen, duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, het klinkt allemaal mooi, maar de consument kijkt toch eerst naar de portemonnee, laten we dat niet vergeten. Dan kun je het onzinnig noemen dat er nu in Duitsland bussen achter de trein aanrijden, maar als de reiziger liever geld uitspaart door de bus te pakken: wie zou ik zijn om daar iets van te vinden? Als de consument vindt dat billiger ook besser is, dan is dat nu eenmaal zo. Moralisme heeft bij de consument maar een beperkte reikwijdte. Waarmee verAldisering dus inderdaad onontkoombaar lijkt. Verzet is zinloos – wees er liever voorbereid voor. 

Luxus

Ondertussen denk ik aan 'Luxus' van de Duitse Springsteen: Herbert Grönemeyer. Niet de rijkste Duitser ooit, wel een van de meest succesvolle en populairste.  Hij zingt over de eenzaamheid van luxe en de jacht naar bezit. Geen nieuw thema, wel een om over na te blijven denken. Zeker als de verAldisering nog even doorzet…

LEES MEER BOERMANS BLUES: 

• Sterren vallen bij SBS
  
  
• Zo fout is de ASN Bank niet
  
  
• Huisje, boompje, bol.commetje
  
  
• Hoe gehaat Zalando een miljard omzet haalde