De Duitse mentaliteit is aangeleerd

Tien jaar geleden hadden de Duitsers het economisch zwaar, nu blinken ze uit. Dat moet die Duitse mentaliteit zijn. 

Hachelijk, tot de laatste seconde. Je hebt pas echt van ze gewonnen als het laatste fluitsignaal geklonken heeft. De miljoenen canapécoaches kennen de oorzaak van het Nederlandse voetbal-verlies. De Nederlandse mentaliteit. Onze jongens missen pit, zijn verwend, kunnen niet incasseren, gaan voor het individuele succes en ontberen de collectieve mentaliteit. Mentaliteit, dat lijkt de essentie van de Duitse voetbal successen. Zijn wij mentaal dan zo anders dan de Duitsers?

Bildung

Duitsland op MT.nl
Duitsland heeft deze week een prominente plaats op MT.nl. Duitsland is namelijk veel belangrijker voor Nederland dan iedereen denkt. De collectieve herinnering aan de bezetting en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zitten ons nog danig in de weg bij een eerlijke waardering van onze oosterburen. In veel opzichten kunnen we van de Duitsers leren en profiteren.

> Alle artikelen

Die typische Duitse mentaliteit moet ergens vandaan komen. Is het aanleg? Nee, het is aangeleerd denken de deskundigen. Het Duitse onderwijs onderscheidt zich van het Nederlandse door de aandacht voor ‘Bildung’. Dat verklaart veel  van het verschil in mentaliteit. ‘Bildung’ gaat namelijk  verder dan louter onderwijs. Je leert niet alleen een vak. De pedagogische verantwoordelijkheid van onderwijsinstellingen is fundamenteler. Duitsers besteden aandacht aan goed burgerschap. Mooi hè! Dat zouden we hier ook moeten hebben, dan krijgen we een andere mentaliteit. Die mentaliteit die we zo hard nodig hebben.

Merkwaardige klachten

Alles goed en wel, maar de vermeende perfectie kent ook schaduwzijden.  Zo is het in Duitsland niet vreemd dat je een paar weken in een kuuroord vertoeft, als je het allemaal even niet meer trekt. Sterker nog de ‘Krankenkasse’ vergoedt het grootste deel van de kosten. Ook kennen Duitsers een ziekte, waar wij ons rot van zouden schrikken. Als we het hadden. De ‘Kreislaufstörung‘ (haperende bloedcirculatie) gebruiken ze rustig tweemaal per maand als reden voor een dagje ziekteverlof. En wij maar denken dat de Duitse mentaliteit ons louter tot voordeel zou strekken.

Groepsdenken

Langzaam, maar zeker slaat ons oordeel over de Duitsers om van ‘moffen’ naar mede-Europeanen. Ontzag voor hun economische voorspoed én ons vermogen om de complexe werkelijkheid te versimpelen helpen daarbij. O, we zijn zo bekwaam in groepsdenken. Generaliseren hielp ons een negatief beeld over onze oosterburen te creëren. Groepsdenken hielp het voetbalverlies wat te verzachten. Maar nu we in onze collectieve angst voor de mediterrane ramp-economieën vastzitten, benutten we het generaliseren nu om onze buren ongenuanceerd te idealiseren. Onze behoefte om de wereld overzichtelijk te houden en ons generalisatie vermogen, maakt dat we ongenuanceerde oordelen creëren. Voor onszelf en voor anderen. Zo is ook de Duitse mentaliteit ontstaan.

Andere columns van Cees Schenk:

• Bom onder het nieuwe werken
• Compenserende macho's zijn gevaarlijk
  
• Stuur de risicomijders en zelfoverschatters
• Laat introverte medewerkers schitteren