Gerrit Zalm heeft de samenstelling van de top van ABN Amro ongeveer rond. Da's mooi, want de oud-bewindsman op Financiën presenteert een dezer dagen een toekomstplan voor de staatsbank.
De belangrijkste randvoorwaarde daarvan is afgelopen herfst al door minister Wouter Bos geformuleerd: Zalm moet ervoor zorgen dat de Staat, als enige aandeelhouder, over een paar jaar weer afscheid van ABN Amro kan nemen. Of dat gaat lukken? Dat hangt af van welke strategische koers Zalm wil, kan en mag inslaan.
Goed beschouwd zijn er twee opties. De eerste komt erop neer dat Zalm de weg voortzet die anderhalf jaar geleden, bij de achteraf zeer betreurenswaardige opsplitsing van ABN Amro is ingeslagen. Volgens dit scenario profileert het ‘nieuwe' ABN Amro zich als een zuiver op de Nederlandse markt opererende bank en verzekeraar. Het gevolg laat zich raden. De bank moet zich voorbereiden op een bloedige strijd met twee andere grote binnenlandse financiële conglomeraten; ING en Rabobank.
Zalm en consorten moeten dan bovendien eerst de fusie tussen de Nederlandse bedrijven van ABN Amro en Fortis voltooien. Dit pijnlijke integratieproces loopt al meer dan anderhalf jaar. Deels komt dat door enorme verschillen in bedrijfscultuur tussen het ‘boerse' Fortis en het ‘arrogante' ABN Amro; deels ligt het aan de diepe wereldwijde financiële crisis die leidde tot de ondergang van Fortis' en ABN Amro's nationalisatie.
Tussen de twee bloedgroepen bestaat grote rivaliteit over de verdeling van managamentposities; beide kampen met onverwerkte trauma's. Buitenstaander Zalm moet van deze losers dus een nieuwe, krachtige bank zien te maken. Wat daarbij niet erg helpt is dat er zware saneringen op stapel staan. De oorspronkelijke fusieplannen voorzagen in sluiting van meer dan 100 bankkantoren en schrappen van bijna 7.800 van de ruim 34.000 arbeidsplaatsen. Gelet op de dramatische verslechtering van de economie zijn nu draconischer maatregelen noodzakelijk. Ga er maar aan staan!
Stiekem hoopt Zalm daarom op een alternatief: herstel van ABN Amro als een internationale (zaken)bank die grote (Nederlandse) klanten ondersteunt. Vandaar dat hij het nu vertikt om, zoals eerder afgesproken, enkele bedrijfsonderdelen – zoals de internationaal opererende Hollandse Bank Unie – aan Deutsche Bank te verkopen. Graag zou Zalm ook het in september 2007 aan Royal Bank of Scotland verkochte buitenlandse kantorennetwerk (meer dan 50 landen!) terughalen.
Het zal wel een wensdroom blijven. Want nog los van de weigering van de Britten om afstand te doen van lucratieve operaties in bijvoorbeeld Rusland en China, is het uitgesloten dat Den Haag in de huidige crisistijd de belastingbetaler laat opdraaien voor miljardenverslindende internationale expansieplannen van een staatsbank.
Rest dus het eveneens onaantrekkelijke eerste scenario volgens welk ABN Amro zwaar moet saneren en, geholpen door de veilige status van staatsbank, ING en Rabobank het leven zuur gaat maken. Zo'n situatie kan en mag niet lang voortbestaan. Niemand moet daarom raar opkijken als Zalm ABN Amro over een tijdje gewoon in de etalage plaatst. En dan maar hopen dat de bank het geld oplevert dat Bos ervoor heeft betaald.
Hans Crooijmans is een in bedrijfseconomie gespecialiseerde journalist en columnist. Hij werkt vanuit Moskou. Alle columns van Hans Crooijmans vindt u in het speciale online overzicht.
