In Nederland onderkennen we zo langzamerhand heus wel dat de 50+-generatie een essentieel onderdeel vormt van de economie. Ook al gaat de recessie ook aan de 50- tot 70-jarigen niet ongemerkt voorbij, zij blijven in Nederland en omstreken verreweg de rijkste generatie ever. Ze zijn bovendien hoogstwaarschijnlijk rijker dan de huidige dertigers over 20 jaar zijn.
Dit moge misschien klinken als een spoedcursus depressiviteit voor de jongere generaties, het is wel waar. Ik ben zelf zo'n vijftiger. Toen ik jong was kwam het niet in me op om schulden te maken. Het mocht niet van mijn ouders. Het mocht niet van de banken. Diezelfde banken proberen mijn zoons nu te verleiden om zich diep in de schulden te steken. Opdat zij toch vooral het grenzeloos consumptieve leven kunnen leiden waar ze recht op hebben. Hier & nu & meteen & veelal ondoordacht. Vraag mij niet wie dat recht verleent. Onze ‘the sky is the limit'-cultuur? De reclame-industrie? Een permissieve generatie opvoeders? Of de perverse ‘geniet-nu-betaal-later'-verleidingsstrategie die de banken hanteren? Vermoedelijk dat alles samen.
Het maakt de jongere generatie tot wat in Amerika al Generation Broke genoemd wordt. De enorme staatsschuld die we aangaan om de hebzucht van de internationale bankwereld af te kopen, maakt dat in 2010 iedere Hollandse baby al bij geboorte een schuldenlast van 160 duizend euro op de fragiele schoudertjes torst.
Nee, dan hebben de 50- tot 70-jarigen het makkelijker gehad. Ze gingen studeren in een tijd dat de studiebeurzen gul verstrekt werden en de aflosregelingen soepel waren. Ze kregen banen waarvan het salaris 30 jaar lang voortdurend steeg. En er hijgden ook nog geen kleine miljard jonge Chinezen en Indiërs en trouwens ook Brazilianen in hun nek. In The Flat World.
Het argument dat het met onze toekomstige concurrentiepositie wel meevalt omdat wij nu eenmaal een superieur vermogen om te innoveren zouden bezitten, vind ik in de praktijk veelal vies tegenvallen. Alsof de Chinezen en de Brazilianen niet zouden kunnen innoveren, zeg. Het onderwijssysteem mag aldaar traditioneler zijn, met aanmerkelijk minder creatieve exercities, dat verandert snel. En na 25 jaar ervaring op universiteit en hogeschool in Nederland raak ik ook niet bepaald onder de indruk van de creativiteit van veel studenten alhier, noch van hun doorzettingsvermogen. In China is Bill Gates het icoon van veel jongeren. Hier is het Beyoncé – ook boeiend. Als Balkenende verlangt naar een nieuwe VOC-mentaliteit, valt hem hoon ten deel of worden we lacherig. Dat zegt veel over waar we wereldwijd staan en naartoe gaan. Europa is een hoogontwikkeld werelddeel, met een bijzonder hoge schuldenlast en een generatie jongeren die haar kwaliteit van leven graag gegarandeerd ziet. Zet daartegenover generaties jongeren in de BRIC-landen. Die willen niets liever dan die hoge kwaliteit van leven veróveren – met alles wat ze in zich hebben.
De meerderheid van de 50+-ers hebben het ondertussen nog steeds goed. Hadden ze in hun jeugd een hoger VOC-gehalte dan de huidige jongeren? Ik geloof er niets van. Ze hadden het tij mee – een tij van betaalbare koophuizen bijvoorbeeld. Dat zou tot wat meer bescheidenheid moeten nopen, nu we ze vragen langer aan het werk te blijven. Ze hoeven niet meer zo keihard te werken als toen ze 30 waren. Ze hoeven niet heel veel uren te draaien of nachtdiensten. Dat trekken velen niet meer – qua spataderen bijvoorbeeld. Maar wat langer bijdragen aan de economie, die ze naar eigen zeggen zelf zijn, dat is toch niet te veel gevraagd?
Alle columns van Carl Rohde vindt u in het speciale online overzicht. Dr Carl C.Rohde leidt een virtueel netwerk van markt- en trendonderzoekers wereldwijd. Daarnaast is hij lector Trendwatching of Fontys Hogescholen.
