Bureaucratie bij grote bedrijven maakt veelbelovende startups kapot

Zijn grote bedrijven in staat om te opereren als startups? In de Business Books Podcast die ik maak samen met mijn collega Remy Gieling van Sprout, legden we exact die vraag voor aan Eric Ries. Voor wat achtergrond: Eric Ries is de schrijver van het boek The Lean Startup, een boek waarin hij uitvoerig uit de doeken doet hoe de succesvolle nieuwe (internet)ondernemingen werken.

In het kort komt Ries’ lezing erop neer dat echt succescolle startups zo snel mogelijk een product moeten lanceren. Dat lijkt levensgevaarlijk – het product is immers nog niet af – maar dat is precies het idee. Door zo het zo snel mogelijk in de markt te gooien, kun je het live onder je klanten testen. Binnnen no-time weet je dan of je idee kans van slagen heeft.

Statupmethode voor corporates

Ries’ boek is uitermate populair onder startende ondernemers. En terecht, want zijn methode lijkt vaak te werken. Maar behalve startende ondernemers trok het boek ook de aandacht van steeds meer grote bedrijven. Kunnen ook wij op die manier innoveren? Ries vond de vraag interessant en liet zich de afgelopen jaren inhuren als adviseur en schreef op basis van enkele susccesvolle ervaringen ene nieuw boek: De startup methode. Zijn conclusie is dat de methode die bij startups zo effectief is, ook best voor corporates kan werken. Als je maar zorgt dat je interne startups creëert die ook echt startups zijn. Multidisciplinaire teams met beperkte middelen, een strak tijdschema en een keiharde deadline.

Startupje spelen

Het kan dus werken, startupje spelen in het grootbedrijf. De vraag is alleen of je het moet willen én of het nodig is. Het is vaak veel effeciënter én goedkoper om samen te werken met bestaande startups in de markt. En dat blijkt, zo zag ik de afgelopen jaren, al moeilijk genoeg. Ik zag meerdere veelbelovende startups sneuvelen door toedoen van grote bedrijven die, als ze diezelfde starters hadden omarmd, er juist van hadden kunnen profiteren.

In beide gevallen ging het om iemand die jaren in de branche van de corporate had gewerkt en voor zichzelf was begonnen. Deels omdat ze weleens wilden ontsnappen uit het keurslijf, maar ook omdat ze een kans zagen. Ze bedachten een dienst of product dat of een forse kostenverlaging opleverde ten opzichte van de gangbare werkwijze in de markt, of het omzetpotentieel opkrikte.

De bedrijven pitchten het product bij hun oude wergever en anderen in de markt en werden in eerste instantie met open armen ontvangen. ‘Mooi idee’, ‘gaan we zeker wat mee doen’en ‘laten we gaan testen’. Er werden ook daadwerkelijk pilots opgestart en die pilots werden ook wegens succes verlengd, en nog een keer. Er werd veel beloofd, maar niet echt geleverd. de opdrachtgevers weigerden telkenmale echt commitment te tonen, tot het moment dat het eigen vermogen van de startup was verdampt en de ondernemer er gedesillusioneerd het bijltje erbij neergooide.

Bang voor de muis

Wat was het dat deze startups had ‘omgebracht’? Deels was er het ‘not invented here’-syndroom, de aloude misvatting bij veel grote bedrijven dat als het echt een goed idee zou zijn, ze het zelf allang hadden gedaan. Maar er was ook iets anders: de angst voor kleine bedrijven. Is het kleine bedrijf wel solvabel genoeg? En als het idee zo goed is, waarom doen mijn concurrenten dan niet mee? Olifanten gaan het liefst om met andere olifanten, muizen bezoemen angst in.

Wat doe je als je angstig onzeker bent? Dan wacht je af. Je houdt die startup nog even aan het infuus om te kijken of het wat wordt. Het is een self-fulling prophecy. De startup-ondernemer raakt gedesillusioneerd en kapt, waarop het grote bedrijf denkt: prima dat ik niet te snel gehapt heb, want het was dus toch niks. Vervolgens begin je,  omdat de markt toch om vernieuwing vraagt, een aantal maanden of jaren later je eigen interne startup. Misschien wel met hetzelfde idee als basis, en huur je een hele dure corporate venture coach in om het moeilijke startup-proces te begeleiden. Er is een kansje dat het allemaal lukt als we Ries mogen geloven, maar hoeveel sneller en goedkoper was het allemaal niet gegaan als je iets eerder je nek had durven uitsteken.