Een foto tijdens de Munich Security Conference zorgde een aantal weken geleden voor flinke ophef op LinkedIn. Te zien: lange tafels met daaraan tientallen mannen van middelbare leeftijd.
De ophef ging niet alleen over een top met alleen maar witte mannen. Het betrof ook het gespreksonderwerp. Tijdens deze conferentie werd de Taliban opgeroepen een vrouw-inclusievere regering te vormen.
Natuurlijk, de intentie was goed. Echter, waar waren de vrouwen aan hun tafel? Hoe is dat anno 2022 nog mogelijk, was dan ook de vraag die rondzong.
Schoolvoorbeeld Old Boys Network
Het is het schoolvoorbeeld van een Old Boys Network. Olds Boys Networks zijn prominente netwerken, besturen of groepen bestaande uit – veelal witte – mannen van middelbare leeftijd. Je spot ze in de top van organisaties zoals in de Raad van Bestuur. Het zijn de prominente netwerken waar contacten worden gelegd en waar veelal samenwerkingen uit voortvloeien.
Topvrouwen ervaren een moeizame instroom bij deze netwerken. De vrouwen geven aan dat zij hier op een impliciete manier van worden buitengesloten.
Niet per se omdat ze opzettelijk buitenspel worden gezet, maar omdat ze vaak over het hoofd worden gezien. Reden hiervoor is dat hun deelname niet even vanzelfsprekend lijkt als van de mannen.
Vrouwennetwerken worden gekscherend ‘theekransjes’ genoemd en tot voor kort deden sommige topvrouwen hier zelf ook aan mee
Op zoek naar potentiële kandidaten voor een topfunctie, denkt men in veel gevallen eerder aan de gekwalificeerde mannen om zich heen. Deels als reactie daarop, verenigen vrouwen zich in eigen netwerken.
Vrouwennetwerken minder serieus genomen
Deze vrouwennetwerken worden vervolgens een stuk minder serieus genomen dan een netwerk bestaande uit enkel mannen of een gemengde groep. Vrouwennetwerken worden gekscherend ‘theekransjes’ genoemd en tot voor kort deden sommige topvrouwen hier zelf ook aan mee.
Door mee te lachen, willen ze laten zien wel tegen een grapje te kunnen. Want natuurlijk moet er ruimte voor humor zijn. Als je er iets langer over nadenkt wordt het lastiger; ze hebben te maken met een soort double bind. Enerzijds wordt hun eigen initiatief niet even serieus genomen als dat van de Old Boys, maar meedoen met de Old Boys gaat ook niet.
Cultural cloning
De wetenschap heeft een verklaring voor het ontstaan en de continuering van het bestaan van Old Boys Networks. Namelijk het fenomeen cultural cloning.
Cultural cloning houdt simpelweg in dat mensen biologisch geprogrammeerd zijn om op zoek te gaan naar mensen die op hen lijken. Of waar ze in ieder geval overeenkomsten mee lijken te hebben. Dit gedrag is natuurlijk voor ons omdat het een manier is om gevaar te herkennen. Bekend voelt onbewust veiliger.
Stel je voor dat je naar een verjaardagfeest gaat waarbij je zelf alleen de jarige kent. Bij binnenkomst wil je niet alleen staan en dus zoek je aansluiting bij een van de andere gasten op het feest. De kans is aanzienlijk dat je eerder geneigd bent op iemand af te stappen die bijvoorbeeld dezelfde kledingstijl heeft als jij.
Als vrouwen in de bedrijfstop in de meerderheid zouden zijn, zouden ze elkaar ook eerder topfuncties geven
Op zoek naar overeenkomsten
Je zult niet snel afstappen op degene die op het eerste oog de grootste verschillen toont ten opzichte van jezelf. Om een connectie te maken met iemand die anders is dan jijzelf moet je actief open staan voor andere perspectieven. Een open houding richting ‘anderen’ gaat dus niet vanzelf. Zo ook bij de old boys.
De vraag is dus of we het hen echt kwalijk kunnen nemen dat zij soortgelijken eerder de hand uitsteken en een topfunctie toebedelen. Ik vind van niet. Als vrouwen in de meerderheid zouden zijn in de top, zouden wij volgens de wetenschap dezelfde neiging hebben om soortgelijken te vinden. Dat betekent niet dat we dit dan ook maar moeten accepteren.
Openstaan voor diversiteit, om toe te werken naar een inclusieve organisatie vraagt om actie. Het kost energie om je te proberen te verplaatsen in een ander. Dit begint bij bewustwording.
We moeten bewust worden van het feit dat wij biologisch gezien geprogrammeerd zijn om voor de veilige, makkelijke keuze te gaan. Zodra dit gedrag erkend wordt, kunnen we toewerken van een staat van onbewust onbekwaam zijn naar bewust onbekwaam. Als we eenmaal weten waar het wringt, hebben we de basis om op zoek te gaan naar een oplossing.
