Pymwymic (“Put Your Money Where Your Meaning Is Community”) bestaat uit een groep Europese families, filantropen en vermogende individuen die een deel van hun vermogen investeren in impact-gedreven ondernemers. “Bedrijven die het in zich hebben om sectoren te veranderen”, zegt investeerder Maarten van Dam namens het fonds.
Sinds vorig jaar is het in Amsterdam gevestigde Pymwymic, 24 jaar geleden begonnen als een vriendenclub, actief als coöperatie met zo’n 100 honderd leden. Uit een gezamenlijke pot van – in eerste instantie – 10 miljoen euro investeerde die groep vorig jaar 2,5 iljoen euro in Fairphone, de eerlijke telefoon van Bas van Abel. Het fonds moet de komende jaren verder groeien, zodat er minimaal 12 investeringen gedaan kunnen worden binnen het thema “Healthy Ecosystems”.
Namen van geldschieters achter het fonds geeft Van Dam niet prijs. “Ze willen daarmee niet te koop lopen”. “Wat zij met elkaar delen is de urgentie dat er iets moet gebeuren en het vermogen om hierin te investeren.” Omzet, winst en rendement zijn “noodzaak, maar niet de oorspronkelijke drijfveer”.
Hoe ben je investeerder geworden? 
“Ik heb eerst een aantal bedrijven mede opgezet, waaronder een groot akkerbouwbedrijf in Oekraïne, een houtbedrijf in Nederland, een agrarisch bedrijf in Mozambique en een projectbureau in Oost-Europa voor het begeleiden van Nederlandse bedrijven. Dankzij een aantal succesvolle exits heb ik de rol van investeerder op me kunnen nemen. Drie jaar geleden kreeg ik de kans om in de voetsporen van de oprichter te stappen en Pymwymic klaar te maken voor de volgende fase van onze missie.”
Wat vind je leukste – en minst leuke – aan dit vak?
“Als je investeert in jongere bedrijven, dan ben je daar echt onderdeel van iets nieuws. Dat is bijzonder spannend, en dat geeft veel voldoening als het lukt. De keerzijde is dat je je erop moet voorbereiden dat een hoop initiatieven niet slagen. Je verlies nemen is niet het leukste onderdeel, maar het hoort erbij.”
“Het creëren van impact is het motief voor een investering. Het is niet altijd even makkelijk als alles in geld wordt uitgedrukt. En dat ondernemen en investeren vaak worden gedreven door de korte termijn. Je zou wensen dat mensen meer tijd en gelegenheid krijgen om zich te kunnen ontplooien.”
Wat was je grootste succes tot nu toe?
“We investeerden als een van de eersten in lithiumfabrieken, waarmee onder meer batterijen voor elektrische auto’s worden gemaakt. Dat kwam toen net te vroeg, maar het was wel een van de zetjes die de sector groot heeft helpen maken. Toen wij voor het eerst investeerden in microfinanciering stelde dat concept nog weinig voor, nu is dat bijna mainstream. We staken ook geld in de Europese uitrol van Ben & Jerry’s.”
Waar let je op bij een investering?
“We richten ons nu vooral op gezonde ecosystemen. Denk aan schoon water, duurzame landbouw, afval(scheiding) en ecotoerisme. Het moeten Europees bedrijven zijn, met omzet. Zij moeten hun impactclaim over de hele linie hoog kunnen houden, zoals ook met gender equality en hun ecologische footprint. We hebben stevige ambities op impactgebied. Het hoeft er nu nog niet helemaal te zijn, maar je moet wel samen die weg willen bewandelen.”
“We doen het meeste met ondernemers die wat meer senior zijn. Het moeten bevlogen en authentieke mensen zijn. En ze moeten open staan voor hulp, en zich kwetsbaar op durven stellen.”
Waarom zouden ondernemers met Pymwymic in zee moeten gaan?
“We zijn er al even, zijn niet pas gister begonnen. We lopen niet zomaar weg en hebben bewezen dat we een plek aan tafel verdienen. Naast de ervaring van onze achterban hebben we een heel mooi en toegankelijk netwerk. Ik vraag ondernemers wel eens: noem drie partijen bij wie je een ingang zou willen hebben. Het zou mij stug verbazen als het ons niet lukt.”
“Als een ondernemer net zo gepassioneerd is over impact als wij, dan zal hij voelen dat hij of zij met ons gelijkgestemden vindt. Dat is ook belangrijk omdat je weet dat je een zware rit voor de boeg hebt.”
Wat verandert er in een bedrijf op het moment dat jullie instappen?
Externe financiering disciplineert een bedrijf
“Als het goed is krijgt het bedrijf een boost, en de ruimte om die groei na te streven. Het krijgen van een externe financiering disciplineert een bedrijf. Het geeft houvast, je moet werken met governance en rapportages. Dat is wat we met onze komst in gang zetten. Je moet wel bereid zijn om actieve bemoeienis te accepteren. We zijn actief, van financiële administratie tot het verder vormgeven van je impactdoelstellingen, met technische assistentie waar nodig.”
Als je nu iets kon veranderen aan de manier van investeren in Nederland, wat zou dat zijn?
“Ik wil me hard blijven maken voor langetermijn, patient capital. We houden van het denken in generaties. Daarom beschrijven we onze achterban als families. Een familiebedrijf kijkt ook naar haar omgeving en stakeholders, niet alleen naar de winst.”
“De beste mix is wat mij betreft een combinatie van filantropisch geld, een investeerder en gemeenschapsgeld. Nu komt dat vaak na elkaar, maar dat is zonde van de tijd. Je kan bijvoorbeeld beter zeggen, wanneer je 1 miljoen nodig hebt: een half miljoen investering, 2 ton van de overheid en 3 ton filantropisch.”
Wat doen Nederlandse ondernemers goed, wat kan beter?
“Ondernemers weten zich beter en beter te presenteren, daar zijn we achterstanden aan het inlopen; we waren altijd een beetje vals bescheiden.”
“Toch zouden ondernemers best nog wat ambitieuzer mogen zijn. Een van de uitgangspunten van het boek Good to Great is dat je niet te snel genoegen moet nemen met ‘goed genoeg’. Durf de lat heel hoog te leggen.”
“Stel je maakt waterpompen, spreek dan ook uit dat je daarmee de hele wereld wil veroveren. Grote ambities. Als jij je voor hebt genomen om binnen een bepaalde sector de beste te worden, spreek je daar ook voor uit. Als je dat niet kan, dan moet je je afvragen of het wel een goed is idee is dat je een bedrijf start.”
“Een mooi voorbeeld is Tony Chocolonely’s. Zij zeggen: we willen zorgen dat de hele markt slaafvrij wordt, zodat we zelf zo snel mogelijk out of business zijn. Dat vind ik een hele mooie, ambitieuze uitspraak.”
Wat is het gekste dat je ooit hebt meegemaakt als investeerder?
“Ik heb veel in opkomende markten gewerkt, dan maak je wel eens vreemde dingen mee. Dat je een hele club mensen aan het werk hebt, er iemand langskomt die ook op zoek is naar mensen die voor ‘m willen werken en die net iets meer geld biedt, en dat je dan de hele zaal ziet leeglopen. Vervolgens zie je diezelfde mensen de dag daarna weer terugkomen, alsof het de normaalste zaak van de wereld is.”
