Heb je het over wereldwijd impact maken, dan kom je al snel uit bij iemand als Elon Musk. En dan niet eens omdat hij met Tesla de markt voor elektrische auto’s op gang heeft gekregen. Met raketbedrijf SpaceX zal hij zich pas echt bewijzen als impactondernemer eerste klas.
Sterven op Mars
Volgens Musk is namelijk het volgende aan de hand: de aarde stevent af op zijn ondergang door overbevolking, vervuiling, opwarming en een tekort aan energie en voedsel. Dus wil de mens blijven voortbestaan, dan moet hij andere planeten koloniseren. En omdat Mars de dichtstbijzijnde planeet is en in principe leefbaar te maken valt, zet Musk zijn zinnen op Mars. Musk wil, zoals hij zelf ooit eens grapte, sterven op Mars. ‘Just not on impact.’ En daarom disrupt SpaceX het raketvervoer. Vindt het de raket opnieuw uit voor een radicaal lage prijs, maakt het zijn draagraketten herbruikbaar, alles om uiteindelijk een pendeldienst naar de rode planeet op te kunnen zetten.
Ondernemer, maak impact
Waarom wijdt het nieuwe Sprout-bookazine een compleet hoofdstuk aan rocket man Musk? Omdat hij hét inspirerende voorbeeld is voor ondernemers die impact willen maken door met vernieuwende, vaak disruptieve businessmodellen bij te dragen aan een duurzamere en socialere wereld. Nu de staat van het klimaat het welles-nietes-stadium definitief achter zich heeft gelaten, is ook impactondernemen verlost van zijn ideële, volgens critici ongetwijfeld zelfs ideologische karakter. Het spreekt vanzelf dat je als individu nadenkt over je verantwoordelijkheid in de wereld, en voor ondernemers is dat niet anders. Je hoeft je baard niet meer te laten staan om met je business, bestaand of nieuw, impact te kunnen maken.
Zo werkt het
Met dat uitgangspunt zijn we voor bookazine Impact op zoek gegaan naar hoe impact werkt. Waar vind je de mogelijkheden om een relevant verschil te maken? Gaat dat om een bijdrage een het bestrijden van armoede of honger? Beperk je de CO2-uitstoot door minder energie en grondstoffen te gebruiken of door onze honger naar vlees en spullen te stillen met een alternatief? Zorg je voor eerlijke werkgelegenheid ver weg of geef je in Nederland mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een fatsoenlijke baan? Zet je technologie in om impact te maken of ga je voor gedragsverandering, en welke businessmodellen kun je daarvoor ontwikkelen binnen je bedrijf, of juist ernaast?
Sociaal bier, gezonde business
Impact zet alles op een rij wat je nodig hebt om impact te maken en te meten – want vrijblijvend mag het niet zijn. Experts geven hun visie op de mogelijkheden en de uitgangspunten van de Theory of Change, maar we laten natuurlijk vooral ook zien hoe ondernemers nu al slagen maken. Zoals Arno Kooy, die met zijn succesvolle brouwerij De Prael een mannetje of 160 aan het werk heeft, elk met een eigen gebruiksaanwijzing. De takeaway: mensen hebben geen afstand tot de arbeidsmarkt, het is andersom. En laat er in zijn proeflokaal een keer wat bier worden gemorst: ondanks die prijs voor sociaal ondernemen draait De Prael nog steeds een gezonde business.
Dubbel rendement
Dat maken investeerders als Laura Rooseboom van StartGreen en Florine Fockema Andreae trouwens wel duidelijk: duurzame business en winst gaan gewoon samen en zorgen voor dubbel rendement, als de business klopt. Want duurzame of sociale targets zijn nooit een excuus om als ondernemer je zaken niet perfect voor elkaar te hebben, zegt Jasper Gabriëlse van Seepje in #Impact. Natuurlijk heeft het wasmiddel van schillen uit Nepal een hoge aaibaarheidsfactor, maar: “Niet alleen je product moet top zijn, de verpakking moet er ook perfect uitzien. Dat geldt ook voor de marges: als je die uit het oog verliest, kun je niet groeien en blijft je impact beperkt.”
Circulaire modellen
En ja, soms zijn duurzame businessmodellen bijzonder disruptief. Circulair ondernemen vraagt om een totaal nieuwe manier van samenwerken in ketens, om een andere benadering van financiering en vaak de relatie met je klant. Onder anderen de ondernemers achter Mud Jeans (leasebroeken) en Bundles (wasmachines en koffiezetters op abonnement) kunnen getuigen hoe moeizaam het is om als ondernemer voor te gaan in de trend van bezit naar gebruik. En welke voldoening het biedt als het model dan toch op stoom komt.
Trade-offs
Lukt de ondernemers die uit zijn op meer impact dan marktaandeel en winst alleen, alles wat ze aanpakken? Nee, natuurlijk. Impactondernemers vertellen in Impact hoe je vele belangen en doelen tegen elkaar moet afwegen, meer dan bij business aleen draait om winst, en dat je daarbij soms water bij de wijn moet doen. Bas van Abel, die zijn Fairphones nog lang niet 100% conflictvrij heeft weten te krijgen, weet daar alles van. “Fairphone heeft maar al te vaak smeergeld moeten betalen. Of moeten accepteren dat er van kinderarbeid gebruik werd gemaakt. Omdat we moesten produceren, en we het ons niet konden veroorloven uit idealisme maar niets te doen.”
Chocoladekoning
Als je ze wil afrekenen op omzet en winst, is Henk Jan Beltman met Tony’s Chocolonely ongetwijfeld de ondernemer met de meeste impact. Waardoor hij onvermijdelijk als kop van jut fungeert voor kritikasters: hij loopt binnen op een merk om je vingers bij af te likken, verkoopt het straks aan een Unilever en gaat rentenieren dankzij het duurzame en sociale aura van de chocola. Beltman maakt tegenover Sprout van zijn hart geen moordkuil: natuurlijk wil hij over een paar jaar op een mooie manier afscheid nemen van Tony’s. En hij geeft toe dat hij aanvankelijk was afgekomen op de potentie van het merk. Maar eenmaal tussen de kinderen beland die zorgen dat wij onszelf kunnen verwennen met zoetigheid, viel het kwartje: bijdragen aan slaafvrije chocolade, daarom draait het bij Tony’s: “Chocola en geld zijn middelen tot het doel: samen zorgen voor 100% slaafvrije chocola.”
