Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Stop met kiezen tussen A of B in je bedrijf: ‘Dat is het oude paradigma’

Managementdenker Fons Trompenaars pleit voor een nieuwe kijk op leidinggeven. 'We denken te veel in of-of, terwijl het juist gaat om én-én.' In de podcast De Werkprofessor vertelt hij waarom vrouwelijk leiderschap daarbij kan helpen.

fons trompenaars werkprofessor

Als het aan Fons Trompenaars ligt, moeten we af van bipolair denken in het bedrijfsleven. ‘We denken altijd: iemand is introvert óf extravert. Een leider is een denker óf een voeler. Maar een goede leider is juist iemand die het denken gebruikt om de gevoelens te framen en zijn gevoelens gebruikt om dieper te denken’, zegt de internationaal bekende managementgoeroe in de podcast De Werkprofessor.

Trompenaars weet waar hij het over heeft. Al veertig jaar adviseert hij bedrijven over culturele verschillen en leiderschap. Het begon bij Shell, waar hij in 1981 startte op de personeelsafdeling. Daar zag hij hoe lastig het was om mensen uit verschillende culturen goed te laten samenwerken. Het inspireerde hem tot promotieonderzoek aan de Wharton School, waar hij de effecten van nationale cultuur op organisatiecultuur onderzocht.

In 1989 richtte hij zijn eigen adviesbureau op, dat uitgroeide tot een wereldwijd opererend consultancybedrijf. Hij schreef bestsellers als Riding the Waves of Culture en werd in 2017 opgenomen in de prestigieuze Thinkers50 Hall of Fame.

Vrouwelijk voordeel

In het gesprek met podcasthost Wendy van Ierschot legt Trompenaars uit waarom juist vrouwen vaak beter zijn in het oplossen van dilemma’s. ‘Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een hoge correlatie is tussen prestaties en de competentie om dilemma’s op te lossen. Vrouwen scoren daar significant beter in dan mannen.’

Volgens Trompenaars heeft dat mogelijk te maken met de biologie. ‘Het weefsel tussen de linker- en rechterhersenhelft is bij vrouwen groter en meer ontwikkeld. Dat zou kunnen helpen bij het verbinden van tegenstellingen.’

Die tegenstellingen zie je overal in organisaties, stelt hij. Neem het spanningsveld tussen globalisering en lokaal werken. ‘De lokale mensen zeggen: onze klanten zijn anders dan in Nederland of Amerika. Het hoofdkantoor zegt: dat is veel te duur, we moeten standaardiseren. Het oude paradigma is: je kiest voor het een of het ander. De nieuwe aanpak is: hoe kunnen we lokaal werken om de organisatie mondialer te maken?’

Waarden in balans

Hetzelfde geldt voor kernwaarden van organisaties. Hij geeft het voorbeeld van een Canadees pensioenfonds dat in de problemen kwam door eenzijdige waarden. ‘Ze hadden ambitie, samenwerking en innovatie als kernwaarden. Maar ambitie zonder voorzichtigheid leidde tot te veel risico, samenwerking zonder individuele verantwoordelijkheid tot chaos, en innovatie zonder discipline tot producten die ze zelf niet begrepen.’

De oplossing? Zie waarden als yin en yang, adviseert Trompenaars. ‘Er is niks mis met ambitie, maar je hebt ook voorzichtigheid nodig. Het gaat niet om óf-óf, maar om én-én.’

lift ambitie voorzichtigheid

Het pensioenfonds maakte dit heel concreet zichtbaar: ‘Ze hadden twee liften. Op de ene liftdeur stond “ambitie”, op de andere “voorzichtigheid”. Op één deur stond “innovatie”, op de andere “discipline”. Zo maakten ze duidelijk dat deze waarden elkaar in balans moeten houden.’

Trompenaars sluit af met een hoopvolle observatie: ‘Mijn ouders zijn nog steeds gelukkig samen, al zijn ze 93 en 95 jaar. Ik denk dat de hoofdreden is dat ze elkaar nooit echt begrepen hebben. Dus er is hoop, ook bij polariteiten.’

3 takeaways uit de podcast:

  1. Formuleer uitdagingen als dilemma’s
    Herken wanneer een situatie geen simpel probleem is, maar een dilemma. Dit herken je als het niet op te lossen is met meer tijd of geld. Een dilemma vereist een andere manier van denken: hoe verbind je twee schijnbare tegenstellingen, zoals globalisering en lokaler werken?
  2. Gebruik waarden in balans (yin-yang)
    Kernwaarden moeten elkaar aanvullen en versterken. Bijvoorbeeld, ambitie zonder voorzichtigheid leidt tot roekeloosheid, en samenwerking zonder individuele verantwoordelijkheid leidt tot chaos. Zoek naar manieren om waarden wederzijds te versterken.
  3. Werk met metaforen en creatief denken
    Metaforen helpen complexe dilemma’s te begrijpen en oplossingen te vinden. Denk aan het voorbeeld van Cirque du Soleil, waar trapezewerkers hun eigen veiligheidsnetten ontwierpen, wat leidde tot meer risicobereidheid en betere prestaties.

Beluister de nieuwste aflevering van de podcast ‘De Werkprofessor’. Of abonneer je via de podcast-app van jouw keuze. Nieuwe afleveringen verschijnen elke twee weken op maandag.

Heb je vragen of input? Neem dan contact op met Wendy van Ierschot via [email protected]. Benieuwd naar de volgende gast in ‘De Werkprofessor’ of wil jij als eerste de teaser van de volgende aflevering horen? Volg dan ‘De Werkprofessor’ op LinkedIn.