Met deze ‘drone for good’ wil Patrique Zaman de luchtvaart opnieuw uitvinden

The only way forward is up. Het motto waarmee Patrique Zaman dinsdag het nieuwste model van zijn drone startup Avy onthulde, laat aan duidelijkheid weinig te wensen over. De Aera is een oranje vliegende vleugel heeft een spanwijdte van bijna 2,5 meter en kan ook prima opstijgen en landen. Verticaal. Maar dan komt wat hem onderscheidt van zoveel andere drones: eenmaal in de lucht draait hij zijn motoren en zet hij horizontaal flink de sokken erin.

Drones for good

En dat houdt de Aera, een zelfstandig vliegende VTOL-drone, ook veel langer vol dan de doorsnee elektrische horzels: tot 100 kilometer reikt zijn actieradius, met een kruissnelheid van rond de 90 kilometer per uur. Veilig, en door weer en wind. En dan zeult hij ook nog een lading van 3 kilo mee, desgewenst gekoeld door een ingebouwde ijskast.

Dat klinkt als een nuttige hulp op vleugels, en dat is exact wat de ondernemer erachter drijft: Zaman focust zich op drones for good. Drones die helpen bij het bestrijden van brand, die medicijnen op lastig te bereiken plekken afleveren of goederen kunnen vervoeren door de lucht, als bij een ramp de bestaande infrastructuur is verwoest.

 Web van drones

Als om te onderstrepen hoe veelomvattend de visie van de drone-ondernemer is, lanceert hij niet die enkele oranje vleugel, maar een Drone Response Network. Zijn klanten beschikken straks over een web van drones die vanaf hun eigen landings/laadstation op elk moment in actie kunnen komen. Hun hangar in vestzakformaat opent zich, en ze zijn klaar voor de start. Volledig autonoom, en buiten het zicht van welke bestuurder of piloot dan ook.

Best revolutionair, maar geen luchtkasteel. In de vier jaar van zijn bestaan heeft Avy de toestellen die het in eigen huis ontwikkelt ingezet om in Noord-Holland de brandweer overzicht te bieden bij natuurbranden of andere incidenten. Zamans drones vlogen voor het Deense Falck medicijnen of monsters met spoed naar hun bestemming en waken over bedreigd wild in Zuid-Afrika. En het zijn meer dan alleen vrijblijvende pilots: de klanten van Avy betalen voor de vloot van inmiddels 25 drones. En ze zitten met smart te wachten op de roll-out van dat beloofde Drone Response Network.

Gamechanger

‘Dit is een gamechanger,’ zegt dronepionier Zaman. ‘We gaan zo snel mogelijk opschalen om over 2,5 jaar 500 drones de lucht in te krijgen’,  ‘Niet omdat ik dat mijn investeerder heb beloofd, maar omdat ik aan de vraag van klanten wil voldoen.’ Dinsdagavond werd er inderdaad een klein feestje gevierd na de – helaas online – lancering, ‘maar morgen moeten we gewoon weer door.’

Toch staat Zaman na de presentatie graag even stil bij wat er in vier jaar is bereikt. Want Avy komt van ver, en heeft ongelofelijk veel dingen zelf moeten uitvogelen. ‘De technologie bestond nog niet, de markt bestond nog niet en er waren nog geen regels voor dit soort toestellen.’

Shawn Harris investeert

Anders dan je zou verwachten omringde Avy zich niet met een legertje Delftse lucht- en ruimtevaartingenieurs of partners uit de vliegtuigindustrie. Het is gevestigd op een bedrijventerrein in Amsterdam-West. En ook de investeerder is geen usual suspect uit de industrie. Shawn Harris, ‘Avocadokoningin’, ‘Dragon’ maar vooral een doorgewinterde ondernemer, is al die jaren de enige geldschieter geweest. Als eerbetoon is de hagelnieuwe Aera oranje gespoten, de kleur van Harris’ investeringsmaatschappij Orange Wings.

Samen hebben ze het wiel zo’n beetje opnieuw moeten uitvinden. ‘Toen ik begon, dacht ik nog heel opportunistisch te kunnen meeliften op bestaande technologie, maar dat viel tegen.’ Bestaande luchtvaartbedrijven of experts waren vaak vooral goed op één deelterrein van de avionica. ‘Het was lastig om mensen te vinden die het geheel kunnen overzien. En autonoom vliegen is ook iets heel anders dan wat de luchtvaart de afgelopen honderd jaar heeft gedaan. Daarom heeft het team hier allerlei achtergronden: mensen die bij Tesla aan de auto pilot hebben gewerkt bijvoorbeeld.’

Outside the box

Zelf studeerde Zaman natuurwetenschappen. ‘Ik heb dus een theoretische achtergrond maar heb me helemaal moeten verdiepen in de techniek rond autonoom vliegen, dat was lastig. Maar we nemen de pioniersrol op ons, dan is het juist een voordeel om een buitenstaander te zijn. Dat geeft ruimte om outside the box te denken in een wereld waarin vliegtuigen er al zo lang hetzelfde uitzien. Je mag wel stellen dat we voldoen aan dat fenomeen van building the plane while flying it.’

De coronapandemie was een geluk bij een ongeluk, stelt Zaman. ‘We waren al enorm hard aan het groeien. Maar doordat projecten stil kwamen te liggen, konden we ons de afgelopen twee jaar op de ontwikkeling van ons nieuwe toestel storten. We hebben alle lessen van de afgelopen jaren vertaald in een model dat superveilig en super bedrijfszeker zijn werk doet.’ De nieuwe Aera vliegt anderhalf keer zo ver als zijn voorganger, neemt de dubbele lading mee en kan bij veel slechtere weersomstandigheden worden ingezet.

Vliegtuigen achterhaald

De techniek is er dus, en werkbare regelgeving inmiddels ook. ‘In Europa kunnen we vergunningen krijgen om met dit type toestel lange afstanden te vliegen zonder piloot. Op een hoogte van 120 a 130 meter, maar nog niet in alle gebieden: binnen de bebouwde omgeving verwacht ik ergens komende zomer nieuwe regels.’ In Afrika, de tweede regio waarop Avy zich richt, zijn de normen iets rekkelijker. ‘We kregen ergens het 06-nummer van de luchtverkeersleider in een land. Die zei: stuur maar een appje zodra jullie de lucht ingaan.’

Want met de uitrol van netwerken met hulpdrones is de komende jaren pas de eerste stap op weg naar de impact die Zaman wil maken met Avy. ‘Dat is de metric waaraan we alles wat we doen ophangen: we willen een impuls geven aan de luchtvaartindustrie om te veranderen. Onze toestellen zullen telkens groter worden, zodat je straks geen helikopter meer zult zien. En uiteindelijk zullen alle vliegtuigen zoals we die nu kennen, achterhaald zijn. En dat is ook hard nodig, als je weet dat de luchtvaart verantwoordelijk is voor 12 procent van de wereldwijde CO₂-uitstoot.’

Autonoom en duurzaam is de toekomst die Zaman voor zich ziet. ‘De lucht is leeg en biedt enorme kansen die we nog maar amper benutten. We lossen nu nog heel veel vervoer over land op, waar het enorme problemen veroorzaakt. Als ik dan op een snelweg door de Veluwe rijd, denk ik: zo jammer dat dit nodig is.’