1: Bied hoop in bange dagen
Hoop is de vreugde die je ervaart door de verwachting dat de toekomst positief zal uitvallen. Het is het geloof dat je droom werkelijkheid wordt. Ooit. Straks. Als je maar voldoende inzet toont om die hoop waar te maken. Hoop doet leven: het is een onuitputtelijke energiebron. Hoopbieders helpen daarbij. Ze maken je enthousiast om in actie te komen en stimuleren een optimistische kijk op dingen. Musk is zo’n hoopbieder.
Zijn visionaire hoop is gebaseerd op de volgende twee veronderstellingen. Allereerst het dreigende tekort aan fossiele brandstoffen kan ons in de toekomst flink opbreken. Er is daarom maar één haalbare oplossing: alles wat we weten en kunnen inzetten op duurzame energie. Veronderstelling twee: duurzame energie alleen zal ons waarschijnlijk niet redden. De kans is groot dat de menselijke beschaving de komende eeuw aan milieuproblemen of nucleaire oorlogen ten onder gaat. We moeten daarom gaan nadenken over en experimenteren met de mogelijkheid van een buitenaardse beschaving. De plek heeft Musk al gevonden: binnen enkele decennia moet er sprake moeten zijn van menselijk leven op Mars. Musk gaat hier persoonlijk voor zorgen.
Een waanzinnig verhaal? Ja. Maar is het waanzinniger dan de gedachte die we ooit hadden om ons niet langer met behulp van paarden, maar door middel van auto’s te verplaatsen? Of de droom om net als vogels de oceaan over te vliegen? Nee.
Hoe bizar hun boodschap soms ook klinkt, je mag hoopbieders nooit onderschatten. Zeker niet als ze van het kaliber van Elon Musk zijn. Hij is immers meer dan een goeroe die alleen maar mooie vergezichten schetst. Hij is vooral een slimme en creatieve uitvinder, die ons met een voortdurend spervuur van technologische vernieuwingen bestookt. Herbruikbare raketten, elektrische auto’s en hoog rendements-batterijen: het zijn de tastbare bewijzen dat Musk niet zomaar uit zijn nek kletst.
2: Neem waanzinnig goed waar
En dus gaan we meteen door naar principe 2: neem waanzinnig goed waar. Elon Musk is meer dan een hoopbieder met wilde ideeën. Hij is daarnaast ook een waanzinnig goed waarnemer.
Dat betekent bijvoorbeeld dat hij voortdurend open staat voor nieuwe inzichten en ideeën. Dat hij alert en nieuwsgierig is. Dat hij op verschillende manieren naar de werkelijkheid kan kijken, met een brede blik om het grote plaatje te zien, maar ook meteen weer inzoomend op de allerkleinste details. Waanzinnig goede waarnemers zijn niet alleen nieuwsgierig, maar ook nog eens in staat tot diepgravende analyses. Mensen die dit kunnen, stemmen onze twee breinsystemen naadloos op elkaar af: het bliksemsnel werkende, intuïtieve ‘flitsbrein’ en het traag maar zeer nauwkeurig werkende rationele brein.
Musk is hier een meester in. Hij weet mogelijkheden en situaties bliksemsnel te peilen, maar weet de uitkomsten daarvan altijd te relateren aan wetenschappelijk onderbouwde principes. Musk doet of zegt nooit zomaar wat: alles berust op rationele principes (first principles, met een verwijzing naar natuurkunde). Bij dat waanzinnig goed waarnemen hoort ook dat je altijd openstaat voor kritiek. Van ja-knikkers en strooplikkers wil Musk niets hebben. Hij gedijt bij kritiek, negatieve kritiek wel te verstaan.
3: Mik op Mars
Denk groter dan groot. Rommelen in de marge is aan Musk niet besteed. Hij drijft op visionaire vergezichten en mateloze ambities. Zijn visie om de wereld te verduurzamen en menselijk leven op Mars mogelijk te maken, is daarbij leidend. Tegelijkertijd toont hij ook een opmerkelijke strategische souplesse als het gaat om het uitbouwen van zijn bedrijfsmatige ‘ecosysteem’.
Een recent voorbeeld: velen zijn verrast door de aankondiging dat Tesla zonne-energiebedrijf Solar City zou overnemen. De aandeelhouders van Tesla waren not amused. Beursanalisten misten iedere logica achter deze strategische zet. Want in feite kocht Musk zijn ene bedrijf aan het andere. Oftewel, Musk koopt Musk.
Waarom zou hij zoiets doen? Rijk kon hij er niet van worden. Integendeel, hij zou er ongeveer een half miljard dollar op toeleggen. Voor iedereen die geneigd is om uitsluitend naar de korte termijn te kijken, was de voorgenomen overname een onbegrijpelijke daad. Het punt is, dat Musk niet gericht is op de korte termijn, maar vanuit een lange termijnvisie denkt.
En dan is het volstrekt logisch om twee bedrijven die nauw met elkaar verbonden zijn – Solar City wekt zonne-energie op en Tesla maakt elektrische auto’s en batterijen – in elkaar te schuiven. Musk gaat te werk als een simultaanschaker die op meerdere schaakborden tegelijk speelt en de pionnen op even bedachtzame en verrassende wijze verplaats. Daarom geldt: never a dull moment met Elon Musk!
Zie ook:
Biograaf: ‘Vergeet donkere kant Elon Musk niet’
Hoe Elon Musk onze toekomst vormgeeft
Dit zijn de favoriete boeken van Elon Musk
4: Speel om te winnen
In het woordenboek van Elon Musk komt het woord verliezen niet voor. Hij speelt uitsluitend om te winnen. Hij maakt vaak werkdagen van 18 uur. In tijden dat het erom spant, is hij niet te beroerd om – net als oprichters van een start-up – in zijn slaapzak op kantoor te kruipen. Het tempo dat hij erop nahoudt. Is waanzinnig hoog.
“Ik was doodmoe en geestelijk van slag”, zegt een medewerker van het eerste uur. Waarom hij dan nog steeds voor Musk werkt: “omdat ik het hoge tempo en lange werken heerlijk vind en er totaal aan verslaafd ben geraakt”.
Werken voor Musk betekent dat je op onmogelijke missies wordt gestuurd. Die moet je naar eigen inzicht en op je eigen houtje zien te volbrengen. Ondertussen wordt je bestookt met nieuwe opdrachten en naar voren gehaalde deadlines. Met name om dat laatste is Musk berucht. Zo verkortte hij dit voorjaar de volgens vele experts onmogelijk te halen deadline om in 2020 een half miljoen auto’s te produceren met twee jaar. Analisten sceptisch, wederom, en ook bij zijn eigen mensen wat onrust. Er vertrokken zelfs twee managers maar binnen een paar dagen had Musk zijn team alweer compleet: hij haalde gewoon een paar productietoppers weg bij de concurrenten…
Spelen om te winnen wordt niet alleen figuurlijk, maar vaak ook letterlijk genomen. Niemand die zo verzot is op games als Elon Musk. Toen een Amerikaanse journaliste hem een paar jaar geleden bezocht, trof ze hem aan in de kelder, achter een gigantisch scherm zittend en totaal gefocust in een computerspel. Op het werk, is gamen het enige rustmoment in een verder hectische dag. De winnaar bij dit soort spelletjes staat overigens al bij voorbaat vast: niemand is zo fanatiek en belust op winnen als Musk.
5: Breng mensen in beweging
Elon Musk is bepaald geen meester op het emotionele en sociale vlak. Er wordt van hem gezegd, dat hij compleet voorbij kan gaan aan andermans gevoelens, maar hevig geëmotioneerd kan raken door zoiets abstract als het redden van de mensheid. Zijn fans weten dat te waarderen. Toen Musk samen met zijn broer in een fastfoodrestaurant zat, kregen ze een drankje van een onbekende toegeschoven met een briefje waarin ze bedankt werden voor hun inzet. Als afzender stond vermeld: de mensheid.
Nu hebben we allemaal geleerd dat alleen emotioneel intelligente leiders mensen aan zich weten te verbinden. Musk toont aan dat het ook anders kan. Hoe dat komt? Omdat hij zich als een ‘superbaas’ gedraagt: een leider die zowel oog heeft voor het ontdekken van talent, als ook een magnetische aantrekkingskracht uitoefent op mensen die uitmuntend presteren.
Superbazen gedragen zich vaak eerder als drill instructors dan als zoetgevooisde, zorgzame en inlevende leiders. Het zijn vaak eigenzinnige hemelbestormers en op winnen beluste ‘glorious bastards’. Elon Musk is daar het perfecte voorbeeld van: hij voert zijn mensen aan als commando-eenheden die koste wat kost hun missie willen volbrengen.
Deze harde leiderschapsstijl gaat overigens zeker niet ten koste van zijn populariteit: uit een recent Amerikaans onderzoek onder net afgestudeerden komt Musk als verreweg de meest inspirerende leider naar voren.
Foto: TED Conference | CC BY-NC 2.0
