Hoe staat het er tijdens de coronacrisis voor met de overlevingskansen van Nederlandse start- en scaleups? Dat wilden de onderzoekers van de Erasmus Centre for Entrepreneurship (ECE) weleens weten. Uit hun kortgeleden verschenen Scaleup Dashboard-editie van 2020 bleek dat de groei van het aantal opschalende startups al in 2017, 2018 en 2019 stagneerde; pre-corona, dus. Om als opschalende startup, ook wel scaleup, te worden gezien door de onderzoekers, moet je als bedrijf op jaarbasis minimaal 20 procent in omzet groeien en minstens 10 fte op de loonlijst hebben.
Op de cijfers van 2020 zullen we nog tot oktober 2021 moeten wachten, maar de onderzoekers van ECE komen alvast met voorlopige onderzoeksresultaten aanzetten. In hun nieuwe, vrijdag verschenen studie Scaleups in tijden van crisis enquêteerden ze 52 Nederlandse scaleups over hun visie op zakendoen gedurende de Covid-19-pandemie. Ook maakten ze gebruik van publiek beschikbare, bedrijfseconomische data van onder meer de Belastingdienst en de Kamer van Koophandel (KvK). Tot slot doken ze in de literatuur, waarbij de onderzoekers inzoomden op hoe scaleups de jaren na de bankencrisis van 2008 overleefden.
Voorzichtig optimistisch
Het beeld dat oprijst uit Scaleups in tijden van crisis is zowel ernstig als voorzichtig optimistisch. Allereerst het ernstige element: na de crisis uit 2008 bleek het voor scalups die jonger dan acht jaar oud waren, ingewikkelder om de groei vast te houden en te overleven, dan voor oudere bedrijven. Toch merkten de onderzoekers ook dat de scaleups die overleefden er op de lange termijn juist beter in slaagden de groei vast te houden dan oudere bedrijven. Vermoedelijk waren zij economisch veerkrachtiger, doordat zij sneller beslissingen konden nemen dan oudere bedrijven. Bij scaleups zijn er bijvoorbeeld minder managementlagen, die een snel besluitvormingsproces in de weg kunnen zitten.
Ook al blijkt uit de data van de jaren na de bankencrisis dat scaleups hard geraakt kunnen worden, toch blijken scaleup-ondernemers anno 2020 overwegend optimistisch te zijn over hun groeikansen. 70 procent van de door ECE geënquêteerde scalups verwacht het komende jaar te groeien in omzet en fte. Wel hebben zij hun groeiverwachtingen bijgesteld; voor de coronacrisis dacht nog 90 procent van hen te groeien in omzet en fte. Van de overige 30 procent verwacht het grootste deel in plaats van te groeien, te overleven en stabiel te blijven. Enkele scaleups verwacht komend jaar een krimp.
Ter nuancering aan deze optimistische cijfers is het goed te vermelden dat ondernemers bekendstaan om hun optimistische prognoses. Daarnaast is het mogelijk dat voornamelijk scaleups met een zogenoemd coronaproof businessmodel reageerden op de enquête van ECE. Tot slot kun je je bij een populatie van 52 respondenten afvragen in hoeverre zoiets statistisch significant is.
Desalniettemin biedt de studie van ECE een voorzichtig kijkje in de visie van scaleups tijdens de coronacrisis. Interessant is bijvoorbeeld de discrepantie tussen inkomsten en uitgaven bij de geënquêteerde scaleups. Ongeveer de helft geeft aan enige vorm van coronasteun te hebben ontvangen, waarbij de meerderheid aangeeft dat deze steun essentieel was voor de overlevingskansen van het bedrijf.
Je zou dus zeggen dat deze bedrijven weinig ruimte zouden hebben voor investeringen, maar op het gebied van personeelswerving blijkt niets minder waar. Maar liefst 86 procent van de scaleups heeft tijdens de coronacrisis nieuwe werknemers aangenomen. Gemiddeld namen bedrijven maar liefst elf nieuwe werknemers aan.
Innoveren
Uit een recente McKinsey-studie blijkt dat innoveren de meest strategische manier is om op een crisis re reageren. Dat deden de onderzochte bedrijven dan ook volop: ze investeerden in digitalisering en gooiden niet zelden hun businessmodel op. Bezuinigen blijkt stukken minder effectief te zijn en de scaleups lijken dat al dan niet onbewust te begrijpen. Zoals gezegd, namen scaleups volop nieuwe arbeidskrachten aan. Bovendien geeft nog geen 10 procent van de onderzochte bedrijven aan personeel te ontslaan vanwege de coronaperikelen.
De onderzoekers raden scaleups dan ook aan in te blijven zetten op innovatie in plaats van te bezuinigen. Scaleups zouden hierbij, zo stellen de onderzoekers, moeten investeren in mensen die ‘autonoom’ gemotiveerd zijn. Zij zouden doorgaans met de beste, meest innovatieve ideeën komen. Door deze mensen de mogelijkheid te geven promotie te maken binnen het bedrijf, vergroten scaleups de kans talent aan boord te houden. Terwijl het vizier vanwege de coronacrisis op de korte termijn gericht lijkt te zijn (wanneer is de lockdown voorbij?), zouden groeibedrijven volgens de onderzoekers juist vast moeten blijven houden aan hun langetermijndoelen.
Foto boven: Getty.
