Wat is Uitgeverij Vogelvrij?
Uitgeverij Vogelvrij wil een papieren alternatief bieden voor Netflix-series. Iedere maand geeft het bedrijf een nieuw e-book uit, waarvoor lezers een abonnement afsluiten. Bij de boeken van Vogelvrij staan niet de schrijvers, maar de verhalen centraal, stelt oprichter Haye van der Heyden. ‘Net als bij Netflix. Daar kijk je ook niet naar wie een serie geschreven heeft, maar zoek je bijvoorbeeld naar fantasy, comedy of romcom. Dat soort categorieën zijn er niet in de boekenwereld, omdat er iets heiligs en saais kleeft aan boeken.’
Er kleeft iets heiligs en saais aan boeken
Dat jongeren in toenemende mate Netflix verkiezen boven het lezen van een boek, is volgens Van der Heyden overigens geen groot probleem. ‘Als je een boek leest, weet je na een half jaar niet meer wat je precies gelezen hebt. Beeld onthouden we veel beter.’ Toch hoopt Van der Heyden dat het boek weer aan populariteit zal winnen. ‘Het kan heel lekker zijn om te lezen. Je zit rustig in stilte en maakt als het ware een film in je hoofd.’
Lezen moet echter meer benaderd worden op een manier waarop je de consument bedient, denkt van der Heyden. De boeken van Vogelvrij heeft bij daarom overzichtelijk opgedeeld in categorieën, zoals ‘vermakelijk’, ‘romantisch’ en ‘pittig’. Kijk je in twee uur een Netflix-film uit, dan moet je ook in twee uur klaar kunnen zijn met een boek, vindt Van der Heyden. Bevatten de meeste romans zo’n 60- tot 70.000 woorden, die van Vogelvrij schommelen tussen de 20- tot 30.000 woorden (‘novelles, noemden ze het vroeger’).
Denk hierbij aan boeken van ruim 100 pagina’s. Kun je dat echt in twee uur uitlezen? Ja, zegt Van der Heyden. Hij zegt zijn stelling te baseren op berichtgeving van boekensite Hebban, waarin geschreven wordt dat lezers 250 woorden per minuut kunnen lezen, wat neerkomt op 15.000 woorden per uur.
Wie zit erachter?
Van der Heyden heeft een carrière in de media- en amusementsbranche achter zich. Hij fungeerde als clown en basgitarist in theatervoorstellingen van Ome Willem, werkte enige tijd als cabaretier en schreef verscheidene kinderboeken, toneelstukken en tv-series. Het was Van der Heyden die de naam Big Brother verzon voor het realityprogramma van John de Mol. Juist, ja: een term die hij uit een boek haalde (‘1984’ van George Orwell). Hij viel afgelopen decennium uit de gratie in de mediawereld, onder meer omdat hij het recht om PVV te stemmen verdedigde. Voor de goede orde: Vogelvrij is een niet-politieke uitgeverij, laat de ondernemer weten.
Begin dit jaar begon Van der Heyden met Vogelvrij, waarbij hij tot dusver uitsluitend samenwerkte met zzp’ers. De uitgever kijkt naar ieder boek met de blik van een scenarioschrijver. Wil de reguliere romancier diens verhaal nog weleens een heel hoofdstuk onderbreken door in te zoomen op bijvoorbeeld een bepaald gevoel, bij de boeken van Vogelvrij moet de vaart er te allen tijde ingehouden worden. ‘Ik lees geen manuscripten, maar wil dat schrijvers mij hun verhaal vertellen. Dan gaan we heel lang pingpongend heen en weer tot ik zeg: dít is het verhaal. Nu ga je pas schrijven.’
Wie zitten erop te wachten?
Wie al geregeld een roman leest, zal vermoedelijk niet worden aangetrokken door de instap-service van Vogelvrij. Van der Heyden richt zich eerder op potentiële nieuwe lezers. ‘Ik ben op zoek naar mensen die het gevoel hebben wel te willen lezen, maar het ook een beetje saai vinden. Dit zou de jeugd kunnen zijn.’
Ik zoek mensen die wil willen lezen, maar het ook een beetje saai vinden
Als een verklaring voor de huidige ontlezing bij jongeren wijst de ondernemer op het feit dat potentiële lezers direct in het diepe worden gegooid. ‘Vergis je niet: als je je boekenlijst op de middelbare school hebt gelezen, die vol oude boeken zit, ga je nooit meer lezen. Ik heb zelf Nederlands gestudeerd tot de propedeuse en we kregen toen allemaal Middeleeuwse literatuur voorgeschoteld. Ik was daarna zó klaar met lezen. Als er een manier is om mensen te ontlezen, is het wel door middel van die boeken op school.’
Hoever is Uitgeverij Vogelvrij?
Van der Heyden bracht tot dusver drie e-books uit met zijn uitgeverij. De website is op orde en de eerste abonnees hebben zich aan Vogelvrij verbonden. Hoeveel dit er precies zijn, wil Van der Heyden niet zeggen. ‘Het zijn er zo weinig dat ik het niet zeg’, lacht de ondernemer. Hij wil het tijd geven. Omdat Van der Heyden zelf ‘bijna financieel onafhankelijk’ stelt te zijn, hoeft hij zich de komende jaren niet te salariëren.
Wat is het businessmodel?
Het verdienmodel van Vogelvrij is eenvoudig: Van der Heyden biedt een abonnement aan op zijn service. Leden betalen 25 euro per jaar en ontvangen daarvoor maandelijks een nieuw e-book op de digitale deurmat. Het is dus één vast boek per maand, waarbij het genre maandelijks verschilt.
Hierdoor loop je volgens de ondernemer ‘geen keuzestress’ op. Zou Vogelvrij echter een groot succes worden, dan wordt het misschien ook mogelijk om op te schalen, aldus Van der Heyden: ‘Misschien dat je je in de toekomst bij ons kunt abonneren op een genre.’ Vogelvrij heeft voorlopig geen plannen om papieren boeken uit te geven. Met e-books omzeil je natuurlijk drukkosten, maar Van der Heyden gelooft er ook heilig in dat digitale boeken de toekomst hebben.
Nog geld nodig?
Van der Heyden stelt dat een vriend een ‘bescheiden bedragje’ investeert, waardoor de ondernemer voorlopig voldoende financiële ruimte heeft. Een andere vriend investeert arbeid in het bedrijf. Is de ondernemer ook op zoek naar additioneel groeikapitaal? ‘Als er iemand komt die wil investeren, zeg ik: wacht nog maar even. Laat ons nog maar even rustig aan dit systeem werken. Hebben we straks een paar duizend leden, dan kunnen we verder kijken.’
Foto boven: Katrien Mulder.
