Afgelopen week nam ik je mee op mijn avontuur tijdens Business Boost Live vorig jaar, waar ik achter de coulissen miljardair John de Mol mocht ontmoeten. Ook in het plenaire programma, waarin de mediamagnaat door Twan Huys werd geïnterviewd, bracht hij wijze lessen. Wat me die avond vooral opviel was zijn openhartigheid over kwetsbare onderwerpen, zoals een bijna-faillissement en omgaan met tegenslagen. Een eerlijk relaas dat absoluut de moeite waard is om te delen.
Roerig begin
In lijn met de adviezen die John de Mol mij gaf, signaleert hij een zorgwekkende trend onder jonge mensen waarbij profit boven purpose prevaleert: “Ik hoorde laatst dat studenten tegenwoordig vaker kiezen voor studies waarbij ze denken het meeste geld te kunnen verdienen, terwijl men vroeger eigenlijk altijd een studie koos vanuit hun passie. Dat mensen niet meer uit passie kiezen, vind ik een verkeerde ontwikkeling. Als je iets kiest met als doel om geld te verdienen dan lukt het vaak niet. Maar als je voor je passie kiest, dan dan kost alles veel minder moeite en energie.”
Ook kwamen de roerige beginjaren van de mediatycoon aan bod: “Na een korte carrière bij de publieke omroep – waar ik als producer bij de Tros werkte – stapte ik na 4,5 jaar op met als ambitie om het zelf te gaan doen, met Joop van den Ende als grote voorbeeld. Alleen bestond die markt toen helemaal nog niet: de omroepen maakten al hun programma’s zelf. Het was ook geen gewoonte dat producenten programma’s aanleverden aan de omroepen. Dat kwam pas veel later bij de commerciële televisie.”
Die beginperiode werd een kwestie van overleven: “Noodgedwongen ben ik toen artiesten-management gaan doen en ben ik voor driehonderd gulden huwelijks-videotjes gaan maken om mijn televisiewerk te kunnen financieren. Het was dramatisch.” Vervolgens kwam aan bod hoe John de Mol in die jaren op een faillissement afstevende en door een kapitaalinjectie van Willem van Kooten het hoofd boven water kon houden. “Dat was van levensbelang, anders had ik het niet gered. Willem had het altijd over de 4 T’s: talent, toewijding, timing en tijgeren (hard werken). Die zag hij allemaal in mij.”
Leren van tegenslagen
Ook de manier waarop John de Mol met tegenslagen omgaat is veelzeggend: “Ik denk dat je uiteindelijk meer leert van de fouten dan van de dingen die goed gaan. Ik heb de neiging om dingen die verkeerd zijn gegaan achteraf terug te halen; de film opnieuw af te spelen en voor mezelf te bepalen wat er niet goed is gegaan. Het kan onprettig zijn om terug te kijken op een mislukking, maar je moet het wel doen. Want het enige voordeel wat je aan een mislukking kan ontlenen is dat je ervan leert. En als je dat niet doet dan laat je de boel twee keer mislukken.”
“Ook op menselijk gebied heb ik veel geleerd van mijn mislukkingen. Het inschatten van mensen is heel belangrijk als je ondernemer bent: met wie werk je wel samen en met wie niet? Wie kun je vertrouwen?” Ook strategisch heeft de Mol veel geleerd van de tegenslagen aan het begin van zijn carrière: “Ik heb me daardoor gerealiseerd dat je het verschil kunt maken met het ontwikkelen van je eigen ideeën. Vanaf dat moment ben ik gestopt met het produceren van andermans ideeën. Want als je dat doet dan wordt je door zenders onder druk gezet en gaat het om de prijs: wie kan het goedkoopste leveren? Maar met eigen producties kunnen ze niet meer om je heen want dan moeten ze het bij jou bestellen. Dan bepaal jij de prijs, en niet de zender. Zorg er dus voor dat je eigen ideeën ontwikkelt waar je zelf de rechten van hebt en hou die zo lang mogelijk vast.”
Genieten van je Succes
Na de turbulente beginperiode bleek de ziekenhuisserie Medisch Centrum West eind jaren tachtig de opmaat naar John de Mol’s succes. “Als ik terugkijk vraag ik me wel eens af: heb ik wel genoeg genoten? ik denk het niet. Dat zou ik dan ook iedereen kunnen aanbevelen. Als je jong bent en je begint, vergeet dan ook vooral niet van je succes te genieten want de tijd vliegt voorbij.”
Twan Huys vroeg zich direct af waarom genieten voor de Mol zo lastig is: “Dat is gewoon een karaktereigenschap die ik niet heb meegekregen op de een of andere manier. Bij mij is het glas eerder half leeg dan half vol. Ik ben altijd voorbereid op tegenvallers en tegenslagen. Als je daar geen rekening mee houdt dan denk ik dat je gemakzuchtig wordt en dat is gevaarlijk.”
Drive en Ambitie
De drive waarmee John de Mol ruim 35 jaar geleden begon is er vandaag de dag nog steeds: “Ik ben ooit begonnen in de televisiewereld toen het er helemaal niet naar uitzag dat je überhaupt geld kon verdienen in deze business. Ik ben ermee gestart omdat ik het zo ontzettend leuk vond. Ik denk dat ik het vooral daarom kennelijk ook goed gedaan heb. Later is het een industrie geworden en toen bleek dat je er nog aardig mee kon verdienen ook. Maar dezelfde lol en passie uit mijn beginperiode heb ik nog steeds.”
“Er wordt mij vaak gevraagd: ‘is het mogelijk om nog een nieuwe Voice te bedenken?’ Maar dat vroegen ze me na Big Brother ook. Als je niet meer de wens en de drive hebt om jezelf te overtreffen en niet meer denkt dat je dat kunt, dan moet je er mee stoppen.”
Misschien wel de grootste eye-opener die avond vond ik de manier waarop John de Mol tegen ambitie aankijkt: “Ik denk dat als je begint met ondernemen, je jezelf de vraag moet stellen: hoe groot is mijn ambitie? en als je heel veel ambitie hebt dan moet je ook de vraag beantwoorden: leef ik om te werken, of werk ik om te leven?”
“Terugkijkend op mijn leven denk ik dat ik een groot deel van mijn werkzame leven geleefd heb om te werken. Tegenwoordig probeer ik wel iets meer te leven dan te werken maar werken blijft voor mij nu eenmaal mijn grootste passie. Ik vind dat het allerleukste wat er is en ik denk ook dat ik nooit ga stoppen” Vooral John de Mol’s antwoord op de laatste vraag van Twan Huys – wanneer is het genoeg voor jou? Wanneer ben je klaar? – sprak boekdelen: “Als ik dood ga.”
Zeven ondernemerstips van John de Mol:
1. Als je iets gaat doen met als doel om geld te verdienen dan lukt het vaak niet. Kies daarom voor je passie, dan kost alles veel minder moeite en energie
2. Het enige voordeel wat je aan een mislukking kan ontlenen is dat je ervan leert: durf dus terug te kijken op fouten.
3. Ontwikkel eigen ideeën waar je de rechten van hebt en hou die zo lang mogelijk vast. Zo kun je het verschil maken.
4. Vergeet niet van je succes te genieten want de tijd vliegt voorbij.
5. Wees voorbereid op tegenvallers en tegenslagen, anders bestaat de kans dat je gemakzuchtig wordt.
6. Als je niet meer de wens en de drive hebt om jezelf te overtreffen en niet meer denkt dat je dat kunt, dan moet je er mee stoppen.
7. Als je veel ambitie hebt, moet je voor jezelf de vraag beantwoorden: leef ik om te werken, of werk ik om te leven?
