Als ondernemer kan het voorkomen dat je afscheid neemt van je bedrijf. Dat kan verschillende redenen hebben. Bijvoorbeeld omdat je je bedrijf verkoopt, de operationele leiding uit handen geeft aan een ander of dat je bedrijf ophoudt te bestaan.
Maar hoe zorg je er nu voor dat je medewerkers goed door kunnen wanneer jij besluit, om welke reden dan ook, om te vertrekken? Je hebt wel de verantwoordelijkheid over de gezinnen die hun inkomen betrekken uit het bedrijf. Ik geef je een aantal tips over hoe je dit kunt organiseren.
1. Het begin van jouw vertrek is bij jouw aanstelling
Wanneer je een bedrijf koopt (of bij oprichting van jouw bedrijf) dan begint naar mijn mening ook de voorbereiding op jouw vertrek. Dat klinkt misschien raar, maar ik ben ervan overtuigd dat continuïteit altijd de basis moet zijn van jouw ondernemerschap.
Probeer een volume op te bouwen waardoor je een goede vervanger kunt betalen, of beter, kunt opleiden. Op die manier heb je altijd de handen vrij om te bekijken wat jij nog toevoegt aan jouw bedrijf en of je niet iemand in de weg zit dit het bedrijf beter kan leiden naar de volgende fase.
2. Maak onderscheid tussen zakelijke belangen en emoties
In de praktijk zie ik vaak dat de afhankelijkheid van inkomen een reden is voor een eigenaar of bestuurder om te blijven zitten. Hoewel dat menselijk is en ik het begrijp, vind ik dat zo ongeveer de slechtste motivatie die er kan zijn. Het bedrijf is er immers niet voor jou, jij bent er voor het bedrijf en je mensen. Redeneer dus vanuit wat het bedrijf nodig heeft, wat jij toevoegt en nog toe kunt voegen om verder te komen.
Dat er ook emoties zijn, omdat je je hecht aan je medewerkers is alleen maar goed. Een goede band met (een deel) van je medewerkers draagt bij aan een positieve werksfeer, een goede werkmoraal en daarmee doorgaans mooie bedrijfsresultaten.
Haal de emotie en de betrokkenheid enerzijds en de zakelijke belangen anderzijds uit elkaar. Kijk dan nog eens naar jouw positie. Is het goed om te blijven zitten of word het tijd om na te denken over jouw positie? Je hoeft je bedrijf natuurlijk niet per se te verkopen en direct te vertrekken, je kan als aandeelhouder ook een stap terug doen en op afstand betrokken zijn en andere mensen de kans geven om het bedrijf verder te helpen.
3. Wees transparant naar je medewerkers
Medewerkers houden niet van onaangename verrassingen. Het brengt onrust bij mensen en daarmee in een organisatie. Als je dit niet goed organiseert dan kan het bedrijf omvallen. Daarom vind ik het altijd van cruciaal belang om open te communiceren over hoe je als ondernemer in jouw bedrijf staat.
Wanneer ik zie dat de grootste uitdaging is overwonnen, omdat een bedrijf goed op de rails staat of de groeidoelstellingen zijn behaald, dan geef ik dat gewoon aan. Ook zorg ik ervoor dat de operatie zoveel mogelijk zonder mijn beslissingen kan functioneren.
Hierbij zeg ik vaak dat ik niet de arrogantie heb dat ik in mijn eentje meer weet dan al mijn medewerkers bij elkaar. Dat is namelijk niet zo. Jouw medewerkers zijn het bedrijf en jij mag als ondernemer je de trotse eigenaar of directeur noemen. En natuurlijk heb je de eindverantwoordelijkheid over de organisatie. Maar maak dat niet groter dan het is.
Door met je medewerkers in gesprek te blijven en hen te tonen dat zij veel zaken zonder jou kunnen, ga je ook zien dat medewerkers zich verder ontwikkelen. Ik vind dat één van de mooiste processen in een bedrijf. Natuurlijk moet je dit sturen, stimuleren en af en toe optreden als het niet gaat zoals afgesproken. Door duidelijk te communiceren en mensen elkaar op zaken aan te laten spreken als iets niet goed gaat, wordt jouw rol ook daar kleiner.
Wanneer je op deze manier structureel open communiceert en je treedt langzaam terug dan is het geen verrassing voor je medewerkers wanneer jij een stap opzij zet. Je onderneming kan verder en jij kunt doen wat je leuk vindt.
4. Afscheid nemen is niet leuk, maar doe het goed
Als je de beslissing hebt genomen om te vertrekken, pak dan ook door. In mijn ervaring kan ik van een bedrijf nog wel afscheid nemen, maar vind ik het behoorlijk lastig om afscheid te nemen van ‘mijn mensen’. Ik adviseer je om je gevoel hierbij vooral niet uit te zetten, maar te zeggen wat je voelt.
Een vooraf uitgeschreven tekst oplezen is niet zo moeilijk, maar blijf daarbij weg. Vertel je medewerkers wat jouw reden is om te vertrekken, hoe je hen waardeert en hoe je de opvolging hebt geregeld. Emoties horen daar wat mij betreft gewoon bij en ik zie dit dan ook als een vorm van respect naar je medewerkers.
5. Een goede overdracht
Zorg er altijd voor dat je een goede overdracht organiseert en niet alles uit je handen laat vallen nadat je jouw vertrek hebt aangekondigd. Er zijn altijd lopende projecten, uitdagingen en afspraken die je hebt gemaakt met je medewerkers. Afhankelijk van wie jou opvolgt kunnen deze afspraken worden meegenomen door jouw opvolger. Bij een verkoop van jouw onderneming aan een partij die het integreert zal het lastiger zijn om individuele afspraken na te komen dan wanneer er een andere directeur wordt aangesteld.
Zorg ervoor dat je niet of nauwelijks ‘over je graf regeert’ en neem dus geen beslissingen meer die jouw opvolger voor een voldongen feit stellen. Benoem wel wat er speelt in projecten, klant- en leverancier relaties, te verwachten uitdagingen, IT-infrastructuur en bijvoorbeeld in opleidings- en coachingstrajecten.
Hoewel het afscheid nemen van een bedrijf mij doorgaans zwaar valt, ben ik van mening dat het altijd goed is om te kijken naar dat waar ik gelukkig van word en wat het beste is voor een bedrijf. Want waar ik uit een bedrijf verdwijn, verschijn ik weer vol enthousiasme op een andere plek. Als ondernemer kan ik sowieso slecht stilzitten.
