Waarom steeds meer bedrijven investeren in vitaliteit

Merlyn Esajas van Vattenfall (grootzakelijk) en Chantal Engels van Atlant Basisonderwijs (mkb) zijn uitgeroepen tot vitaliteitsmanagers van het jaar. Dat gebeurde op dinsdag 10 oktober in Maarssen, tijdens het Wellbeing & Vitaliteitsevent. Dat is hét event voor duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Zilveren Kruis en Gezond in Bedrijf willen hiermee de gezondheid van werkend Nederland nog beter op de kaart zetten.

Ziekteverzuim historisch hoog

Dat dit thema actueel is, laten de cijfers zien. In 2022 steeg het ziekteverzuim in ons land naar 5,6 procent. Dat wil zeggen dat van de 1.000 te werken dagen 56 werden verzuimd wegens ziekte. Een jaar eerder was dat nog 4,9 procent en niet eerder was de toename zo groot. Koploper is de zorg, met een verzuim van maar liefst 7,9 procent.

Griep en verkoudheid zijn de voornaamste redenen, zo blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van CBS en TNO. Daarna worden psychische klachten, overspannenheid en burn-outverschijnselen het vaakst genoemd.

Vitaliteit tegen personeelskrapte

Rob Koelewijn is manager Gezond Ondernemen bij Zilveren Kruis, mede-initiatiefnemer van het Wellbeing & Vitaliteitsevent. Hij ziet vitaliteit als belangrijke randvoorwaarde om persoonlijke en organisatiedoelstellingen te behalen. Werken aan gezondheid binnen organisaties is echt noodzaak.

‘Meer dan de helft van de bedrijven in Nederland krijgt een deel van de openstaande vacatures momenteel niet gevuld. Ze hebben er daarom veel belang bij dat medewerkers zich goed voelen en de organisatie trouw willen blijven’, vertelt hij. ‘Vitaliteit is als thema daarom actueler dan ooit. Dat besef is er inmiddels ook bij veel werkgevers.’

Meer bewegen. Niet roken. Gezond eten. Voldoende sporten. Lange tijd waren dat de vitaliteitsthema’s waar het om ging. ‘Ze zijn nog steeds belangrijk, maar wij weten dat de directe omgeving nog meer van invloed is. Of je met plezier naar je werk gaat, daar betekenisvol bent, je vakmanschap kunt ontwikkelen en er kansen zijn om door te groeien’, aldus Rob Koelewijn.

‘Onderzoek laat zien dat leidinggevenden hierin een cruciale rol hebben. Zij zijn grotendeels verantwoordelijk voor deze ingrediënten, die samen zorgen voor de juiste werkomgeving en een goede organisatiecultuur. Hun impact op de geestelijke gezondheid van werknemers is zelfs groter dan die van hun arts of therapeut.’

Groene appeltjes

Om dit thema strategisch beet te pakken, wijzen steeds meer bedrijven een vitaliteitsmanager aan. Die functioneert als de welzijnsmotor van de organisatie. ‘Dertien jaar geleden stond dit vakgebied nog in de kinderschoenen’, zegt Diederik Gallas. Hij is manager van Gezond in Bedrijf Business School, auteur van het pas verschenen boek Wellbeing & Vitaliteitsmanagement en geestelijk vader van de award ‘Vitaliteitsmanager van het jaar’.

‘Destijds ging het nog om groene appeltjes bij de koffieautomaat en 10.000 stappen per dag. Tegenwoordig draait vitaliteit veel meer om het voeren van het juiste gesprek. Het gaat om leidinggevenden die aandacht schenken aan collega’s met wie het misschien even niet zo lekker gaat. Dat kan bijvoorbeeld komen door een nare situatie thuis. Dit tijdig waarnemen en het gesprek erover aangaan, is de meest efficiënte remedie tegen verzuim.’

Die aandacht zit ‘m in kleine dingen, zo vult Koelewijn aan. ‘Niet elke vergadering beginnen met de inhoud, maar eerst even inchecken bij collega’s. Hoe zit iedereen erbij? Spelen er kwesties thuis? En durf je daar vervolgens bij stil te staan of praat je er snel eroverheen?’

Gesprekscyclus anders organiseren

Dat laatste zal bij Vattenfall, SAP Nederland, UMCG Ambulancezorg en Atlant Basisonderwijs in ieder geval niet snel gebeuren. Hun vitaliteits- en wellbeing-managers waren dit jaar genomineerd voor de prestigieuze award ‘Vitaliteitsmanager van het jaar’. Zo heeft Chantal Engels de functioneringsgesprekken bij Atlant Basisonderwijs uit de IJmond-regio aangepakt. Van observeren en een formulier naar het voeren van een echt gesprek.

‘We zijn gestart met een nieuwe visie op hr. Gezondheid, balans, plezier en persoonlijke ontwikkeling zijn voor ons nu de belangrijkste pijlers in dat nieuwe beleid. Het Huis van Werkvermogen gebruiken we hierbij als theoretisch model, dit geeft de relatie weer tussen de individuele, organisatorische en sociale dimensies van werkvermogen. We stellen nu heel gericht de juiste vragen over deze thema’s en krijgen zo een compleet beeld over de inzetbaarheid van onze mensen.’

En dat is niet zonder succes. Maar liefst 96 procent van de circa 340 medewerkers beveelt Atlas Basisonderwijs aan als werkgever.

Gezondheidspunten verdienen

Krista Woldering is hr-manager bij UMGC Ambulancezorg, dat actief is in Drenthe en een deel van Friesland. Sinds 2015 maakt de organisatie serieus werk van vitaliteit. Een concreet voorbeeld van dat beleid zijn de zogeheten Health Coins. ‘Daarmee belonen we medewerkers die gezond gedrag laten zien. Een wearable legt vast of je voldoende slaapt en genoeg beweegt. De punten die je daarmee verdient, kun je verzilveren in onze webshop. Daar vinden medewerkers allerlei gezonde producten en diensten. Van de 450 collega’s doen bijna de helft mee aan dit programma.’

Een soortgelijk spaarinitiatief is er ook bij SAP Nederland. Hier is Simone Langewouters sinds 2015 Health Safety & Wellbeing Officer. Een belangrijke rol in het vitaliteitsbeleid van SAP Nederland is weggelegd voor leidinggevenden. ‘We hebben een Healthy Management-programma. Daarin worden leidinggevenden getraind om met medewerkers het juiste gesprek te voeren. Hoe gaat het met iemand? Hoe is de situatie thuis? Die gesprekken kunnen bijvoorbeeld leiden tot een doorverwijzing naar een bedrijfsarts of mental coach. Zo gaan we mogelijk verzuim tegen.’

Mental Mountains

Bij Vattenfall is Merlyn Esajas de grote aanjager van een vitale werkvloer. Medewerkers krijgen korting op diverse lidmaatschapsabonnementen, van de sportschool tot yogales. ‘Inmiddels maakt 30 tot 35 procent van onze medewerkers gebruik van ons Vattenfall Vitality Platform’, aldus Esajas.

‘Recent hebben we ons hele vitaliteitsaanbod op één plek gecentraliseerd. Daar vinden collega’s precies de tools die bij ze passen. Ben je op zoek naar hulp voor mentale gezondheid? Dan ga je naar Mental Mountains. En voor financiële hulp is er de tool Financial Help Support. Zo bieden we precies de hulp die mensen nodig hebben.’

Rob Koelewijn van Zilveren Kruis kijkt in ieder geval terug op een geslaagd event. ‘We hebben de ambitie om werkend Nederland gezonder maken. Dat doen we niet alleen met goede zorgverzekeringen. Denk ook aan advies, data en diensten op het gebied van vitaliteit en wellbeing en bedrijven in netwerken en op events bij elkaar brengen. Wij geloven er in dat we samen met bedrijven de BV Nederland gezonder maken. En daar heeft dit Wellbeing & Vitaliteitsevent aan bijgedragen.’