Er wordt heel veel gepraat en geschreven over het gebrek aan vrouwen in de top. In die discussie worden vaak “Jij-bakken” uitgedeeld. “Die mannen aan de top willen gewoon geen vrouwen in hun club”, of andersom, “die vrouwen zijn gewoon niet bereid opofferingen te maken”.
In dit soort discussies helpt het altijd als iemand als onderzoeker Jasmien Khattab met een wetenschappelijke bril naar het probleem kijkt. Khattab, onderzoeker aan de Universiteit van Virginia, deed voor haar promotie aan de Rotterdam School of Management onderzoek naar leiderschapsstijlen van vrouwen. Ze interviewde samen met haar collega Hannes Leroy 48 vrouwelijke managers en 213 leden van hun teams. MT vroeg haar naar de meest effectieve leiderschapsstijl voor vrouwen.
Waarom verwarren we leiderschap eigenlijk met mannelijke eigenschappen?
‘Wij mensen zijn geneigd te categoriseren. Het maakt deel uit van de menselijke natuur. Dat categoriseren is een automatisme ontstaan tijdens de evolutie. Het maakt ons efficiënt, omdat we zo sneller kunnen handelen. Dat het nadelig uitpakt voor bepaalde groepen mensen, dat is een bijproduct.’
Zie je de dezelfde stereotypen over leiders ook bij vrouwen?
‘Die stereotypen gelden voor iedereen. Vrouwen denken zelf dat ze niet goed zijn in wiskunde, en mannen dat ze niet goed zijn luisteren. Maar je ziet wel (naarmate er meer vrouwen in de top zitten red.) dat ons beeld van leiders wel iets androgyner wordt. Aandacht voor het individu, begrip; we vinden wat meer vrouwelijke elementen terug in ons beeld van een leider. Aan de andere kant sellen we nog steeds strengere eisen aan vrouwelijke leiders dan aan mannen.’
Aan vrouwelijke leiders stellen we strengere eisen
Maar naar mate er genoeg vrouwen in de top zitten, kantelt het beeld. Dat is de oplossing
‘Ja, ook omdat mensen de neiging hebben mensen te selecteren die op ze lijken. Maar we zien in veel studies ook het ‘bijenkoningin-effect’ wat die ontwikkeling remt. Omdat er zo weinig vrouwen aan de top zijn, helpen vrouwen elkaar juist niet. Dat zoen ze niet omdat het hun eigen positie bedreigt. Als vrouwen bijvoorbeeld andere vrouwen naar de top helpen, wordt het gezien als vriendjespolitiek. Als een man een vrouw naar de top helpt, is het iets positiefs.’
Seminar: Verbaal Meesterschap
Meer weten? Tijdens het seminar op 24 mei leert Remco Claassen je maximaal indruk maken in gesprekken, vergaderingen en prestaties.
lees verder
Wat is voor een vrouw de beste strategie? Wat is een effectieve leiderschapsstijl?
‘Tsja, eigenlijk ben je gewoon een beetje gedoemd. Uit onderzoek komt telkens weer naar voren dat vrouwen met een mannelijke leiderschapsstijl als een bitch worden gezien. Maar als ze meer vrouwelijke eigenschappen tonen, dan vinden we ze minder effectief en authentiek. Als een man diezelfde eigenschappen laat zien, wordt dat niet als minder effectief of authentiek gezien.
Wat je als vrouw in elk geval niet moet doen, is beide leiderschapsstijlen afwisselen. Daarmee breng je je team in verwarring. Dan denkt het team dat je je alleen maar mannelijk gedraagt omdat je nu eenmaal in een leiderschapspositie zit. Dat komt niet authentiek over, en ook de effectiviteit wordt lager ingeschat.
Wees vooral consistent: óf mannelijk, óf vrouwelijk. Kies waar je je goed bij voelt. Maar medewerkers zouden zich ook bewust moeten worden van het feit dat ze in stereotypen denken en daardoor minder veeleisend zouden zijn ten opzichte van hun vrouwelijke leidinggevende.’
