Soms kan ik zo lekker bezig zijn dat de tijd lijkt te vervliegen. Iets nieuws leren over mijn vakof een iets te moeilijk stukje muziek onder de knie proberen te krijgen. Met een klein beetje geluk kan ik uren zoet zijn met mijn bezigheid. Zo kan de klok als in een flits uren hebben afgelegd, zonder dat ik me ervan bewust ben. Dan ervaar ik wat Mihaly Csikzentmihalyi (klinkt als Tsjik-cent-mie-hei) beschrijft met zijn begrip ‘flow’.
Flow
Er sprake is van flow als je geheel opgaat in de activiteit waar je mee bezig bent en je daardoor geheel de ‘tijd vergeet’. Flow heeft een nauwe relatie met intrinsieke motivatie. Intrinsieke motivatie is de sterke interne drive die iemand heeft om een specifiek doel te halen, of het genoegen dat beleefd wordt aan de activiteit zelf. Er is geen bijzonder hoge beloning nodig om actief bezig te blijven. De bezigheid zelf levert al zoveel voldoening, dat de activiteit tegelijkertijd de beloning vormt.
Voorwaarden voor flow
Uit het onderzoek van Csikzentmihalyi komen een aantal aspecten naar voren, die voorwaardelijk zijn om in een zogenaamde flow-toestand terecht te komen. Bij flow is er sprake van een uiterst kwetsbare balans tussen de moeilijkheid of uitdaging van de taak en de kwaliteiten die je tot je beschikking hebt om de taak goed uit te kunnen voeren. Een belangrijk kenmerk van de zogenaamde balans is dat de complexiteit van de taak net iets lastiger is dan dat je ooit uitgevoerd hebt. Met andere woorden, de taak stelt net iets meer eisen dan gelijksoortige taken die in het verleden werden uit gevoerd. Tegelijkertijd staat de taak ook weer zo dicht bij je ervaring en kwaliteiten, dat met voldoende inzet en concentratie er een redelijke kans op een positief resultaat bestaat.
Wat te doen
Om jezelf in een staat van flow te brengen, moet je eigenlijk de taakeisen die je jezelf oplegt voortdurend iets oprekken. Oprekken, met een nuchter gevoel voor realiteit. Plezier houden in je werk ontstaat dus niet door alles zo gemakkelijk mogelijk te maken en de weg van de minste weerstand te zoeken, maar juist door de zakelijke eisen die je aan jezelf stelt iets op te voeren.
Sneller tot resultaat zien te komen, een net iets moeilijkere klus naar jezelf halen, of een vraagstuk doorgronden dat duidelijk complexer is dan dat je tot nu toe hebt uitgevoerd. Dat zijn mogelijkheden die je uit je comfort zone halen, waardoor tegelijkertijd de voldoening in het werk sterk kan toenemen.
Uitdaging creëren
De uitdaging zou kunnen zitten in iets net weer iets sneller proberen te doen, het resultaat iets mooier te maken of je vaardigheid net iets op een hoger plan moeten brengen. Leidinggevenden kunnen medewerkers goed assisteren met het creëren van situaties, die de kans op flow sterk doen toenemen.
Suggesties
Er zijn waarschijnlijk heel veel mogelijkheden om de juiste snaar te vinden om anderen te assisteren om de balans tussen uitdaging en vaardigheid op te rekken. Bespreek om te beginnen met de medewerker wat diens ambitie is en zorg dat die ambitie volledig concreet wordt. Zo concreet dat je als het ware voor je kan zien wat de medewerker gaat doen om de uitgesproken ambitie te realiseren. Concretiseer samen met elke medewerker de bedrijfsvisie in heldere taakdoelen voor diens functie en deel deze taakdoelen op in duidelijke stappen. Houd daarbij voortdurend rekening met het oprekken van de balans tussen uitdaging en vaardigheden. Een andere mogelijkheid ligt bijvoorbeeld in het oordeel van de klanten over de geleverde dienstverlening. Geef medewerkers de opdracht er alles aan te doen om het oordeel van de klanten de maximaliseren.
Blijvend verbeteren
Wees nooit blijvend tevreden met een eenmaal behaalde acht. Blijvend maximaal proberen te presteren, maakt werken een stuk lichter, dan velen dagelijks ervaren. Je werkt louter voor jezelf. De valkuil is dat je gaat denken dat je voor je baas, of het maandelijkse salaris werkt. Flow creëer je door je ambities telkens op te rekken.
