Topdown managen is echt voorbij. Managers moeten meer horizontaal gaan managen, aldus Deloitte-partner Ronald Meijers.
Zelfsturende teams, co-ceo’s, Paus Franciscus als populairste bestuurder, dienend leiderschap, agile, netwerken, platforms, empowerment, van push naar pull, innovatie-ecosystemen, open source, scalable learning, partnering met leveranciers en klanten, van jaarlijks oordeel naar permanente dialoog: wat is er in de wereld aan de hand?
De wereld is plat
Meijers haalt Thomas Friedmans bestseller The world is flat aan. Dit boek dateert alweer uit 2005 en heeft intussen aardig wat kritiek geïncasseerd. Want plat is de wereld allerminst, zoals de groeiende ongelijkheid in inkomens en vermogens laat zien. Maar de wereld wordt voor velen wel steeds horizontaler, vooral in internationale organisaties. En zij die hun zelfrespect ontlenen aan het aantal strepen hebben het moeilijk.
Top-down management
Met stip op 1 in onze top-10 van Global Human Capital Trends staat dit jaar: ‘Organizational Design, The Rise of Teams’. En ook als het gaat om de nummer 2 – leiderschap -, constateren wij dat ‘het traditionele, piramidale ontwikkelingsmodel simpelweg te weinig leiders in een te laag tempo produceert’. Om vervolgens te concluderen dat de dagen van de top-down hiërarchische organisatie langzamerhand wel geteld moeten zijn.
Ooit een toezichthouder gehoord die om minder bevoegdheden vraagt?
Horizontaliseren
Nu is de vraag of dat waar is. Horizontaliseren betekent namelijk: plat- of omleggen. En dat is precies zoals zittende machthebbers deze megatrend kunnen ervaren, met Erdogan-achtige reacties tot gevolg. Na jaren van zelfverloochening op de corporate carrièreladder hebben ze eindelijk de begeerde 4 P’s veroverd van podium (aandacht), pay (beloning), perks (extraatjes) en vooral: power. Die laten ze niet zonder slag of stoot meer los. Macht is bovendien geestelijk en fysiek verslavend, waardoor een herontwerp van de organisatie zelden leidt tot decentralisatie of empowerment. Ooit een toezichthouder gehoord die om mínder bevoegdheden vraagt of een centrum dat de eigen overbodigheid verkondigt?
'In the moment humility'
Aan de andere kant is het ontegenzeggelijk zo dat klanten meer alternatieven hebben, patiënten beter geïnformeerd zijn en medewerkers steeds vaker flexwerkers zijn of morgen kunnen zijn geworden. Traditionele gezagsdragers worden uitgedaagd zich nederiger te gedragen. Edgar Schein noemt dat ‘in the moment humility’: het besef van wederzijdse afhankelijkheid. Eéndimensionaal top-downdenken is in feite een vorm van domheid: klanten staan niet boven, maar ook niet onder ons; klanten staan náást ons. Net als medewerkers geen ‘ondergeschikten’ zijn, maar nevengeschikten met een andere functie.
Het honorarium van deze column wordt overgemaakt naar Unicef
'Moeten wij nu zijn werk gaan doen?'
De laag direct onder de top kan overigens zo geconditioneerd zijn door ‘gecascadeerde’ en aan beloning gekoppelde doelen dat meer autonomie in eerste instantie zelfs daar leidt tot apathie. Tijdens een recente bijeenkomst van de top van een multinational hield de nieuwe directeur een bevlogen verhaal over samenwerking en eigenaarschap op weg naar een over 5 jaar te realiseren groots en riskant doel. De zaal – gemiddeld inkomen: rond de 4 ton – reageerde verwijtend en verongelijkt: ‘Moeten wij nu zijn werk gaan doen?’
Horizontale organisaties
Toch is de toekomst aan organisaties waar de callcentermedewerk(st)ers zelf hun planning mogen maken en de bevoegdheid krijgen een bloemetje te sturen aan de mevrouw wier hypotheekaanvraag te lang is blijven liggen. En waar mindermachtigen zich niet laten afschrikken door het argument van ‘geen budget’ en – desnoods door escalatie – de opleiding afdwingen waarvan vaststaat dat die cruciaal is voor het leveren van kwaliteit.
Volwassen organisaties zijn horizontale organisaties.
Vraag een gratis proefnummer aan
Dit interview verschijnt ook in de meest recente papieren editie van Management Team, die 21 april verschijnt en in het teken staat van de lijst van de Maakindustrie-100, de top van de Nederlandse maakbedrijven. Ben je nog geen abonnee? Vraag deze editie dan hier aan als gratis proefnummer!
Foto boven: Flickr.com
