Zelfverheerlijking bevordert op de korte termijn creativiteit en is op de langere termijn lonend. Weg met al die bescheidenheid?
In ons calvinistische Nederland is bescheidenheid een deugd. Veel succesvolle leiders trekken zich hier echter weinig van aan. Aan de top van het bedrijfsleven zijn narcisten goed vertegenwoordigd. Ze zijn dominant, ontzettend zelfverzekerd en weinig invoelend. Bovendien zijn ze stressbestendig.
Psychopaten
Vaak worden ze op één hoop geveegd met psychopaten. Deze laatste groep heeft geen geweten, wat ze potentieel gevaarlijk maakt. Een bekend voorbeeld van een psychopaat die het verkeerde pad op ging is Marc Dutroux. Klinkt niet als fijn volk. Toch lopen er ook genoeg narcisten en psychopaten vrij rond die prima functioneren. Sterker nog, vooral in de hogere managementlagen zijn ze relatief vaak te vinden. Volgens ruwe schattingen is ongeveer 5 procent van de managers psychopaat of heeft hij (of soms ook: zij) op zijn minst dergelijke trekken. Onder de narcisten ligt dit percentage ietsje hoger (onder sterretjes in realityseries zou het gehalte aan narcisten overigens het hoogst zijn). Steve Jobs en Dick Fuld (de voormalige baas van Lehman Brothers) zouden klassieke narcistische leiders zijn.
Vloek of zegen?
Op zich is het niet zo verwonderlijk dat we relatief veel van dit soort types onder topmanagers vinden. Het zijn lekker stevige leiders en ze worden nogal eens als charismatisch bestempeld. Onderzoekers hebben aanwijzingen gevonden dat narcistische leiders vaker andere bedrijven overnemen. Dit komt de groei van de overnemende partij ten goede. Bovendien zouden ze creativiteit in organisaties bevorderen met hun visie en enorme gevoel voor eigenwaarde. Al met al zijn de wetenschappers het er nog niet helemaal over eens of narcisten en psychopaten aan de top een vloek of een zegen voor het bedrijf zijn. Op lange termijn ontpoppen ze zich immers vaak tot tirannen en zijn hun medewerkers ongelukkig.
Hogere beloning
Dit zou toch moeten leiden tot problemen in de organisatie die op den duur met de gestoorde leider naar de knoppen gaat, zou je kunnen denken. Dit vermoeden noopte economen van de Amerikaanse Stanford Universiteit en Berkeley ertoe om te kijken hoe het gesteld is met de beloning van narcistische leiders die al een tijdje op hun post zitten. Ze benaderden daarvoor een hele waslijst met ceo's van Amerikaanse techbedrijven.
Grotere aandelenpakketten
Uit de resultaten blijkt dat narcisten die niet lang (0 tot 2 jaar) op hun post zitten ongeveer evenveel verdienen als 'normale' ceo’s. Hoe langer ze echter blijven zitten, hoe meer hun salaris uiteen loopt met normale mensen. De narcistische ceo slaagt er vooral in grotere aandelenpakketten in de wacht te slepen. Hoe langer de narcist aan de top zit, hoe groter het verschil tussen de beloning van de leider en andere managers. Waar dat hogere salaris van de narcistische ceo vandaankomt, laat zich raden…
