De buik regeert bij Bas Haring. Hij nam de grote besluiten in zijn leven op basis van gevoel.
De grote beslissingen in mijn leven nam ik steeds op basis van gevoel. Liefde, werk, een huis. Niks geen ratio, maar mijn buik. Beeldt u zich eens in dat u geen gevoelens heeft. Dat u een rationele machine bent zoals Mr. Spock – die van Star Trek. Dan zou zelfs het nemen van een triviale beslissing een oneindig over peinzen worden: ‘Worden het worteltjes of sperziebonen vanavond? Sperziebonen hebben wat meer koolhydraten en vooral veel meer eiwitten, maar zijn ook duurder. Worteltjes daarentegen kunnen korter worden gekookt en dat scheelt toch weer.’
Subjectief gevoel
Er bestaan mensen die zo in elkaar zitten. Voor hen is er geen enkele objectieve manier om het ene af te wegen ten opzichte van het andere. Het nemen van beslissingen is voor hen onmogelijk. Verschrikkelijk veel makkelijker wordt het als je worteltjes simpelweg lekkerder vindt dan sperziebonen. Een dergelijk subjectief gevoel helpt.
'Hak het kind in tweeën'
Zonder gevoel geen beslissing. Aan de andere kant zou ik ook weer niet willen stellen dat beslissingen altijd voor de volle 100 procent op basis van gevoel genomen moeten worden. Ik heb zelden een goede schaakzet gedaan op basis van frustratie of overmoed. De relatie tussen emotie en ratio bij het nemen van beslissingen wordt mooi geïllustreerd door koning Salomon. Hij was die koning bij wie twee vrouwen verschenen die twistten over een kind. ‘Hak het kind in tweeën’, beval Salomon, die ook niet wist wie de echte moeder was. Waarop deze verschrikt reageerde met: ‘Geef het in dat geval maar aan haar.’ Geschil beslecht.
De zakelijke rationalist
Dit was een rationele beslissing in een zaak over gevoel. Uiteindelijk gaat het altijd om zaken die we voelen. Alle betekenis die we kennen is gefundeerd op gevoelens. Maar om recht te doen aan die gevoelens is het soms verstandig rationeel te zijn. De dingen zakelijk op een rijtje te zetten en het gevoel te verlaten. De zakelijke rationalist wordt wel eens kwalijk genomen dat-ie niet weet
waar het werkelijk om gaat. Maar Salomon laat zien dat dit een vergissing is. Hij nam een zakelijk en rationeel besluit, terwijl hij heus geweten zal hebben waar het echt om ging: de liefde van moeders voor hun kinderen en de behoefte van kinderen aan zorg en aandacht.
Kille Mr. Spock
Salomon was geen kille Mr. Spock voor wie emoties geen betekenis hadden. Integendeel. Salomon realiseerde zich precies het belang van gevoelens en juist daarom was hij rationeel. Ik hou daarvan. Gevoelens bepalen wat betekenisvol is, en ratio helpt je verstandig om te gaan met betekenisvolle zaken. En ik begin me te realiseren dat dat ook precies de reden is waarom ik al een tijdje geïnteresseerd ben in het vakgebied van de economie.
Gevoelsmatig
Ook daar gaat het feitelijk om zaken die er voor ons toe doen. Gevoelsmatige zaken: onzekerheid, voldoening, onmacht, hoop. De wijze rationalist realiseert zich dat het uiteindelijk om dergelijke zaken gaat. Maar realiseert zich ook dat je soms als een kille Mr. Spock over dit soort zaken moet beslissen. Of als een koning Salomon. Die is toch wat sympathieker.
Meer over Bas Haring:
- Bas Haring: 'Innovatie begint zelden met out-of-the-box denken'
- Als de robots komen? Dan wordt iedereen consultant
- Bas Haring: 'Niets mis met economisme'
Dit verhaal komt uit de papieren editie van Management Team, de eerste van 2016, die 18 februari verschijnt. Ben je nog geen abonnee? Vraag deze editie dan hier aan als gratis proefnummer!
Foto Mr.Spock: Flickr.com
