Beleggers, scholieren en leraren houden niet van verlies. Deze afkeer kan gebruikt worden om ze beter te laten presteren.
Verlies nemen doet pijn. Beleggers met aandelen die onder de aankoopkoers duiken, of mensen die hun huis minder waard hebben zien worden kunnen erover meepraten. Het is niet fijn. Sterker nog, de bevrediging van 100 euro winst maken is kleiner dan de pijn van 100 euro verlies. Gedragseconomen weten dit donders goed, want die afkeer van verlies beinvloedt ons gedrag. Niet alleen in het economisch verkeer.
Opgelet
Dus alle schoolhoofden van de meer dan 150 scholen in ons land die het predicaat 'excellente school' willen krijgen opgelet. Ik doe u hier een paar gouden tips aan de hand. Ik kan alleen niet garenderen dat de leraren er gelukkiger van worden en de leerlingen de oogjes drooghouden.
Tastbaar extraatje
Eén van de auteurs van het boek Freakonomics, Steven Levitt, publiceerde met een aantal andere economen onlangs twee papers over de toepasbaarheid van deze gedragseconomische principes in het onderwijs. Het idee is simpel: stel de leerling/leraar een tastbaar extraatje in het vooruitzicht bij goede schooresultaten. Maar wanneer de resultaten tegenvallen, ontneem je de beloning.
Leerlingen: van nietsnut tot nerd
Laat ik beginnen bij de leerlingen. Levitt en zijn companen testten zo’n 7.000 leerlingen aan de basisschool en middelbare school in de omgeving van Chicago. Voor het maken van een examen kregen de leerlingen geld of een niet financiële beloning in het vooruitzicht gesteld. Wanneer er niet voldoende gepresteerd werd, zou de beloning aan de kinderneusjes voorbij gaan. Wat bleek? Uit angst hun beloning mis te lopen gingen de kids braaf aan de studie. Hoe jonger de kinderen, hoe gevoeliger ze waren voor niet financiële beloningen.
Substantieel bedrag
Om middelbare scholieren aan het blokken te krijgen moet je met een substantieel bedrag over de brug komen. Wapperen met een briefje van 20 euro zou moeten helpen. Bovendien moet er snel duidelijkheid zijn of de beloning wordt uitgekeerd of wordt ingetrokken. In het basisonderwijs lijkt me dit principe dus in de praktijk met makkelijkst uit te voeren.
Leraren: bonus terugbetalen bij slechte cijfers
Goed, nu de leraren. Hetzelfde principe van het dreigen een beloning te ontnemen werd getest in 9 scholen in Chicago. Een aantal willekeurig geselecteerde leerkrachten werden verdeeld in twee groepen. De eerste groep werd aan het einde van het schooljaar een bonus beloofd wanneer de leerlingen bovenmaats presteerden. De tweede groep kreeg de bonus al aan het begin van het schooljaar, maar met de kanttekening dat ze moesten terugbetalen wanneer hun leerlingen niet goed genoeg presteerden.
Succes
En ja hoor, de leraren die al een bonus hadden ontvangen gingen extra hun stinkende best doen om alle noodzakelijke kennis in de koppies van de leerlingen te pompen. Met succes. De leerlingen van leraren uit groep twee presteerden gemiddeld beter dan de leerlingen van leerkrachten uit de andere groep.
Foto door L. Marie
