Als algemeen directeur van Zorgverzekeraars Nederland schuift Petra Wormser (59 jaar) namens alle tien zorgverzekeraars regelmatig aan bij ministers, toezichthouders, ziekenhuizen, artsen en apothekers.
Het beleid dat zo samen wordt gemaakt, heeft rechtstreeks impact op het werk van haar dochter die in de frontlinie staat als verpleegkundige bij Beweging 3.0. Daniëlle Aldenzee-van Holst (29 jaar) helpt vooral ouderen via de wijkverpleging.
De uitdagingen die ze daar tegenkomt, zijn al enorm, en ze worden steeds groter. ‘We zijn vooral bezig met zorgen dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen. De zorgvragen worden steeds kritieker en ook complexer. Dat betekent dat het veel meer op de wijkverpleging aankomt.’
Kruisbestuiving
Voor Wormser zijn die verhalen van haar dochter ‘een realitycheck’, vertelt ze tegen MT/Sprout. ‘Het is natuurlijk toch zo dat ik en mijn collega’s de meeste tijd aan de overlegtafels bezig zijn met dingen die de zorg raken.’
‘We zijn bezig met wetten, regelgeving, met nieuwe zorgakkoorden. Uiteindelijk sta je ver van de praktijk af. Het zo belangrijk dat je blijft kijken waar mensen tegenaan lopen. Hoe pakt wat wij bedenken uit in de praktijk? Daniëlle is daar elke keer weer een mooie toets voor.’
Andersom werkt de kruisbestuiving natuurlijk ook. ‘Patiënten of families begrijpen soms niet waarom er zo moeilijk wordt gedaan vanuit vergoedingen of vanuit zorgverzekeraars. Zelf snap ik ook niet altijd waarom iets niet in het zorgpakket zit. Die vragen leg ik bij haar neer. Wij werken vanuit de Wet langdurige zorg en de Zorgverzekeringswet met verschillende bedragen in de potjes. Dat is best ingewikkeld geregeld.’
Meer verdienen?
Wormser bevestigt dat mensen die in zorg werken daar ‘eigenlijk heel weinig’ over weten. ‘Als je uitlegt waarom dat zo geregeld is, is er veel begrip voor. Maar daardoor weet je ook weer dat er in de opleidingen veel meer aandacht voor moet komen.’
De gesprekken tussen moeder en dochter zijn meer sparren, dan schuren, vinden ze allebei. ‘Het is niet zo dat je alles wat kan ook moet doen. We kunnen niet alles betalen, dan zou de zorgpremie heel erg stijgen’, zegt de topvrouw. ‘Overstappen naar een andere verzekeraar die wel meer hulpmiddelen vergoedt, is ook nog te overwegen’, vult Aldenzee-van Holst aan.
Vindt Wormser dat haar dochter eigenlijk wel genoeg verdient? ‘Dat is wel een moeilijke vraag. Geld is natuurlijk een drijfveer, maar ook de arbeidsvoorwaarden. Wat ik nog veel meer van Daniëlle hoor zijn betere roosters, het kunnen nemen van professionele verantwoordelijkheid, elkaar steunen met de samenwerking in teams. Het is een heel pakket dat nodig is.’
Rollen omdraaien
De zware verantwoordelijkheid die een wijkverpleegkundige heeft, wordt ‘niet overal goed genoeg gezien’, vindt Wormser. ‘Zij treft als verpleegkundige soms patiënten aan met een hersenbloeding. Er is dan geen ziekenhuisteam, ze moet zelf snel handelen. En dat mag ook echt wel duidelijk naar voren worden gebracht in het pakket arbeidsvoorwaarden.’
Aldenzee-van Holst voegt toe dat de verpleegkundigen in haar sector er de komende twee jaar 7 procent meer loon bij gaan gekregen. Dat kan altijd beter, vindt ze, want het is zo’n intense én intensieve baan. ‘Je werkt met mensenlevens, net zoals de brandweer en de politie. Wij blijven overeind staan als de rest omvalt.’
Lees ook: Dit is wat medewerkers echt belangrijk vinden in hun baan
Tijd om de rollen even om te draaien. Wat zou Aldenzee-van Holst meteen invoeren als ze zorgverzekeraar was? Het budget van de Wet langdurige zorg verhogen. ‘Omdat we daardoor maar een beperkt aantal uren hebben. Zo wordt het voor ons wel moeilijker om de juiste zorg te verlenen. Soms heb je nog maar een half uur om een patiënt te helpen met douchen, wondzorg te verlenen en steunkousen aan te trekken.’
Eenzaamheid
Gaat Wormser daarvoor nu ook meer centen los proberen te krijgen? ‘Nee, de wijkverpleging is met die twee verschillende wetten al een ingewikkelde puzzel. Maar ook hier geldt dat dit weer een mooie realitycheck is. Als ik nieuwe voorstellen voorbij zie komen, dan weet ik meteen dat ze de tijd die ze daarvoor hebben te kort zal zijn.’
De ouderenzorg is ook best een ingewikkelde opgave, geeft ze aan. ‘Bewaken dat we het allemaal kunnen blijven betalen en zorgen dat de kwaliteit goed is.’ Wat het extra uitdagend maakt, is de eenzaamheid waar verpleegkundigen in de praktijk veel mee worden geconfronteerd. Die zorgt regelmatig voor discussies over wat zorg verlenen inhoudt.
Bijvoorbeeld over het geven van oogdruppels. Daarvoor is ‘een oogdruppelbril’ beschikbaar waarmee de cliënt het zelf kan doen, of een buurvrouw, of een mantelzorger. Het inzetten van een verpleegkundige is dankzij deze innovatie niet nodig, legt ze uit.
Dilemma’s bespreken
‘Mensen die eenzaam zijn, kijken wel heel erg uit naar het bezoek van de verpleegkundige. Dan heb ik weer dat gesprekje, dat het eigenlijk geen zorg is, maar wel kostbare tijd. En dat ze daardoor ook minder mensen tot hun beschikking hebben.’
‘Verpleegkundigen zijn er niet om eenzaamheid te bestrijden. Dat zijn ook wel gesprekken die ik met mijn dochter kan hebben. Ik snap wel dat het voor die ouderen heel fijn is’, zegt Wormser, ‘maar het is wel zorggeld dat je besteedt aan iets wat eigenlijk geen zorg is. Dus moeten we kijken naar andere oplossingen.’
Worden er zo meer dilemma’s samen besproken? ‘Ouderenzorg kost in Nederland best veel geld, meer dan in ons omringende landen. Dus moeten we nadenken over hoe wij dat nou eigenlijk hebben georganiseerd. Zijn daar ook alternatieven voor? Mensen zullen het op een gegeven moment ook niet meer kunnen of willen betalen. Dat is echt een groot dilemma.’
Technologie testen
De topvrouw gelooft op korte termijn in het beter inzetten van de beschikbare capaciteit. Technologische ontwikkelingen en andere innovaties zouden op de wat langere termijn verlichting kunnen brengen.
Daarbij moet ‘de mens’ altijd centraal blijven staan, benadrukt ze. ‘Wij kunnen wel allemaal dingen bedenken, maar wat doet dat voor de mensen die de zorg krijgen en voor de mensen die in de zorg werken?’
Dan komt het dus ook goed uit dat haar dochter ‘ambassadeur van de zorgtechnologie’ is. De producten die op de markt komen, test ze bij cliënten en geeft er feedback op. ‘Daar zit ook weer een combinatie met de zorgverzekeraars’ zegt Aldenzee-van Holst. ‘Gaan zij die producten vergoeden of niet? Daar kunnen wij weer met elkaar over sparren.’
Bruikbare inzichten
Wormser vertelt verder over de opmars van slimme medicijndispensers. ‘Wij zijn dan bezig over hoe die ingekocht kunnen worden, wat daarvoor belangrijk is, of ze innovatief genoeg zijn. Daniëlle merkt vanuit de praktijk dat er weerstand is, omdat het onbekend is. Er zijn de afgelopen paar jaar veel nieuwe ontwikkelingen geweest. Dat moet je dus stap voor stap doen, iedereen moet eraan wennen.’
Ze vindt dat ‘een superbruikbaar inzicht’, omdat ze dus ook aandacht zal moeten vragen voor de opleiding van de medewerkers. ‘Dat is misschien nog wel belangrijker dan aan patiënten leren hoe zo’n medicijndispenser werkt.’
Is meer doen via de particuliere sector ook nog een oplossing om de druk op de ouderenzorg te verlichten? Wormser wijst meteen op de risico’s. Hoe wordt dan een ‘betrouwbare inzet’ gegarandeerd?
Lees ook: Professionals zijn overweldigd door de vele veranderingen op het werk
Megatrots op elkaar
‘Juist in de wijkverpleging zien we al veel fraude. Zelfs de georganiseerde misdaad heeft inmiddels een ingang gevonden. Uitzendbureaus zetten mensen in die niet eens diploma’s hebben. Dat is gewoon te triest voor woorden.’
Hoelang haar dochter in de wijkverpleging actief zal blijven, weet ze nog niet. Een topbaan op bestuurlijk niveau, zoals haar moeder, ziet ze zeker niet zitten. ‘Ik ben zelf meer een praktijkmens dan een kantoormens. Ik blijf het liefst op de werkvloer staan.’
‘Maar ik ben wel megatrots op haar. Ze heeft niet de makkelijkste baan, die vraagt veel tijd en energie. Ze doet haar werk nog altijd met passie en liefde. Bovendien bekijkt ze het altijd van de twee kanten: vanuit de praktijk en vanuit de verzekeraars.’
