Er heersen grote en schadelijke misvattingen over wat economische markten precies zijn. Dat blijkt uit het internationaal geloofde boek van Van Bavel ‘The Invisible Hand’. In dit werk duidt hij de ontwikkelingen van markten en stuit hij op een aantal fundamentele blinde vlekken van ons huidig economische denken.
‘Mensen hebben vaak het idee dat de geschiedenis een ontwikkeling van vooruitgang is. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals de verlichting, de industriële revolutie en de opkomst van markteconomieën, worden vaak als acceleratiepunten aangewezen binnen dit proces.’ Omdat deze ontwikkelingen elkaar opvolgen wordt al snel een causaal verband gelegd, waarbij de markteconomie als culminatie wordt gezien als bron van onze moderne welvaart. ‘Deze opvatting is een misvatting,’ stelt van Bavel, ‘want de geschiedenis kent niet één opkomst van markteconomieën, maar velen’, zo zegt Bas van Bavel in bovenstaand videointerview.
Markten zorgen vooruitgang, maar ook de ondergang van samenlevingen
‘Markten zijn eigenlijk een samenstelling spelregels die tezamen een zekere cycliciteit van opkomst en ondergang kennen. Onder de juiste omstandigheden en met de juiste spelregels kunnen ze zorgen voor welvaart, vrijheid en voorspoed.’ Echter kent de geschiedenis van markten ook een fundamenteel tragisch aspect: Dezelfde krachten die zorgen voor vooruitgang zetten ook het proces van ondergang in werking.
In de Vs heeft de vermogende elite de macht
‘De VS is het kantelpunt al voorbij,’ zegt Van Bavel, ‘daar heeft een neergaande beweging zich al duidelijk ingezet. De vermogende elite heeft de politiek zelfs in de macht gekregen. Trump zelf is miljardair, en het medialandschap wordt gedomineerd door rijken.’
Nederland loopt wat dat betreft een paar jaar achter op de VS en bevindt zich nu in een scharniermoment. ‘Private vermogensongelijkheid ligt in Nederland heel hoog. Dat is een indicator. Historisch zien we namelijk dat zodra de vermogens van de middenklasse afneemt en in handen komt van marktelites, dit vermogen wordt omgezet in politieke macht, zoals in de VS is gebeurd.’
Meer video’s van Voor de Ommekeer bekijken? Klik hier.
