Eigenlijk wilde Gern Huijberts een boek schrijven over afvallen. Huijberts werkt al jaren als manager op het gebied van voedselveiligheid in de voedselindustrie (onder meer bij Heinz, Heineken, FrieslandCampina en momenteel Cargill). Afvalcoaches verspreiden volgens hem een hoop onzin, bijvoorbeeld over het niet mogen eten van brood of melk. ‘Terwijl de waarheid simpel is. Wil je afvallen dan moet je minder eten.’ Aangezien deze overtuiging hoogstens een pamflet zou opleveren had Huijberts bedacht om een roman te bouwen om een manager die wil afvallen.
Flauwekul
Gaandeweg dijde het verhaal uit. Het resultaat is de roman Zinloos op de Zuidas waarin hoofdpersoon Axel ter Steeg leiding geeft aan de Nederlandse tak van een kantoorautomatiseerder. Hij is een horkerige manager die geen oog heeft voor zijn personeel, met uitzondering van de aantrekkelijke stagiaire waar hij een affaire mee heeft. Daarnaast staat het boek vol met kantoorclichés. Emotionele exitgesprekken, medewerkers met onduidelijke functies, nodeloos (Engels) kantoorjargon en duurbetaalde coaches en consultants die de deur platlopen zonder dat hun toegevoegde waarde duidelijk wordt.
‘Het boek is een aanklacht tegen coaches’, zegt Huijberts. Al schrijvende kwam hij tot de conclusie dat managers doorgaans ook niet weten wat ze precies aan het doen zijn. ‘Een coach is dan iemand die zegt: je moet het zus en zo doen. Maar in hoeverre klopt dat nou? Er wordt ongelofelijk veel flauwekul verteld’. Huijberts, die zelf is gepromoveerd als moleculair bioloog, snapt dat managers zekerheid en steun zoeken. ‘Managen is niet gemakkelijk, maar extern advies inschakelen is vaak een gemakzuchtige weg. Durf zelf na te denken.’
Country manager Axel leunt sterk op diverse coaches. Een afvalcoach met wie intensief wordt geappt, executive coach Ywo die prat gaat op de verkoopcijfers van zijn managementboek en bij een gedwongen ontslagronde adviseert om de medewerkers onder te verdelen in jagers en prooi om zo het ‘office ecosysteem’ in de plooi te houden. Uiteindelijk vertrekt de executive coach met Axels secretaresse naar Thailand om spirituele reizen voor managers aan te bieden. Vervolgens komt er een nieuwe organisatie- en leiderschapsdeskundige het bedrijf binnen. Deze heeft zich gespecialiseerd in sjaministische tradities, vraagt iedere medewerker naar zijn ‘krachtdier’ en geeft doorlopend af op de gebrekkige spirituele vaardigheden van zijn voorganger.
Hokjesdrang
In de roman wordt ook de draak gestoken met het Myer-Briggs Type Indicator (MBTI), een systematiek waarmee personen worden geclassificeerd. ‘We hebben de neiging om dingen begrijpelijk te maken, dus stoppen we mensen in hokjes. We delen ze in op kleur of type. Alleen wat heb je eraan?’, vraagt Huijberts zich af. Een goede manager leunt niet op modellen, maar neemt zijn medewerkers serieus. ‘Door naar anderen te kijken kun je een hoop zien. Managen is minder met jezelf bezig zijn en meer met anderen’, betoogt de auteur.
‘Consultants komen met een model op de proppen zodat jezelf niet na hoeft te denken. Voor je het weet zit het hele managementteam een middagje gele papiertjes te plakken en is er weer een middag waarin je productief had kunnen zijn naar de gallemiezen.’
Consultant als makkelijke oplossing
Hoewel Huijberts erkent dat zijn voorbeelden in het boek uit het oogpunt van vermaak dik zijn aangezet komt alle inspiratie uit de praktijk. ‘Het boek beschrijft de dynamiek die je bij grote organisaties ziet. Kijk je om je heen in een grote organisatie, dan is het lastig te bepalen wat al die mensen bijdragen aan het succes van het bedrijf. De directe relatie met producten die de deur uitgaan is onduidelijk. Veel processen in grote bedrijven groeien als het ware autonoom. Dan wordt er een manager opgezet en die heeft er vervolgens belang bij om zo’n proces in stand te houden’, zegt de auteur. ‘De oplossing die grote bedrijven hanteren is om de paar jaar een reorganisatie doorvoeren.’ Dat zou niet altijd nodig hoeven te zijn meent Huijberts. Managers moeten volgens hem simpelweg kritisch zijn.
‘Ruim in je agenda af en toe tijd in om kritisch na te denken. Is het zinvol wat we aan het doen zijn? Is het zinvol wat ik zelf doe?’, zegt Huijberts. Dergelijke vragen overlaten aan externe consultants vergelijkt Huijberts met het nemen van een aspirine tegen hoofdpijn. ‘Het is een makkelijke oplossing, maar je bekijkt niet waar het probleem – de hoofdpijn – vandaan komt.’
