De waarde die werken op afstand heeft, is volgens Dominic Price niet te beschrijven. ‘Zondag had ik een creatieve ingeving. Toen heb ik vier uur gewerkt, om vervolgens op maandagochtend naar de kapper te gaan en met een vriend koffie te drinken’, zo verklaarde hij twee jaar geleden in een interview met Managagement Team. ‘Die vrijheid is geweldig, dat kan vaak niet als je op een kantoor zit.’
Twee jaar later lijkt er een doorbraak te zijn in het werken op afstand. Allereerst gedwongen door een wereldwijde pandemie, maar nu kantoren langzaam weer medewerkers toelaten, geven die aan liever vaker op afstand te werken. Uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteit blijkt dat een kwart van de mensen na de coronacrisis meer wil gaan thuiswerken, een derde van hen wil ook vaker op afstand vergaderen.
Een vergelijkbaar resultaat vond LinkedIn onder mensen die een nieuwe baan zoeken. Het aantal zoekopdrachten naar een baan op afstand is wereldwijd met 60 procent toegenomen. Vacatures die werken op afstand mogelijk maken, zijn op LinkedIn bijna drie keer zo vaak bekeken als voor de lockdown.
Vertrouwen
Maar tegelijkertijd is er een grote groep medewerkers die te trappelen staat om weer naar kantoor te mogen. Mensen met jonge kinderen, geen afgesloten ruimte waar ze kunnen werken of die zich thuis niet goed kunnen concentreren: voor hen is het een zegen als het kantoor straks weer (beperkt) open gaat.
Maar hoe stuur je een team aan waarvan de ene helft thuis zit en de andere helft vanuit huis werkt? Daar heeft Price van Atlassian wel een antwoord op. ‘In principe is het hele concept van op afstand werken niet verandert, er is alleen bewezen dat het bijna in alle bedrijven mogelijk is.’ Een van de grootste struikelblokken die Price de laatste jaren bij bedrijven zag, was wantrouwen. ‘Ik hoop dat veel managers nu hebben geleerd dat hun medewerkers ech niet de hele dag gaan Netflixen of de was ophangen.’
Hij noemt het vertrouwen dan ook als allerbelangrijkste pilaar van het werken op afstand. ‘Als je je team vertrouwen geeft, denk ik dat je als manager een veilige omgeving creeert waar je hele team qua productie ook van profiteert.’ Innovatie, tegenspraak, samenwerking: allemaal velden die volgens Price aan dit thema raken.
Werk aan je cultuur
De huidige pandemie laat volgens Price vooral zien dat met de juiste middelen en de juiste cultuur overal ter wereld gewerkt kan worden. ‘Je werkplek gaat daarbij allang niet meer om de fysieke plek waar je werk plaatvindt, maar veel meer over de cultuur die een bedrijf neerzet.’ Op verschillende tijden op afstand aan hetzelfde project werken, laat daarom meer dan ooit zien hoe belangrijk die cultuur is.
Thuiswerken vraagt daarbij ten dele om dezelfde cultuur als wanneer mensen allemaal samen op kantoor zijn, maar er zijn wezenlijke verschillen. Price werkt er met zijn team bij Atlassian aan dat er ook aandacht is voor die minder leuke kant. ‘Als je op afstand werkt, kan er een fysieke en mentale afstand ontstaan.’
Ella Hafermalz deed in de uitgestrekte landschappen van Australië onderzoek naar teams die deels op afstand en deels bij elkaar werken. Zij kwam tot eenzelfde conclusie: dat er een fysieke afstand bestaat, betekent niet dat er een mentale afstand zou moeten zijn. ‘Medewerkers die er niet zijn, willen ironisch gezien door hun baas juist gezien worden’, zegt Hafermalz, die inmiddels aan de Vrije Universiteit in Amsterdam als universitair docent werkt.
Communicatie
En dat betekent communiceren. ‘Het is makkelijk om je medewerkers te vergeten op het moment dat ze er niet fysiek zijn, maar je zal als manager een extra stapje moeten zetten om het team bij elkaar te houden.’ Atlassian heeft daarvoor een trucje bedacht. ‘Als we een conference call houden en één iemand werkt vanaf een andere locatie, dan bellen alle aanwezigen in met hun eigen laptop. Praat je in je eentje vanaf je laptop tegen een groep die samen zit, dan is het lastig om tussen het gesprek te komen.’
Price ziet het bovendien als belangrijke rol voor de manager om oog te houden voor de ontwikkeling van je medewerkers. ‘In de zaken die niet geautomatiseerd kunnen worden; daar zit de echte waarde van je team. Creativiteit, nieuwsgierigheid, kritisch denken.’ Dat betekent oog voor ontwikkeling, maar ook voor het onderling delen van kennis. ‘Als je op kantoor werkt, vang je van alles op. Zit je thuis, dan hoor je niet de laatste nieuwtjes of wat de ene collega even snel over dat andere project zegt.’
Maar dat heeft dan ook wel weer een voordeel, lacht hij. ‘Heel veel dingen die op kantoor worden uitgewisseld, zijn gezelligheidspraatjes. Daar gaat een hele belangrijke sociale factor vanuit, maar voor het werk leidt het je vooral af.’
