De economische groei in de landen om ons heen valt een beetje stil. Tegelijkertijd heeft Donald Trump een handelsoorlog ontketend en staat de Brexit (misschien) voor de deur. Het is niet zozeer de vraag of, maar vooral wanneer de economische groei ernstig gaat vertragen en er misschien zelfs sprake zal zijn van een recessie.
In elke crisis zijn er weer bedrijven die de magere jaren een stuk beter doorkomen. Wat onderscheidt die bedrijven? Welke maatregelen zou je als dga of ceo nu kunnen nemen zodat je na de volgende crisis tot de groep succesvolle overlevers behoort?
Op basis van onderzoek van Kevin Laczkowski en Mihir Mysore van McKinsey en een gesprek met de professor Roberto Flören van Nyenrode Business University, destilleerde MT een aantal maatregelen waarmee je jouw bedrijf meer recessiebestendig maken. Flören deed samen met accountant en belastingadviseur Baker Tilly Berk onderzoek naar familiebedrijven in de financiële crisis, een groep die gemiddeld genomen iets beter een crisis doorkomt dan niet-familiebedrijven. Laczkowski en Mysore op hun beurt keken naar de cijfers van Amerikaanse bedrijven en onderzochten wat bedrijven met een 6 tot 8 procent hogere rendement op investeringen (roi) anders hadden gedaan dan hun branchegenoten.
#1 Werk aan de marges
Als het nog goed gaat is de verleiding groot om op nog meer omzet te mikken. Waarom inzetten op klein bier zoals het verbeteren van processen als je nog een grote vis kunt binnen hengelen? Toch is het die marge die je straks helpt. Want als de omzet wegloopt, heb jij met een gezonde marge niet meteen een cashflowprobleem. Laczkowski en Mysore zagen dat bij de meest succesvolle bedrijven de operationele winst op het dieptepunt met gemiddeld 10 procent was toegenomen; bij andere bedrijven was hij juist met 18 procent gedaald.
#2 Verlaag je schulden
Laczkowski en Mysore zagen ook dat de winnaars aan het begin van de crisis snel waren begonnen met het aflossen van schulden. Daardoor konden ze acute financiële problemen doordat bijvoorbeeld banken de duimschroeven aandraaiden, voorkomen. Ook Flören van Nyenrode ziet het voordeel hiervan in. ‘Familiebedrijven kwamen de crisis vaak beter door, mede omdat ze in mindere mate extern gefinancierd waren. En daarbij waren ze ook nog bereid om in te teren om hun eigen vermogen.’
#3 Zorg voor vet op de botten
Het is een open deur, maar met name voor publiek gefinancierde bedrijven is het elke keer weer moeilijk om in vette jaren af te zien van superdividenden of de bouw van een glimmend nieuw hoofdkantoor. ‘Maar het is een deel van het succes van familiebedrijven dat ze kijken ook financieel naar de lange termijn. Ook wel begrijpelijk, want voor een ceo van een familiebedrijf hangt ook zijn pensioen af van de financiële gezondheid van het bedrijf op de lange termijn’, zegt Flören. Kortom, als het enigszins lukt om de aandeelhouder te overtuigen met minder dividend genoegen te nemen aan de vooravond van een crisis, doe dat dan.
#4 Start vroeg met bezuinigen (of niet)
In het onderzoek van McKinsey kwam naar voren dat bedrijven die net voor of aan het begin van de recessie waren gaan bezuinigen er na de recessie beter voorstonden. Ze gingen lean door het dieptepunt van de crisis heen. Overigens hebben familiebedrijven een iets andere tactiek. Zij hebben juist de neiging om soms niet teveel te bezuinigen in crisistijd . ‘Maar familiebedrijven investeren ook wat minder tijdens hoogconjunctuur’, stelt Flören. ‘Dat betekent overigens niet dat familiebedrijven niet naar de kosten kijken. Ook zij keken heel kritisch naar hun processen. Ze kozen er alleen voor om minder vaak mensen te laten gaan en die verliezen te nemen.’
#5 Desinvesteer vroeg, investeer tijdens de uitverkoop
Een volgende les uit het McKinsey-onderzoek. De recessiebestendige bedrijven hadden vaak aan de vooravond van de neergang bedrijfsonderdelen verkocht om de oorlogskas te vullen. Dat zorgde voor minder cashflowproblemen op het dieptepunt van de crisis. Het betekende ook dat ze na het dieptepunt van de crisis relatief vaak overnames konden doen voor dumpprijzen omdat concurrenten ernstig in de problemen waren gekomen.
#6 Houd als het enigszins kan bekwaam personeel vast
Met name familiebedrijven hebben de neiging om mensen zo lang mogelijk vast te blijven houden. ‘In ons onderzoek naar familiebedrijven in de crisis, bleek dat 44 procent van de bedrijven behoud van werkgelegenheid als eerst prioriteit had’, zegt Flören. Behalve waardering van de werknemers leverde dat na de crisis enorme voordelen op. Overtollige personeel werd tijdens de crisis ingezet op innovatieve projecten wat de jaren daarna veel concurrentievoordeel opleverde. ‘Het betekent ook dat je na een crisis al mensen had en niet zo’n groot wervingsprobleem had als de concurrentie. Bovendien blijven werknemers ook gemiddeld langer bij familiebedrijven’, concludeert Flören.
