Een MBA gold lange tijd als het keurmerk van de betere manager. Die tijd lijkt voorbij. Heeft het nog zin om te investeren in een MBA? Vier opinies.
1 Brevet van hypocrisie
De Engelse journalist Philip Delves Broughton stond een paar jaar geleden op een keerpunt in zijn carrière. Hij was toe aan verandering en schreef zich in bij de Harvard Business School. Het werd een deceptie. Zijn medestudenten werden vooral gedreven door hebzucht, een zonde die ze camoufleerden met obligate praatjes over ethiek en integriteit. Een kritische en academische houding werd door de docenten niet aangemoedigd. Volgens Delves Broughton, die zijn ervaringen opschreef in het boek What they teach you at Harvard Business School, is een MBA een ‘brevet van hypocrisie'. De betrokkenheid van prominente Harvard Business School-alumni bij vrijwel ieder groot financieel fiasco van de laatste maanden lijkt het verhaal van Delves Broughton te staven.
2 Geen panacee
"In Nederland heeft een academisch diploma een gegarandeerde waarde. Bij een MBA ligt dat anders", stelt loopbaanadviseur Evert Hummelen van Schouten & Nelissen. "Kwaliteit is bij lang niet alle businessopleidingen een leidend beginsel. Docenten worden er vaak geselecteerd op hun naamsbekendheid, niet op hun pedagogische kwaliteiten. Liever Albert Heijn dan een hoogleraar Finance. Het gaat bij die opleidingen om kennis én kennissen. De mensen die je er ontmoet zijn minstens zo belangrijk als de dingen die je er leert."
Voor werkgevers hebben kandidaten met een MBA niet langer automatisch een streepje voor. Managers die een MBA uit eigen zak betalen in de veronderstelling dat hun duurbetaalde diploma een ticket is naar een goudomrande toekomst, komen bedrogen uit. Hummelen: "Het leven bestaat uit ploeteren. Ik zou pas in een MBA investeren als je daar gezien de aard van je werk aan toe bent. Een MBA is niet het panacee voor een wonderloopbaan."
3 Slechte wijn
"Een mba is net wijn", zegt Ivo Matser, directeur van TSM Business School en voorzitter van de Dutch Association of University Business Schools. "Je moet goed kijken naar het huis en het jaar, want er is veel smerige wijn." De discussie over de inflatie van MBA's speelt volgens Matser al een jaar of zeven, aangezwengeld door de wildgroei aan opleidingen van soms dubieuze komaf. Maar hij vindt dat het de laatste tijd juist de goede kant opgaat: "De hype werd onder meer veroorzaakt doordat universiteiten een paar modules aan elkaar knoopten en dat een MBA noemden. Zo werkt het niet. Een MBA kun je alleen aanbieden met een goede faculteit en een onderzoeksstaf. De laatste jaren neemt het aantal aanbieders gelukkig af. Het kaf wordt van het koren gescheiden."
Matser waarschuwt om niet blind te varen op de ranglijsten van business opleidingen: "Bij die rankings weegt de inkomensstijging van de alumni heel zwaar mee. Dat is een eigenaardig criterium. In plaats van continuïteit en goed leiderschap wordt gekeken naar kortetermijn-successen. Financiële belangen staan voorop.
4 Overtrokken salariseisen
Volgens headhunter Robert-Jan van der Weijden van Tracks zijn MBA-opleidingen bij multinationals nog steeds populair. Van der Weijden deelt dat enthousiasme niet: "Als een opdrachtgever per se iemand wil met een MBA informeer ik altijd even waarom. In veel gevallen zien bedrijven het diploma als een kwaliteitswaarborg. ‘Hij heeft in ieder geval de juiste papieren', is de redenering." Bij kleinere organisaties staan MBA-studenten in minder hoog aanzien, merkt Van der Weijden. Dat komt mede door de arrogantie van de afgestudeerden: "De salariseisen van sommige MBA'ers zijn schandelijk en zwaar overtrokken. Die mensen komen met zevenmijlslaarzen en grijpgrage handen een bedrijf binnen."
Van der Weijden raadt managers soms af om een MBA te doen: "Er zijn nog steeds mensen die denken dat een MBA vanzelfsprekend een zwenk in hun loopbaan oplevert. Ze vergeten dat het ook een jaar van stilstand is. Ik zou het alleen doen als de opleiding een vooropgesteld doel dient en je er de tijd voor vrij kunt maken."
Verder lezen: Principles for responsible business management: www.unpmre.org
