Het kapitalisme kan anders en vooral beter. In zijn blauwdruk voor de onderneming van de toekomst schetst Donald Kalff een superieur alternatief voor zowel het Angelsaksisch als het Rijnlands model.
Het goede nieuws: er is een alternatief voor het afgeschreven Angelsaksisch model. Het exclusief sturen op aandeelhouderswaarde werkt niet. De kredietcrisis en talloze corporate schandalen hebben aangetoond dat de Angelsaksisch geleide en georganiseerde onderneming ten onder gaat aan de beloningsstructuur gekoppeld aan de eenzijdige nadruk op het belang van de aandeelhouder. Temeer daar ook uit onderzoek blijkt dat er nauwelijks een verband bestaat tussen de prestaties van de board en de koersontwikkeling.
Geen Rijnlandse model
Maar pas op, Noordwest Europeanen. Het alternatief is niet het Rijnlandse model, zoals sommige van u menen te weten. Die lokale ondernemingsvorm is verworden tot een gemeenschap van belangenbehartigers die elk hun eigen kleine deelbelang en de bijbehorende machtspositie met hand en tand verdedigen. Het gevolg is dat niemand binnen de Rijnlandse onderneming verantwoordelijk kan worden gesteld voor genomen besluiten. Als er al een besluit wordt genomen. Er is namelijk langdurig in de wandelgangen gesmeed aan draagvlak, zodat heldere keuzes in ieder geval vermeden worden.
Mestvaalt
De twee concurrerende kapitalistische ondernemingsmodellen zijn effectief failliet en behoren te worden bijgestort op de mestvaalt der geschiedenis. Dat is de stellige overtuiging van de Donald Kalff, die de onttakeling haarscherp analyseert in zijn nieuwe boek ‘Modern kapitalisme, Alternatieve grondslagen voor grote ondernemingen.' Eerder publiceerde hij al 'De onafhankelijkheid van Europa'.
Europees model
Waar de Angelsaksen de aandeelhouders centraal stellen en de Rijnlanders de deelbelangen van diverse stakeholders, breekt Kalff een lans voor het ‘Europees model'. Het centrum van zijn nieuwe onderneming is de creatie van economische waarde. Een begrip dat veel breder is dan de financiële waarde, maar dat ook neven- en maatschappelijke effecten in geld uitdrukt. Wellicht is de beste omschrijving van het doel van zijn nieuwe onderneming het optimaliseren van de Cash Value Added; een zo groot mogelijk surplus als van alle opbrengsten alle kosten zijn afgetrokken. Daarop moet worden gestuurd. Het belang van de onderneming -als werkgemeenschap- komt daardoor centraal te staan.
Exclusief en onafhankelijk
Dat kan niet in de bestuursstructuur met een one tier (Angelsaksisch) of een two tier board (Rijnlands). Het Europees model van Kalff kent wel twee bestuurslagen. Een nieuwe door Kalff voorgestelde Statutaire Raad houdt zich exclusief en onafhankelijk bezig met de strategie en het toedelen van middelen, waarbij uiteraard de creatie van economische waarde centraal staat. Deze raad beslist, wanneer een activiteit moet worden gestaakt en de vrijgekomen middelen elders met (hopelijk) meer succes economische binnen de onderneming worden ingezet.
Uitvoerend management
De dagelijkse leiding van de productie en het optimaliseren van de processen waarmee de onderneming geld verdient, is in handen van een uitvoerend management. Het grote voordeel van deze constructie is dat belangen van bedrijfsonderdelen, die in feite niet meer zijn dan deelbelangen binnen de gehele onderneming, een te grote invloed krijgen op de strategische besluitvorming. Het vermengen van belangen -baantjes, budgetten en bijbehorend prestige- met de toekomstige noden van de onderneming, is volgens Kalff namelijk één van de grootste redenen waarom ondernemingen slechte keuzes maken. Dat reduceren zou al enorm veel moeten opleveren.
Zo moet het zijn
Kalffs licht utopische ideeën zijn op het eerste gezicht superieur aan het bestaande. Voor de manager die tijdens zijn vakantie eens lekker diep op theoretisch en filosofisch niveau wil doordringen in ‘de onderneming zoals die zou moeten zijn', is ‘Modern kapitalisme' een verfrissende must read.
Wilt u meer informatie of het boek bestellen? Klik dan hier verder.
