Er zijn kasten vol zelfhulpboeken geschreven over geheugentraining. De Amerikaanse journalist Joshua Foer besloot een experiment te doen met participerende journalistiek en beschreef hoe hij geheugenkampioen werd. Maar zijn boek is het meest interessant als het dieper ingaat op de werking van het brein.
Foer leert met hulp van een bevriende Britse geheugenatleet een geheugenpaleis, niet toevallig de titel van de Nederlandse vertaling, te bouwen. Zo'n imaginair gebouw is een krachtig hulpmiddel om losse feiten te onthouden. In een jaar tijd leert Foer hoe hij grote hoeveelheden willekeurige getallenreeksen of de volgorde van een kaartspel in zijn hersenen kan opslaan. Dit zijn vaardigheden die hij nodig heeft in de geheugenkampioenschappen die het doel van de trainingsoperatie zijn.
GERECENSEERD:
Het geheugenpaleis
Joshua Foer
(De Bezige Bij, 356 pagina's)
Ervaren agenten zien meer
De voorbereidingen, die Foer uitgebreid beschrijft, zijn boeiend om te lezen. Maar hij neemt de gelegenheid te baat om in te gaan op de werking van de hersenen. En dit is waar het boek eigenlijk het meest boeit. Hij maakt duidelijk hoe ingrijpend het verkrijgen van ervaring is en illustreert dit aan de hand van een experiment naar het handelen door ervaren en beginnende SWAT-agenten in een virtuele, bedreigende situatie. Ze werden hierin geconfronteerd met een gewapende man en moesten aangeven wanneer ze zouden ingrijpen. Wat bleek: ervaren agenten deden dit veel eerder en voorkwamen zo dat de situatie uit de hand liep.
Het verschil tussen de onervaren en de ervaren agenten zit in de hersenen. De ervaren boevenvangers nemen simpelweg meer waar dan hun onervaren collega’s. Ze pikken signalen op die anderen niet zien, in dit geval dat iemand een bedreiging is. Foer geeft nog een voorbeeld: kippenseksers die aan het achterwerk van een kuiken in een splitsecond zien of het een haan of een hen is, voor de kippenindustrie zeer waardevolle informatie. Maar het geldt eigenlijk in alle denkbare beroepen: ervaring maakt het verschil en komt met de jaren.
Ook maakt Foer duidelijk hoe belangrijk het is voor de hersenen om uitgedaagd te worden. Als mensen een bepaalde vaardigheid redelijk goed beheersen, leren ze niet meer bij tenzij ze zichzelf pushen. Om te blijven leren is het maken van fouten een voorwaarde. Foer loopt zelf tegen het probleem aan dat zijn tijd voor het memoriseren van een kaartspel niet verbetert. Hij krijgt het advies sneller te gaan oefenen dan hij eigenlijk kan hebben. Door de grenzen van zijn kunnen op te zoeken slaagt hij erin deze te verleggen.
Moderne mens kan geen informatie meer stouwen…
Foer neemt verder uitgebreid te tijd om uit te leggen waarom de moderne mens de kunst van het informatie stouwen niet meer beheerst. Door de komst van steeds efficiëntere methoden om informatie extern op te slaan, van boekdrukkunst tot de cloud, is het niet meer nodig kennis uit het hoofd te leren.
…maar hoeft dat ook niet te kunnen
De afwezigheid van die noodzaak ondervindt Foer aan den lijve. Gekroond tot Amerikaanse geheugenkampioen moet hij pijnlijk constateren dat hij weliswaar een expert is geworden in het doorlopen van geheugenpaleizen, maar hier in het dagelijks leven weinig aan heeft: hij laat nog steeds de deur achter zich dichtvallen terwijl zijn sleutels binnen liggen. De les waar de lezer mee wegkomt is dan ook dat hij zich de pijnlijke moeite van het leren navigeren in een geheugenpaleis kan besparen, maar dat ervaring waardevol is en dat het loont jezelf af en toe de grenzen van je kunnen te laten opzoeken. Deze inzichten maken Foer's boek de moeite waard.
Eerdere boekrecensies:
- Fouten zijn geen domheid – Carol Tavris en Elliot Aronson
- Geef de kerst aan geniale economen – Sylvia Nasar
- De crisis opgelost – Het verraad van de financiële wereld, Georges Ugeux
- Frisse blik op bekend terrein – Dossier Supertrends, Carl Rohde, Norbert Mirani, Goos Eilander
- Menig zakenman handelt onetisch – Als goede mensen slechte dingen doen, David de Cremer
Management Team neemt elke vrijdag een nieuw (management)boek onder de loep. Eerdere recensies
