In het gesprek over de arbeidsmarkt die verandert door technologie, krijgt een trend steeds meer aandacht: de automatisering van het werk dat mensen doen. Dat gaat niet alleen om simpele handenarbeid, maar ook ‘hoofdwerk’ wordt overgenomen door artificial intelligence. Dit betekent echter niet per se dat ons werk verdwijnt, automatisering legt ook de nadruk op het belang van de menselijke dimensie, betoogt John Hagel in Harvard Business Review.
De markt
Steeds meer routinematig werk wordt inderdaad overgenomen door machines, omdat die er simpelweg beter in zijn. Daardoor verdwijnen er banen, maar het verandert ook de markt. Het aanbod wordt groter en breder toegankelijk. Om niet te verzuipen in reclames voor al die online beschikbare producten, stellen we AdBlockers in. Ongeveer een derde van alle internetgebruiker heeft een plugin of software om online advertenties te blokkeren, blijkt uit verschillende enquêtes. Veeleer dan ons onderbreken om onze aandacht te krijgen, moeten bedrijven zoveel te bieden hebben, dat we ze zelf opzoeken.
Klanten hebben bovendien veel meer informatie over de opties die er zijn en kunnen veel gemakkelijker wisselen van verkoper als er niet in hun behoeftes wordt voorzien. Die behoeftes worden voor velen ook groter; we zijn steeds minder bereid akkoord te gaan met standaard- en massaproducten omdat het steeds makkelijker wordt om nicheproducten te vinden die precies bij ons passen. We kiezen daarnaast steeds vaker voor producten met een betaalmodel voor gebruik in plaats van bezit. Bedrijven realiseren zich in toenemende mate dat ze niet met een massa klanten van doen hebben, maar met unieke personen met elk hun eigen wensen. Hierin zit hem het belang van de menselijke dimensie, zegt Hagel.
Drie soorten werk
Dé producten die waarde toevoegen in deze markt, zijn producten die appelleren aan intrinsiek menselijke kwaliteiten zoals nieuwsgierigheid, verbeelding, creativiteit en emotionele en sociale intelligentie. Er zijn drie soorten werk die hierin uitblinken, en die steeds prominenter zullen worden volgens Hagel.
Allereerst komt er steeds meer werk voor makers, mensen die oog hebben voor de behoeftes van individuen, daarop anticiperen en creatief maatwerk ontwerpen en leveren. Dit zie je al in de opkomst van ambachtelijk bier bijvoorbeeld, en chocola. Deze aandacht voor ambacht maakt het mogelijk voor mensen om hun werk te maken van hobby’s zoals houtbewerking en breien, en door deze producten een veel persoonlijkere en langdurende band te krijgen met klanten.
Daarnaast groeit de branche die ervaringen biedt aan klanten, vooral de niche-ervaringen. Hier komt meer vraag naar doordat mensen minder zoeken naar bezit en liever investeren in betekenisvolle ervaringen en herinneringen. Dit kunnen tours door bijzondere tuinen zijn maar ook interactieve bijeenkomsten waar mensen hun kennis delen en elkaar inspireren, bijvoorbeeld die bierbrouwers en houtbewerkers.
Naarmate in onze basisbehoeftes – eten, drinken, dak boven ons hoofd – wordt voorzien, kijken we verder naar onze andere verlangens, die weer nieuwe problemen kunnen opwerpen. Soms hebben we daarbij hulp nodig. Zo zie je steeds meer wellnesscoaches die ons helpen met onze privé/werkbalans en ons psychisch en lichamelijk welzijn. Hagel verwacht dat er op andere gebieden ook steeds meer coaches zullen opstaan – gebieden als daten en relaties, reizen, uitgaan, financiën, levenslang leren. Daarin biedt de automatisering een kans voor mensen om meer uit zichzelf te halen, privé en op werk.
