"De minister zal nooit een volledig inzicht in de kosten van de JSF hebben"

Geschreven door:
Arjan Zweers

5 december 2007 05-12-2007 1,5 minuten

Omstreden is het nog altijd, de aanschaf van de JSF gevechtsvliegtuigen ter vervanging van de huidige F 16's. Vandaar dat de Algemene Rekenkamer tussentijds rapporteert over de kosten rond dit megaproject. De rekenmeesters bereiken een pijnlijke conclusie: "De minister zal nooit een volledig inzicht in de kosten van de JSF hebben."

In 2002 werd, na een onverwachte draai van de LPF alsnog door de Kamer besloten om mee te gaan in het risicovolle ontwikkelingstraject van jager van de 21^ste eeuw; de Joint Strike Fighter. Groot punt van discussie was de kostprijs van de gevechtsvliegtuigen. En dat blijft problematisch, want: "Een volledig overzicht van de kosten van het JSF-programma voor Nederland ontbreekt." De reden is dat het Ministerie van Defensie sommige kosten op andere plekken onderbrengt.

Oncontroleerbaar
Maar er is meer aan de hand, waardoor de kosten oncontroleerbaar kunnen toenemen. "Het Ministerie van Defensie heeft geen volledig en accuraat beeld van de kostprijs van de JSF…" Oorzaak hier is de beperkte toegang tot de informatie van de Amerikaanse hoofdaannemer Lockheed Martin.

Business case
De Nederlandse deelname aan de ontwikkeling van zo'n nieuw high tech toestel maakt de prijs per vliegtuig hoger dan wanneer er ‘van de plank' gekocht zou worden. Om het gat te overbruggen zou de Nederlandse industrie, die flink profiteert van het JSF-project, 3,5 procent van de JSF-omzet terugbetalen. "Volgens een berekening van de Ministeries van Defensie en van EZ bedraagt het afdrachtspercentage 5,17%, als het op 1 januari 2007 herijkt zou worden." De nieuwe business case wordt overigens pas gemaakt op 1 januari 2008.

Reactie
De ministers van Defensie en Financiën zijn duidelijk niet blij met de kritische blik over de schouder in dit dossier. Zij ontkennen dat er nooit een volledig beeld van de kosten van de JSF zal zijn en noemen de conclusie dat de Nederlandse industrie meer moet gaan betalen voor hun bijdrage aan de ontwikkeling ietwat droog "voorbarig."