Een platform is een systeem dat ‘many-to-many’ interacties (M2M) mogelijk maakt. Een voorbeeld in de fysieke wereld is een markt, waar meerdere verkopers in contact komen met meerdere kopers. Dit in tegenstelling tot winkels, die gebaseerd zijn op het ‘one-to-many’ principe; er is dan maar één aanbieder en meerdere klanten.
Dankzij de digitalisering ontstaan nu allerlei nieuwe platforms online. Ook deze zijn M2M-systemen die mensen bij elkaar brengen die zaken willen uitwisselen. Dit heeft geleid tot nieuw businessmodellen gebaseerd op de toegevoegde waarde van efficiënte matchmaking.
Conceptueel model
Het Digital Platform Map model onderscheidt 6 verschillende types digitale platforms op basis van de manier waarop uitwisseling van waarde mogelijk wordt gemaakt. Elk type platform wordt geïllustreerd met bekende voorbeelden.
Kernelementen
De 6 categorieën zijn gebaseerd op telkens een andere vorm van matchmaking:
- Digitale marktplaats. Op een digitale marktplaats worden meerdere kopers gekoppeld aan meerdere leveranciers. Zo brengt Uber reizigers in contact met chauffeurs en verbindt Booking.com hotels met gasten. Amazon is ooit opgericht als digitale winkel (‘one-to-many’), maar is uitgegroeid tot een digitale marktplaats toen het besloot ook andere leveranciers toe te laten tot hun systeem.
- Digitale zoekmachine. In een digitale zoekmachine worden meerdere mensen met een informatiebehoefte in verbinding gebracht met meerdere informatiebronnen. Omdat het een zoekopdracht is die het digitale systeem activeert, noemen we zo’n platform een zoekmachine. Google, Baidu en Bing gebruiken we voor algemene zoekopdrachten, maar er bestaan ook gespecialiseerd versies, zoals Foursquare, voor lokale diensten.
- Digitale opslagplaats. In een digitale opslagplaats slaan allerlei leveranciers hun digitale creaties op zodat gebruikers deze materialen op een later moment kunnen ophalen. Er is dus geen directe matchmaking, maar in feite een digitale bibliotheek. YouTube en Spotify zijn hier goede voorbeelden van: er kan tijd overheen gaan voordat mensen een in de bibliotheek geplaatste video of muziekalbum bekijken of beluisteren.
- Digitaal communicatieplatform. Een digitaal communicatieplatform stelt meerdere gebruikers in staat om documenten en/of berichten naar anderen te sturen, of real-time te communiceren via spraak en/of video. Een aantal van deze digitale communicatieplatforms hebben hun eigen technische netwerk (bijv. Vodafone), andere organisaties, zoals Snapchat, WhatsApp en Skype, werken via het internet.
- Digitale community. Digitale communities stellen mensen in staat om virtueel te verbinden en informatie uit te wisselen. Op Facebook kun je je eigen netwerk van vrienden opbouwen en is het mogelijk om ‘groepen’ te creëren. LinkedIn faciliteert dit ook, maar dan voor de zakelijke markt.
- Digitaal betaalplatform. Digitale betaalplatforms verbinden mensen aan partijen waaraan ze geld verschuldigd zijn. Sommige betaalplatforms, zoals Adyen, werken ‘achter de schermen’ in opdracht van bedrijven. Anderen richten zich rechtstreeks tot consumenten, zoals ApplePay en PayPal. Er is een trend waarneembaar dat marktplaatsen en community platforms zich uitbreiden naar betaalplatforms, zoals bij Amazon en WeChat.
Belangrijkste inzichten
- Nieuwe vormen van bemiddeling. Met de komst van het internet dachten veel mensen dat tussenpersonen zouden verdwijnen (disintermediatie). In de praktijk zien we juist een nieuwe categorie van bemiddelaars ontstaan: de digitale platforms gebaseerd op het ‘many-to-many’ (M2M) principe.
- De waarde van matchmaking. De Digital Platform Map toont aan dat de waarde van digitale platforms zit in hun vermogen tot efficiënte matchmaking tussen vraag en aanbod.
- Basis van een businessmodel. Wanneer een digitaal platform waarde creëert, kan het uitgroeien tot een echte business, mits het platform wordt gekoppeld aan het juiste inkomstenmodel (revenue model) om die waarde te incasseren.
- Het effect van netwerken. Alle platforms halen voordeel uit de opwaartse spiraal die ontstaat wanneer veel kopers veel leveranciers aantrekken, die op hun beurt weer meer kopers aantrekken, enzovoort. De platforms creëren en behouden op deze manier hun eigen ecosysteem, dat door de groeiende omvang telkens versterkt wordt (netwerk effect).
- Verbreding van platforms. De meeste bedrijven starten een platform binnen een van de 6 onderscheiden types. Netwerkeffecten zorgen ervoor dat deze bedrijven kunnen uitbreiden naar andere types, zodat ze uit kunnen groeien tot alomvattende platforms of everything.
Meer nieuwe managementmodellen
