Second Life is een driedimensionale wereld waar iedereen rondloopt met een poppetje dat helemaal is aan te passen. Je kan ermee gaan dansen, barbecuen, of seks hebben. Het digitale universum staat vol gebouwen die gebruikers zelf hebben ontworpen. De software is gratis, maar met een betaald abonnement kan je ook huizen, land of andere diensten kopen. Volgens vice-president David Fleck van Linden Labs, het Californische softwarebedrijf achter Second Life, zijn er bijna net zoveel gebouwen als in de stad Amsterdam, dat overigens ook op kleine schaal is nagebouwd in Second Life, net als delen van andere wereldsteden. Vier Kamerleden deelden al flyers uit op de virtuele Dam.
Zelfgemaakte huizen, kleding of huisdieren verkopen of verhuren bewoners in een eigen munteenheid, de Linden Dollar, die omwisselbaar is voor echte dollars op de Lindex-beurs. Zo’n 270 Linden dollar levert één echte dollar op. Linden Labs beperkt de geldhoeveelheid om inflatie tegen te gaan. Er zijn al virtuele gokpaleizen, juweliers, datingbureaus en dierenwinkels. Tientallen designers en programmeurs leven van hun werk in Second Life. Volgens cijfers van Linden Labs maken maandelijks 12.000 gebruikers winst en groeit de economie maandelijks 15 procent. Uit een onderzoek door ict-organisatie EPN blijkt dat 16 procent van de bewoners het ziet als een serieuze inkomstenbron. Eenderde van de ondervraagden besteedt veertig uur per week aan Second Life.
Een jaar geleden had Second Life nog honderdduizend gebruikers. Eind november zijn dat er 1,3 miljoen. Grote bedrijven begeven zich daarom nu in Second Life. Zo kan je er prototypen van nieuwe Adidas-schoenen aanpassen, een ritje maken in de nieuwe Toyota, of kleren van American Apparel aantrekken. Verder gaat Duran Duran een virtueel concert geven en maakt Endemol een Big Brother-serie vanaf een eigen Second Life-eiland.
Maar ook voor kleine ondernemers valt er wat te halen. Kunstenaars verkopen in eigen galeries zowel hun echte werken als Second Life-kunst. De Nederlandse kunstenaar Bob Timroff (Zebra DaSilva in Second Life) verkoopt digitale kunstwerken voor vijftig Linden-dollar. Hij treedt ook op als trouwfotograaf bij huwelijksceremonies in Second Life, vaak compleet met trouwjurk en taart. Ook Daniëlle Jansen (Gwendolyn Kronsage) verdient naast haar overheidsbaan geld aan Second Life. Zij heeft samen met twee andere Second Lifers een eigen reis- en adviesbureau opgericht, Amazingg. “Ik besteed er 20 tot 30 uur per week aan. Ik verhuur huizen en geeft rondleidingen. Ook schrijf ik artikelen voor een tijdschrift voor bewoners,” vertelt ze. Amazingg leidde volgens Jansen al tien tot vijftien bedrijven rond in de virtuele wereld. “We laten ze zien wat er mogelijk is. Ook schrijven we communicatieplannen over Second Life voor organisaties en organiseren we er bijeenkomsten.”
Omdat het nog nieuw is, staan gebruikers open voor zaken die in het echte leven irritant zijn. Een goed voorbeeld zijn de promotieteams die het Utrechtse internetbureau Evident in november Second Life instuurde op zoek naar nieuwe medewerkers. “Als je met een groep van twintig man met dezelfde shirts rondloopt, trekt dat veel aandacht. Toen we ergens ons billboard uitklapten, kwamen er wel dertig tot veertig mensen om ons heen staan. Mensen reageren nu nog positief op dit soort acties. Dat is een first mover advantage,” vertelt directeur Herbert Pesch van Evident. Tien jaar geleden had Evident ook al korte tijd een virtuele vestiging in de virtual reality-omgeving Alpha World. “Dat was te vroeg, Second Life is er op het juiste moment. Computers en verbindingen zijn nu snel genoeg geworden,” zegt Pesch.
Communicatie-adviseur Arthur van Buitenen van Pleon zit sinds een half jaar op Second Life. Hij coacht bedrijven over de stap naar Second Life. “Ik adviseer hoe ze effectief kunnen omgaan met mensen in Second Life. De communicatie is virtueel, maar de emoties zijn vaak wel echt.” Voor kleine ondernemers zonder eigen programmeer- of ontwerpkennis is er volgens Jansen nog geen groot geld te verdienen. “Ik geef de meeste verdiende Linden Dollars meteen weer uit.” Ze huurt ook zelf programmeurs in. Maar ’slapend’ toch een klein beetje geld opstrijken kan wel degelijk, zegt ze. “Uitbaters van uitgaansgelegenheden verdienen meer als mensen zien dat er veel aanwezigen zijn. Daarom bieden ze mensen per uur dat ze in een stoel zitten een klein bedrag in Linden Dollars.”
Porno en gokken
Second Life kampt met de nodige problemen. Zo zijn de beveiligings- en privacyrisico’s groot. Begin september kraakten hackers een deel van de database, waardoor ze toegang kregen tot de persoonsgegevens van 650.000 gebruikers. Bovendien heeft Linden Labs veel macht: verhogingen van de grondprijzen leidden al tot een storm van protest. Er is ook virtuele criminaliteit, waaronder vandalisme en pesterijen, zoals het expres plaatsen van grote gebouwen regelrecht voor die van anderen. De schade daardoor is wel echt. Ook werkt de software alleen goed op snelle computers en er zijn beperkingen aan het aantal gebruikers per stuk grond. Morele kwesties rond pornografie en gokken zijn onvermijdelijk. In Second Life lopen prostituees rond en bedrijven gebruikers in alle mogelijke vormen cyberseks. Casino’s zijn populair, terwijl de geprogrammeerde gokmachines oncontroleerbaar zijn en gokspellen aanbieden aan Nederlanders verboden is. Tot slot kan Second Life verslavend zijn en ten koste gaan van ’first life’.
